Fryderyk I Dzielny: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK |
drobne redakcyjne, drobne merytoryczne |
||
Linia 1:
[[Plik:Friedrich Gebissne Albrechtsburg.jpg|thumb|Fryderyk Dzielny na XIX-wiecznym malowidle]]
'''Fryderyk I Dzielny''', [[język niemiecki|niem.]] ''Friedrich I. der Freidige'' (ur. [[1257]], zm. [[16 listopada]] [[1323]] r.
Był najstarszym synem [[graf (tytuł szlachecki)|margrabiego]] [[Marchia Miśnieńska|Miśni]] i [[landgraf]]a [[Turyngia|Turyngii]], [[Albrecht II Wyrodny|Albrechta II]] oraz [[Małgorzata Hohenstauf|Małgorzaty]], córki [[władcy Niemiec|cesarza niemieckiego]] [[Fryderyk II Hohenstauf|Fryderyka II Hohenstaufa]].
Po śmierci w 1268 [[Konradyn (książę Szwabii)|Konradyna]], ostatniego przedstawiciela męskiej linii [[Hohenstaufowie|Hohenstaufów]], matka Fryderyka
Wraz z młodszym bratem [[Diezmann|Dytrykiem (zwanym Diezmannem)]] wystąpił także przeciwko ojcu. Ten źle ich traktował, a w 1270 wygnał ich matkę. W latach 80. XIII w. doszło do wojny obu braci z ojcem. Jej przyczyną były starania tego ostatniego o uznanie jego spadkobiercą ich młodszego brata przyrodniego. W efekcie ojciec musiał przyznać im w 1281 palatynat saski, a w latach 1289–1290 zgodzić się na dopuszczenie do współrządów oraz oddać im część Miśni. Zrealizowaniu tego ostatniego postanowienia zapobiegł kuzyn [[Fryderyk Tuta]], który opanował ten teren.
Po śmierci Tuty w 1291 Fryderyk i Diezmann opanowali Miśnię – ojcu pozostawili wyłącznie [[Landsberg (Saksonia-Anhalt)|Landsberg]], który ten sprzedał [[władcy Brandenburgii|margrabiom brandenburskim]]. Zgodnie z układem między braćmi Fryderyk został margrabią Miśni, a Diezmann otrzymał tzw. Osterland. Z kolei w 1294 ojciec, mimo zawartego rok wcześniej układu z Diezmannem o następstwie tego ostatniego w Turyngii, sprzedał ją wybranemu w 1292 na [[władcy Niemiec|króla Niemiec]] [[Adolf z Nassau|Adolfowi z Nassau]]. Król Adolf
Po śmierci Adolfa w 1298 bracia podjęli wojnę przeciwko jego następcy [[Albrecht I Habsburg|Albrechtowi I Habsburgowi]]. Zdołali opanować większą część Turyngii, choć wojna toczyła się ze zmiennym szczęściem (Albrecht oblegał nawet braci
W 1310 nowy król Niemiec [[Henryk VII Luksemburski]] oficjalnie uznał Fryderyka jako władcę Miśni i Turyngii. Nie powiodły się jednak walki o Landsberg i [[Łużyce]] toczone z [[Brandenburgia|Brandenburgią]] – Fryderyk schwytany przez margrabiego [[Waldemar Wielki (margrabia brandenburski)|Waldemara]] musiał zgodzić się (na mocy układu zawartego w 1312) na odstąpienie od swych roszczeń do tych terytoriów oraz zapłacenie wysokiego okupu za swoją wolność. Walki ponownie wybuchły w 1316 i były tym razem szczęśliwsze dla Fryderyka.
Ciężko chory od 1321 został odsunięty od rządów, które odtąd zamiast niego sprawowała żona. Zmarł dwa lata później. Fryderyk był dwukrotnie żonaty. W 1286 poślubił Agnieszkę, córkę [[Meinhard II Tyrolski|Meinharda II]], hrabiego [[Gorycja|Gorycji]] i [[Tyrol (region)|Tyrolu]] oraz księcia [[Karyntia|Karyntii]]. Zmarła ona w 1293. Z tego małżeństwa pochodził syn Fryderyk, który zginął jeszcze za życia ojca w 1315. W 1300 ożenił się z Elżbietą z Lodbeburg-Arnshaugk, zmarłą w 1359, z którą miał córkę Elżbietę, żonę [[landgrafowie, książęta i wielcy książęta Hesji|landgrafa Hesji]] [[Henryk II Żelazny|Henryka II Żelaznego]] oraz syna [[Fryderyk II Poważny|Fryderyka II Poważnego]], który po śmierci ojca został jego następcą. Początkowo, jako małoletni, znajdował się pod kuratelą matki.
== Bibliografia ==
|