Ustrój polityczny Szwecji: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne |
m WP:SK, drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
{{Polityka Szwecji}}
Szwecja jest [[monarchia konstytucyjna|monarchią konstytucyjną]]. [[Konstytucja]] nie jest jednolitym aktem prawnym, ponieważ w jej skład wchodzą oddzielne dokumenty (''grundlagar''):
* [[Zniesienie cenzury w Szwecji (1766)|
*
*
*
Oprócz tych praw fundamentalnych istnieje jeszcze
Obecnie obowiązująca konstytucja weszła w życie [[1 stycznia]] [[1975]]. Uchwalono ją po długich dyskusjach zapoczątkowanych w
=== Władcy Szwecji ===
{{main|Władcy Szwecji}}
[[
[[Król]] jest głową państwa, ale ma niewielkie uprawnienia. Przez wieki systematycznie tracił je na rzecz innych organów państwowych: parlamentu, rządu i innych urzędów centralnych. Formalnie jednak nadal jest podmiotem władzy wykonawczej. Najnowsza odsłona konstytucji tak ogranicza jego prerogatywy, że są one nawet mniejsze od uprawnień królowej brytyjskiej.
Do kompetencji szwedzkiego króla
* reprezentowanie Szwecji wobec innych głów państw i dyplomatów,
* zwierzchnictwo w państwowym Kościele ewangelicko–luterańskim,
* uroczyste otwieranie sesji [[Riksdag]]u,
* wręczanie [[Nagroda Nobla|Nagrody Nobla]],
* udzielanie rady, zachęcanie i ostrzeganie parlamentu i rządu
[[Monarcha]] ma również prawo do informowania go przez premiera o stanie państwa i najważniejszych pracach rządu. Co ciekawe, król utracił funkcję zwierzchnika sił zbrojnych. Nie ma prawa również do wyznaczania premiera (robi to przewodniczący Riksdagu) i zatwierdzania nominacji ministrów. Jednakże interesujące jest sformułowanie, które znajdujemy w
Obecnie na tronie szwedzkim zasiada '''[[Karol XVI Gustaw Bernadotte|Karol XVI Gustaw]]'''. Wywodzi się on z dynastii Bernadotte, której założycielem był marszałek Francji Jean-Baptiste Jules Bernadotte – późniejszy [[Karol XIV Jan Bernadotte|Karol XIV Jan]].
=== Władza ustawodawcza ===
{{main|Riksdag}}
=== Władza wykonawcza ===
{{main|Premierzy Szwecji}}
{{main|Rząd Szwecji}}
Rząd sprawuje władzę wykonawczą i
Premierem rządu zostaje zawsze przywódca partii rządzącej, choć nie zawsze większościowej, gdyż w Szwecji istnieje '''zasada szwedzkiego parlamentaryzmu mniejszościowego'''. Jej fenomen polega na tym, że możliwe są rządy partii, która w Riksdagu jest mniejszością. Wynika ona z pragmatyzmu Szwedów skłonnych do kompromisu i przedkładania interesu państwa nad
Premiera powołuje [[talman]]. Propozycję przedstawia Riksdagowi. Jeżeli zostanie ona czterokrotnie odrzucona przez parlament, procedurę powołania premiera przeprowadza się dopiero po nowych, zarządzanych wyborach. Jeśli premier otrzyma [[wotum nieufności]], do dymisji musi podać się cały rząd. Powoduje to m.in. niezwykle silną pozycję premiera w Radzie Ministrów. W Szwecji zdarzają się często długoletnie rządy jednego premiera. Dobrym przykładem jest [[Tage Erlander]], który rządził w latach
Rząd oprócz odpowiedzialności przed Riksdagiem
Rząd powołuje własnych [[ombudsman]]ów, ale mają oni inne uprawnienia i zadania od ombudsmanów parlamentarnych. Powołani przez rząd zajmują się kontrolą przestrzegania prawa w określonych sferach życia publicznego. Rząd powołuje również '''Kanclerza Sprawiedliwości''', którym zostaje wybitny prawnik. Jego główny cel to ochrona interesów państwa. Zajmuje się również kwestiami wolności prasy. Oprócz tego jest reprezentantem rządu w sporach
Obecnie premierem jest [[Fredrik Reinfeldt]]. Stoi na czele rządu mniejszościowego zależnego od głosów Zielonych i komunistów. Obecny rząd składa się z premiera i 22 ministrów. Wśród nich jest wiele kobiet.
=== Podział administracyjny Szwecji ===
{{main|Podział administracyjny Szwecji}}
=== Partie polityczne Szwecji ===
W latach powojennych w życiu politycznym Szwecji dominowała jedna partia: [[Szwedzka Socjaldemokratyczna Partia
Skrajnie lewicową partią jest [[Partia Lewicy]] (VP) utworzona w 1990 r. jako sukcesorka komunistów. Mimo swego radykalizmu
Inną znaczącą partią jest [[Umiarkowana Partia Koalicyjna]] (MSP). Ugrupowanie to odwołuje się do wartości konserwatywnych i liberalnych. Członkowie tej partii są zwolennikami monarchii, zmniejszenia zakresu świadczeń socjalnych i obniżenia podatków. Reprezentuje interesy klasy średniej i wyższej.
|