|
== Młodość ==
Aleksander Czawaczawadze pochodził z arystokratycznejarystokratycznego rodzinyrodu wyniesionejwyniesionego do książęcej rangigodności przez gruzińskiego króla Konstantego II w [[1726]]. Urodził się w 1786 w [[Petersburg]]u, gdzie jego ojciec, książę [[Garsewan Czawczawadze]], przebywał jako ambasador króla Herakliusza II. Matką chrzestną księcia Aleksandra byłazostała caryca [[Katarzyna II Wielka|Katarzyna II]], pokazującaokazując w ten sposób życzliwość gruzińskiemu dyplomacie.
WczesnaWychowywał edukacja Aleksandra miała miejscesię w Rosji, a ojczystą Gruzję zobaczył dopiero w wieku 13 lat, kiedy jego rodzina wróciła do [[Tbilisi|Tyflisu]] po zaanektowaniu przez Rosję wschodniej Gruzji ([[1801]]). W wieku 18 lat Aleksander Czawczawadze przyłączył się do rebelii księcia [[Parnaoz Bagrationi|Parnaoza]] skierowanej przeciwko rosyjskim rządom ([[1804]]). Po stłumieniu powstania został na krótko aresztowany, w więzieniu stworzył swoje pierwsze prace literackie, m.in pierwszy radykalny poemat społeczny po gruzińsku ''Żałość dla tego świata i jego dzierżawców'' (ვაჰ, სოფელსა ამას და მისთა მდგმურთა). Wiersz szybko zyskał popularność i przyniósł niezwykłą sławę młodemu autorowi, którego rękopisy szeroko krążyły. Jego liryki miłosne i protestacyjne (?), utrzymane w duchu twórczości XVIII-wiecznego poety gruzińskiego [[Besiki]] czy też [[Oświecenie (okres)|oświeceniowego]] myśliciela [[Jean-Jacques Rousseau|Jana Jakuba Rousseau]], śpiewano w Tbilisi i w całej Gruzji.
[[Plik:Prince a g chavchavadze.jpg|thumb|Książę Aleksander Czawczawadze w [[huzarzy|huzarskim]] mundurze.]]
Po rocznym wychodźstwie w [[Tambow]]ie, Czawczawadze pogodził się z nowo nastałym reżimem i wstąpił do huzarskiego regimentu. Jak na ironię walczył w rosyjskich szeregach pod dowództwem markiza [[Filip Paulucci|Paulucciego]], kiedy w [[1812]] wybuchła następna antyrosyjska rebelia w [[Kachetia|Kachetii]]. W tym samym roku ożenił się z gruzińską księżniczką Salome Orbeliani z wybitnej rodziny arystokratycznej, spokrewnionej z królewską dynastią Bagrationich. Podczas wojny [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] z [[Wojny napoleońskie|szóstą koalicją]] ([[1813]]-[[1814|14]]) służył jako adiutant rosyjskiego dowódcy [[Michaił Barclay de Tolly|Barclaya de Tolly]] i został ranny w nogę podczas walk o [[Paryż]] [[31 marca]] [[1814]]. Jako oficer rosyjskiej ekspedycji został w Paryżu dwa lata. Odrestaurowana dynastia [[Burbonowie|Burbonów]] wynagrodziła jego służbę [[Legia Honorowa|Legią Honorową]].
Czawczawadze był otwarty na nowe idee, szczególnie na wczesny francuski romantyzm. Pozostał pod wrażeniem [[Alphonse de Lamartine|Lamartine'a]], [[Victor Hugo|Hugo]], ale także [[Jean Baptiste Racine|Racine'a]] i [[Pierre Corneille|Corneille'a]], którzy weszli dzięki niemu do gruzińskiej literatury.
W [[1817]] książę Czawczawadze został pułkownikiem rosyjskiej armii. W roku [[1826]] awansowany na [[generał major|generała majora]]. Jego kariera wojskowa rozwinęła się podczas wojny prowadzonej przez Rosję przeciwko [[Iran|Persji]] i [[Imperium osmańskie|imperium osmańskiemu]] pod koniec [[Lata 20. XIX wieku|lat 20. XIX wieku]]. Odegrał ważną rolę w wyzwoleniu [[Armenia|ormiańskiego]] [[Erywań|Erywania]] spod władzy [[Iran|Persów]] w roku [[1827]]. W roku [[1829]] otrzymał rozkaz przenoszący go w charakterze administratora wojskowej rady mieszczącej się w prowincji Kachetia, jego stronach rodzinnych.
Po powrocie do Gruzji Czawczawadze zdobył niebywałą popularność w szeregach szlachty oraz ludności. Był szanowany zarówno przez oficerów rosyjskich, jak i gruzińskich. Równocześnie był najbardziej dystyngowanym, najwyżejnajlepiej wyedukowanymwykształconym i najbogatszym szlachcicem dziewiętnastowiecznej Gruzji. Posługiwał się płynnie kilkunastoma językami używanymi w [[Europa|Europie]] i [[Azja|Azji]] i był w przyjaznych stosunkach z członkami arystokracji rosyjskiej i gruzińskiej, którzy odwiedzali jego salon w Tyflisie. Z jego szesnastoletnią wówczas córką, Niną, ożenił się sławny rosyjski dyplomata i dramaturg [[Aleksandr Gribojedow]], uprzednio udzielając jej podczas swojego pobytu w Tyflisie lekcji muzyki. Kolejna z jego córek, Katarzyna, poślubiła Dawida Dadiani, księcia Megrelii, wywołując u Nikoloza Barataszwili nieodwzajemnioną miłość, która sprawiła, że stał się on największym poetą gruzińskiego romantyzmu.
W utrzymanym we włoskim stylu letnim domu w mieście Tsinandali często przebywali goście z zagranicy, –których wzabawiał otoczeniumuzyką, muzykidowcipem, rozmowy ia przede wszystkim wyrobówwyrobami należącej do domu winnicy (o nazwie ''[[marani]]''). Znając europejskie zwyczaje, Czawczawadze wybudował najstarszą i największą w Gruzji winnicę, gdzie łączył europejskie oraz obowiązujące od wieków w Gruzji tradycje wyrobu win. SzerokoWysoko uznanecenione białe wytrawne wino "Tsinandali" nadal jest tam produkowane.
Mimo lojalności w stosunku do cara Rosji, Czawczawadze czuł nostalgię za utraconą przez Gruzję niepodległością, monarchią i autokefalicznym [[Gruziński Kościół Prawosławny|kościołem]]. Popchnęło go to jeszcze raz do buntu, w wyniku którego w roku [[1832]] dołączył do organizacji konspiracyjnej mającej zorganizować wielkie powstanie przeciwko rosyjskiej hegemonii. Nieudany przewrót przyniósł straty w świecie gruzińskiej literatury: większość wierszy napisanych przez Czawczawadzego w latach 1820-1832, inspirowanych patosem romantyzmu i egalitaryzmem, spalił sam autor, bojąc się, że twórczość ta może stać się dowodem przeciwko niemu. Został skazany na pięcioletnie wygnanie do [[Tambow]]a, lecz car potrzebujący jego talentów w toczonej właśnie wojnie kaukaskiej ułaskawił go. Czawczawadze chętnie dołączył do wyprawy przeciwko zbuntowanym północnokaukaskim góralom. Podobnie jak wielu z pozostałych gruzińskich szlachciców, była to dla niego szansa odegrania się za organizowane przez ludność północnego Kaukazu plądrowanie terenów Gruzji.
W roku [[1841]] uzyskał awans na [[pułkownik broni|pułkownika broni]], kontynuując swoją służbę w rejonie [[Kaukaz (kraina historyczna)|Kaukazu]], krótko (w latach [[1842]]-[[1843]]) sprawując urząd nadzorcy administracji cywilnej. W roku 1843 uczestniczył w swojej ostatniej wojnie, prowadząc wyprawę mającą ujarzmić zbuntowane plemiona [[Dagestan]]u. Po tej akcji został mianowany członkiem Rady Administracyjnej [[Kaukaz Południowy|Kaukazu Południowego]].
W roku 1846 Aleksander Czawczawadze padł ofiarą wypadku, któryktórego wydarzyłokoliczności sięnie wzostały dość tajemniczych okolicznościachwyjaśnione: podczaswracając nocnegonocą powrotukonno do pałacu w Tsinandali, zzostał pobliskiegozaatakowany lasuprzez wyszłanieznaną osobaosobę, która oblaławyłoniła jadącegosię konnoz Czawczawadzegopobliskiego lasu i oblała wrzątkiem konia i jeźdźca. JeździecCzawczawadze stracił panowanie nad wierzchowcem i wpadł do przydrożnego rowu, ginąc na miejscu od ciężkich obrażeń głowy. Mimo że tragedia była najprawdopodobniej dziełem przypadku, istniałyrozeszły się pogłoski jakoby Czawczawadze był celempadł atakuofiarą rosyjskich zamachowców. Pochowano go w klasztorze Szuamta, w gruzińskim mieście Kakheti.
Czawczawadze pozostawił po sobie syna, Dawida, również [[pułkownik broni|pułkownika broni]] w służbie rosyjskiej w czasach wojen kaukaskich, oraz trzy córki: Nino, Katarzynę i Zofię.
|
