Wikipedia

Typologia osobowości Floriana Znanieckiego: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Zobacz też: drobne techniczne
redakcja i przypisy - BATUTA
Linia 1:
'''Człowiek zboczeniec''' – jedna z kategorii typologicznych [[osobowość społeczna|osobowości społecznej]] [[Florian Znaniecki|Floriana Znanieckiego]] określająca osoby, które nie podpadały pod żaden z innych typów osobowości w jego koncepcji, tj. [[człowiek dobrze wychowany|ludzi dobrze wychowanych]], [[człowiek pracy|ludzi pracy]] czy [[człowiek zabawy|ludzi zabawy]], a które odchylają się od normalności, pełniąc nieodpowiednie dla siebie [[rola społeczna|role]]. Jako [[normalność]] Znaniecki rozumiał takie przystosowanie jednostki do społeczeństwa, w którym zarówno działanie jednostki jest zgodne z [[norma społeczna|normami]] przyjętymi w danym systemie kulturalnym i zachowanie jednostki względem innych osób w kręgach społecznych jest normatywnie uporządkowane<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Znaniecki|imię=Florian|autor=Florian Znaniecki|tytuł=Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości|wydawca=PWN|miejsce=Warszawa|data=2001|strony=264-267|isbn=83-01-13460-7}}</ref>.
'''Człowiek zboczeniec''' – jedna z kategorii typologicznych [[osobowość|osobowości]] społecznej [[Florian Znaniecki|Floriana Znanieckiego]] przedstawiona w jego pracy ''Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości''.
 
W koncepcji Znanieckiego wyróżnione zostały w tej kategorii dwa podtypy: '''zboczeniec nadnormalny''' i '''zboczeniec podnormalny'''. W przypadku osób odchylających się od normalności wyróżnił ''podnormalność'', czyli odchylenie ''w dół'', polegające na braku umiejętności przystosowania się do panujących systemów kulturowych lub niechęci do przystosowania się oraz ''nadnormalność'', czyli odchylenie ''w górę'', polegające na takim wczuciu się w przypisaną jednostce [[rola społeczna|rolę]], że wykonuje ona ją lepiej, niż wymaga tego [[wzór osobowy]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Znaniecki|imię=Florian|autor=Florian Znaniecki|tytuł=Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości|wydawca=PWN|miejsce=Warszawa|data=2001|strony=267-268|isbn=83-01-13460-7}}</ref>. Oba typy ludzi zboczeńców w całej ich biografii odchylają się od przyjętych w środowisku norm, [[bunt]]ując się przeciwko nim oraz przeciw narzucanym im [[funkcja społeczna|funkcjom społecznym]] we wszystkich [[krag społeczny|kręgach społecznych]] w jakich się znajdują. W tej formie buntu, zboczeniec podnormalny odrzuca tylko dany porządek normatywny, próbując się spod niego wyłamywać, natomiast zboczeniec nadnormalny poprzez swoje działania stara się zmieniać istniejący porządek. Skłonność do buntowania się przeciwko porządkowi u obu tych typów jest stałą predyspozycją w ich [[biografia]]ch<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Znaniecki|imię=Florian|autor=Florian Znaniecki|tytuł=Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości|wydawca=PWN|miejsce=Warszawa|data=2001|strony=276-278|isbn=83-01-13460-7}}</ref>.
W koncepcji Znanieckiego wyróżnione zostały w tej kategorii dwa podtypy: '''zboczeniec nadnormalny''' i '''zboczeniec podnormalny'''. Oba te typy wyłamywały się z kategorii typologicznej, do której zaliczył [[człowiek zabawy|ludzi zabawy]], [[człowiek pracy|ludzi pracy]] i [[człowiek dobrze wychowany|ludzi dobrze wychowanych]]. Te kategorie osób określił jako ''ludzi normalnych'', czyli przystosowanych do [[cywilizacja|cywilizacji]], w jakich żyli. Przystosowanie to polegało na działaniu zgodnie z [[norma społeczna|normami]] oraz na zachowaniach względem innych osób żyjących w tym samym [[środowisko społeczne|środowisku społecznym]] kształtujących się ''w sposób normatywnie uporządkowany''.
 
W biografiach zboczeńców nadnormalnych Znaniecki zauważył, iż wcześnie stykali się oni z innymi kręgami kulturowymi, do których nie mogli przynależeć, oraz że wywierali na nich wpływ inni zboczeńcy nadnormalni. Cechą charakterystyczną tego podtypu jest to, że podejmuje on działania na własną rękę, wytyczając sobie cel i w czasie jego realizacji uczy się wykorzystywać odpowiednie środki dla jego realizacji. Często tego typu osoby stają się wybitne, ponadprzeciętne, dzięki uporczywemu samorozwojowi. Odstępstwo od normalności jest tu też czynnikiem determinującym potencjał twórczy tego typu osób. Ich osobowość ogniskuje się wokół zadania jakie sobie postawili, przez co niejednokrotnie reprezentują oni [[fanatyzm]] ideowy<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Znaniecki|imię=Florian|autor=Florian Znaniecki|tytuł=Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości|wydawca=PWN|miejsce=Warszawa|data=2001|strony=284-285|isbn=83-01-13460-7}}</ref>.▼
W przypadku osób odchylających się od normalności wyróżnił ''podnormalność'', czyli odchylenie ''w dół'', polegające na braku umiejętności przystosowania się do panujących systemów kulturowych lub niechęci do przystosowania się oraz ''nadnormalność'', czyli odchylenie ''w górę'', polegające na takim wczuciu się w przypisaną jednostce [[rola społeczna|rolę]], że wykonuje ona ją lepiej, ''niż wymaga tego [[wzór osobowy]]''.
 
Do zboczeńców nadnormalnych Znaniecki zaliczył m.in. [[SokratesKartezjusz]]a, [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]], [[Adam Mickiewicz|Adama Mickiewicza]], [[Immanuel Kant|Immanuela Kanta]] czy [[Benito Mussolini|Mussoliniego]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Znaniecki|imię=Florian|autor=Florian Znaniecki|tytuł=Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości|wydawca=PWN|miejsce=Warszawa|data=2001|strony=285-286|isbn=83-01-13460-7}}</ref>.▼
Oba typy ludzi zboczeńców w całej ich biografii odchylają się od przyjętych w środowisku norm, [[bunt]]ując się przeciwko nim oraz przeciw narzucanym im [[funkcja społeczna|funkcjom społecznym]] we wszystkich [[krag społeczny|kręgach społecznych]] w jakich się znajdują. W tej formie buntu, zboczeniec podnormalny odrzuca tylko dany porządek normatywny, próbując się spod niego wyłamywać, natomiast zboczeniec nadnormalny poprzez swoje działania stara się zmieniać istniejący porządek. Skłonność do buntowania się przeciwko porządkowi u obu tych typów jest stałą predyspozycją w ich [[biografia]]ch.
 
{{Przypisy}}
▲W biografiach zboczeńców nadnormalnych Znaniecki zauważył, iż wcześnie stykali się oni z innymi kręgami kulturowymi, do których nie mogli przynależeć, oraz że wywierali na nich wpływ inni zboczeńcy nadnormalni. Cechą charakterystyczną tego podtypu jest to, że podejmuje on działania na własną rękę, wytyczając sobie cel i w czasie jego realizacji uczy się wykorzystywać odpowiednie środki dla jego realizacji. Często tego typu osoby stają się wybitne, ponadprzeciętne, dzięki uporczywemu samorozwojowi. Odstępstwo od normalności jest tu też czynnikiem determinującym potencjał twórczy tego typu osób. Ich osobowość ogniskuje się wokół zadania jakie sobie postawili, przez co niejednokrotnie reprezentują oni [[fanatyzm]] ideowy.
 
▲Do zboczeńców nadnormalnych Znaniecki zaliczył m.in. [[Sokrates]]a, [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]], [[Adam Mickiewicz|Adama Mickiewicza]] czy [[Benito Mussolini|Mussoliniego]].
 
== Zobacz też ==
Linia 16 ⟶ 14:
** [[człowiek pracy]]
** [[człowiek zabawy]]
** '''człowiek zboczeniec'''
* [[herezja|heretyk]]
* [[innowacjadewiacja społeczna]]
* [[osobowość wewnątrzsterowna]]
 
* [[ruch społeczny (socjologia)|ruch społeczny]]
 
[[Kategoria:Socjologia humanistyczna]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Typologia_osobowości_Floriana_Znanieckiego”