Kod kreskowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa literówki "pozawala" na 'pozwala" |
Aktualizacja artykułu; poprawki merytoryczne; poprawki interpunkcyjne |
||
Linia 3:
[[Plik:CCD Barcode Scanner.jpg|thumb|200px|Ręczny [[skaner kodów kreskowych|czytnik kodów kreskowych]]]]
'''Kod kreskowy''', '''kod paskowy''' ([[język angielski|ang.]] ''bar code'') – graficzna reprezentacja [[informacja|informacji]] poprzez kombinację ciemnych i jasnych elementów, ustaloną według przyjętych [[reguła|reguł]] budowy danego kodu. [[Kod]] kreskowy przeznaczony jest dla [[Skaner|czytników elektronicznych]]. Ma na celu umożliwienie automatycznego
== Zasady działania ==
W trakcie czytania kodu techniką skanowania, [[światło]] pochodzące z czytnika uformowane w cienką wiązkę przesuwa się wzdłuż czytanego kodu, w danym momencie oświetla niewielki punkt kodu, jest ono odbijane przez jasne elementy kodu (przerwy), a pochłaniane przez jego ciemne elementy (kreski, pola). Światło odczytuje [[fotodioda]], odbite od przerw powoduje powstanie w czytniku silniejszych sygnałów elektrycznych, natomiast w wyniku braku odbicia (kreski) powstają [[sygnał]]y słabsze. W zależności od grubości kresek/przerw różny jest też czas trwania poszczególnych [[sygnał]]ów. Czas trwania każdego impulsu koduje informacje, które są tłumaczone przez dekoder czytnika na cyfry, litery lub inne znaki i przesyłane do [[komputer]]a.▼
▲W trakcie
Występują również kody wykorzystujące więcej, niż dwa kolory do zapisu informacji (np. Ultracode<ref name="ultracode">{{lang|en}}[http://www.aimglobal.org/standards/symbinfo/ultracode_overview.asp Opis kodu UltraCode na stronach aimglobal.org]</ref>), co umożliwia zapisanie większej ilości informacji.
Kodowanie symboli może przebiegać również w inny sposób, np. na podstawie różnic wysokości. Ma to miejsce w kodach ''Bumpy Bar Code''<ref name="bbc">{{lang|en}}[http://www.meccomark.com/bumpy_bar_code/index.html Opis kodów Bumpy Bar Code na stronach meccomark.com]</ref>.
<br><br>
__TOC__
Linia 17 ⟶ 20:
Kody kreskowe posiadają wiele zastosowań w różnych dziedzinach działalności ludzkiej. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:
* identyfikację jednostek handlowych (numery [[GTIN]]), przy czym w tym ujęciu za jednostkę handlową uważa się dowolny produkt lub usługę, której można nadać cenę i która występuje w przepływie w [[dostawa|łańcuchu dostaw]]. A zatem do kategorii tej zalicza się jednostki (produkty) w [[opakowanie|opakowaniach zbiorczych]] i jednostkowych, sprzedawane w hurcie i detalu, dostępne na [[Rynek (ekonomia)|rynku]] krajowym (wewnętrznym) lub międzynarodowym, o stałej lub zmiennej ilości, o jednorodnej lub niejednorodnej zawartości. Do kategorii tej zalicza się również oznaczenia [[International Standard Serial Number|wydawnictw ciągłych (ISSN)]], [[ISMN|muzycznych (ISMN)]] lub [[International Standard Book Number|książek (ISBN)]]
* identyfikację jednostek logistycznych (numery [[Seryjny Numer Jednostki Wysyłkowej|SSCC]]), czyli takich jednostek, które zostały utworzone dla potrzeb [[transport]]u i [[magazynowanie|magazynowania]] (np. [[Paleta (platforma)|paletowe jednostki ładunkowe]] lub [[Kontener (transport)|kontenerowe jednostki ładunkowe]]) oraz podlegają procesom identyfikacji, śledzenia i zarządzania podczas przepływu przez łańcuch dostaw. Związany z tym jest również termin ''[[Etykieta logistyczna]]'', na której zawarte są podstawowe informacje o jednostce logistycznej
* identyfikację zasobów (numery [[GIAI]]), a konkretniej [[Zasoby (zarządzanie)|zasobów trwałych]] (o statusie [[Zapasy (ekonomia)|zapasów]]) przedsiębiorstwa (np. opakowań zwrotnych wielokrotnego użytku, palet)
* identyfikację lokalizacji (numery [[GLN]], [[SWIFT]], [[DUNS]], [[BSI/AFNOR]]), służącej do identyfikacji obiektów, którym można nadać adres (np. przedsiębiorstwa, konkretne pokoje, punkty sprzedaży, komunikaty [[Elektroniczna wymiana danych|EDI]])
* identyfikację relacji usługowych (numery [[GSRN]] nadawane usługobiorcom)
* inne zastosowania, takie jak znakowanie kuponów, kwitów zwrotnych, rachunków, telefonów komórkowych, przesyłek kurierskich, recept, leków, stron internetowych i innych.
Linia 30 ⟶ 33:
Występuje około 250 rozwiązań w dziedzinie kodów kreskowych. W związku z tym istnieje kilka sposobów ich podziału:
* '''Podział według wymiarowości kodu:'''
:* jednowymiarowe (liniowe, 1D) – informacje zapisane są w jednej linii (najczęściej w postaci kresek);
:* dwuwymiarowe piętrowe – rozwinięcie kodów jednowymiarowych polegające na istnieniu kilku linii kodu, jedna pod drugą;
:* dwuwymiarowe matrycowe – informacja zapisana jest na określonej powierzchni, z tym
:* kody złożone – występują w nich zarówno elementy kodów jednowymiarowych, jak i dwuwymiarowych;
:* kody trójwymiarowe – zazwyczaj są to wytłaczane dowolne kody jednowymiarowe (''Bumpy Bar Code''). Różnica polega na tym, iż w zapisie/odczycie zamiast różnic w kolorach wykorzystuje się różnice głębokości tłoczenia.<ref name="bbc"/>
* '''Podział według szerokości kresek:'''
:* kody o jednej szerokości kresek (np. PosiCode<ref name="posicode">{{lang|en}}[http://www.aimglobal.org/standards/symbinfo/posicode_overview.asp opis kodu PosiCode na stronach aimglobal.org]</ref>) – kodowanie polega na występowaniu, bądź nie, kreski w określonym miejscu;
:* kody o dwóch szerokościach kresek;
:* kody o wielu szerokościach kresek (modularne).
* '''Podział według rodzaju kodowanych symboli:'''
:* numeryczne – kodowane są jedynie cyfry w [[Dziesiętny system liczbowy|systemie dziesiętnym]];
:* [[Kod alfanumeryczny|alfanumeryczne]] – kodowane są cyfry i pozostałe znaki kodu [[ASCII]], czasem również znaki występujące w niektórych [[alfabet]]ach.
* '''Podział według ciągłości kodu (nie dotyczy kodów matrycowych):'''
:* kody ciągłe – nie występują w nich przerwy między kodowanymi znakami;
:* kody dyskretne – występują przerwy między kodowanymi znakami.
* '''Podział według ilości kodowanych znaków:'''
:* kody o ściśle określonej ilości kodowanych znaków (o stałej długości);
:* kody o różnej ilości kodowanych znaków (o zmiennej długości).
* '''Podział według przyjętej metody weryfikacji odczytanych danych:'''
:* kody samosprawdzalne (np. wszystkie kody typu ''m z n'') – pewne procedury sprawdzania błędów są zaimplementowane w budowie kodu. Np. poszczególne symbole są kodowane tak,
:* kody ze znakiem kontrolnym (np. z [[suma kontrolna|cyfrą kontrolną]]);
:* kody samosprawdzalne z dodatkowym znakiem kontrolnym.
=== jednowymiarowe ===
Linia 309 ⟶ 312:
== Charakterystyczne cechy kodów ==
* '''N''' – stosunek szerokości kreski szerszej do węższej w kodach o dwóch szerokościach kresek.
* '''wymiar X''' ('''moduł''') – szerokość najwęższego paska w kodach o wielu szerokościach kresek (modularnych). Inne szerokości są zazwyczaj wielokrotnością tej wartości.
* '''Gęstość''' – ilość znaków możliwych do zakodowania na określonej długości – zależy od wymiaru X i rodzaju kodu.
* '''Cicha strefa''' – obszar kodu występujący przed znakiem ''start'' i po znaku ''stop'', który musi być pozbawiony innych oznaczeń. Jego kolor jest identyczny do koloru jasnych (białych) pasków.
* '''Znaki ''Start'' i ''Stop''''' – występujące w kodach liniowych oraz niektórych piętrowych; oznaczenia początku i końca kodu.
* '''Wzór wyszukiwania''' – występujący w niektórych kodach matrycowych obszar kodu o specyficznym wyglądzie, który pozwala czytnikowi na odnalezienie konkretnego miejsca w kodzie, względem którego rozpatrywana jest reszta zeskanowanego obszaru.
* '''Wzór orientacyjny''' – występujące w niektórych kodach matrycowych zgrupowanie elementów (o ściśle określonych kolorach i kształtach), pozwalające na określenie orientacji skanera względem odczytywanego kodu.
== Urządzenia odczytujące ==
{{main|Skaner kodów kreskowych}}
Początkowo do odczytu używano specjalnie zmodyfikowanych [[pióro świetlne|piór świetlnych]], które musiały być przesuwane tuż nad kodem prostopadle do pasków, co okazywało się niewygodne. Obecnie do odczytu używa się czytników (zwanych także skanerami) różnorodnej konstrukcji, umożliwiających odczyt z pewnej odległości i mniej czułych na ustawienie odczytywanego kodu, które można
* laserowe (większy zasięg odczytu),
Linia 326 ⟶ 329:
* oparte o [[kamera video|kamery video]]
Dodatkowo, wśród skanerów laserowych wyróżnia się skanery jednoliniowe oraz wieloliniowe. Skanery wieloliniowe mają dodatkowe promienie ułożone równolegle lub w kształt pięciokąta albo gwiazdy. Umożliwia to jeszcze większą niezależność od położenia odczytywanego kodu względem okna skanera.
Wraz ze wzrostem precyzji (gęstości) kodu oraz jego stopnia skomplikowania (np. kody matrycowe względem liniowych), wzrastają wymagania stawiane skanerom do jego poprawnego odczytu.
Linia 332 ⟶ 335:
== Historia ==
* [[1932]] – Wallace Flint pisze na Uniwersytecie Harwardzkim pracę magisterską na temat automatycznych punktów kasowych w [[supermarket]]ach.
* [[1938]] – Joe Woodland i Berny Silver rozpoczynają badania nad technicznym aspektem odczytu i kontroli cen artykułów żywnościowych w handlu.
* [[1949]] – Girard Feissel zgłasza w amerykańskim urzędzie patentowym wniosek
** [[7 października]] [[1952]] - przyznanie patentu.
* [[1970]] – producenci i handlowcy z USA i Kanady tworzą stowarzyszenie do jednolitego kodowania towarów.
* [[1973]] – oficjalne zatwierdzenie kodu kreskowego [[UPC]] (Universal Product Code).
* [[1974]] – powstanie tymczasowego komitetu badającego możliwość wprowadzenia jednolitego systemu identyfikacji towarów w Europie.
** [[26 czerwca]] – pierwszy, oznaczony kodem kreskowym, towar przechodzi przez kasę w domu towarowym Marsh w [[Troy (Ohio)|Troy]], w stanie [[Ohio]]. Towarem tym była [[guma do żucia]] "Wrigley's".<ref>{{cytuj stronę|url= http://www.wrigley.com/global/about-us/heritage-timeline.aspx|tytuł=Heritage timeline|data dostępu=7 października 2009}} (zakładka dla roku 1974)</ref>
* [[1976]] – powstaje Europejski System Kodowania Towarów [[EAN]] (European Article Numbering).
* [[1976]] – opracowanie pierwszego alfanumerycznego kodu kreskowego – Code 39.
* [[1977]] – powołanie Stowarzyszenia Kodowania Towarów EANA (European Article Numbering Association).
* [[1981]] – przekształcenie systemu europejskiego w międzynarodowy – powstaje IANA.
* [[1984]] – opracowanie przez organizację ''Automotive Industry Action Group'' (AIAG) pierwszego standardu zakładającego wykorzystanie kodu składającego się z czterech kodów ''Code 39'' ułożonych na sobie piętrowo.
* [[1987]] – wprowadzenie przez firmę ''Intermec'' pierwszego kodu dwuwymiarowego piętrowego ''Code 49''.
* [[1990]] – przyjęcie Polski do systemu EAN i powołanie organizacji narodowej CKK – Centrum Kodów Kreskowych w [[Instytut Logistyki i Magazynowania|Instytucie Logistyki i Magazynowania]] w Poznaniu.
* [[1998]] – organizacje [[EAN]] i [[UCC]] podjęły decyzję o kompleksowym scaleniu systemu [[UPC]] z systemem EAN, dzięki czemu obecnie funkcjonuje jeden globalny system EAN.UCC.
* [[2005]] – globalne Forum GS1, podczas którego oficjalnie dokonano zmiany nazwy z EAN International na GS1.
** [[luty]] – zmiana nazwy organizacji krajowej z CKK – Centrum Kodów Kreskowych na GS1 Polska w [[Instytut Logistyki i Magazynowania|Instytucie Logistyki i Magazynowania]] w [[Poznań|Poznaniu]].
== Bibliografia ==
| |||