Order Budowniczych Polski Ludowej: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Romi (dyskusja | edycje)
infobox, drobne merytoryczne
Nie podano opisu zmian
Linia 2:
|nazwa = Order Budowniczych Polski Ludowej
|awers = Order Budowniczych Polski Ludowej 106251261zlc.jpg
|awers opis = Orderu
|awers 2 =
|awers 2 opis =
Linia 10:
|rewers 2 opis =
|baretka = POL Order Budowniczych Polski Ludowej BAR.svg
|baretka opis = Orderu
|baretka 2 =
|baretka 2 opis =
Linia 18:
|wydano =
}}
'''Order Budowniczych Polski Ludowej''' – polskie [[odznaczenie]] cywilne ([[order]]), najwyższe [[odznaczenie państwowe]] z okresu [[1949]]-[[1952]] i okresu [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRLPolski Ludowej]].
 
Order Budowniczych Polski Ludowej został ustanowiony przez [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] ustawą z dnia [[2 lipca]] [[1949]] roku w celu „nagrodzenia wyjątkowych zasług położonych dla dzieła budowy [[Polska Ludowa|Polski Ludowej]]”Ludowej”<ref>Ustawa z dnia 2 lipca 1949 r. o orderze "Budowniczych Polski Ludowej" ({{Dziennik Ustaw|rok=1949|numer=41|pozycja=300}})</ref>.
 
=== Zasady nadawania ===
Linia 29:
* podniesienia zdrowotności i kultury fizycznej narodu
* służby publicznej
Orderem mogły być również wyróżniane przedsiębiorstwa, instytucje i jednostki terytorialne. Order mógł być nadawany tylko jeden raz tej samej osobie. Nadawała go [[Rada Państwa (Polska)|Rada Państwa]] (do 1952 roku [[Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej|Prezydent RP]]).
 
Ustawą z 17 lutego [[1960]] o orderach i odznaczeniach inaczej zredagowano statut orderu. W jej myśl, Order Budowniczych Polskiej Ludowej mógł być nadany obywatelom polskim, którzy położyli szczególnie wybitne zasługi w dziele budowy PolskiejPolski Ludowej, zwłaszcza w dziedzinie:
*działalności państwowej lub społecznej,
*gospodarki narodowej,
Linia 39:
 
=== Odznaczeni orderem ===
Pierwsze nadanie Orderu Budowniczych Polski Ludowej miało miejsce w dniu [[22 lipca]] [[1949]] roku, otrzymało je wtedy osiem osób<ref>Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 lipca 1949 r. w sprawie nadania Orderu "Budowniczych Polski Ludowej" ({{Monitor Polski|rok=1950|numer=5|pozycja=51}})</ref>, głównie przodowników pracy: [[Wincenty Pstrowski]] (górnik, pośmiertnie), gen. broni [[Karol Świerczewski]] (pośmiertnie), [[Franciszek Apryas]] (górnik), [[Xawery Dunikowski]], [[Franciszek Fiedler]], [[Wanda Gościmińska]] (włókniarka), Michał Krajewski (murarz) i Stanisław Mazur (rolnik).
 
W późniejszym okresie otrzymywali je głównie działacze [[partia|partii]] [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]] i [[przodownik pracy|przodownicy pracy]], lecz także osoby zasłużone dla kultury lub nauki. Order otrzymali m.in. gen. broni [[Józef Baryła]], gen. broni [[Zygmunt Berling]], [[Bolesław Bierut]], [[Władysław Broniewski]], [[Józef Cyrankiewicz]], [[Halina Czerny-Stefańska]], [[Wiktor Dega]], [[Jan Dobraczyński]], [[Stanisław Dobrowolski]], [[Arkady Fiedler]], [[Felicja Fornalska]], [[Natalia Gąsiorowska]], [[Władysław Gomułka]], gen. dyw.[[Mieczysław Grudzień]], [[Stanisław Gucwa]], gen. dyw. [[Zygmunt Huszcza]], [[Maria Iskra]], [[Jarosław Iwaszkiewicz]], [[Henryk Jabłoński (polityk)|Henryk Jabłoński]], gen. armii [[Wojciech Jaruzelski]], [[Sylwester Karczmarek]], [[Tadeusz Kotarbiński]], [[Władysław Krasnowiecki]], [[Leon Kruczkowski]], [[Oskar Lange]], [[Stanisław Lorentz]], [[Witold Lutosławski]], [[Juliusz Malewski]], [[Edmund Osmańczyk|Edmund Jan Osmańczyk]], [[Jerzy Putrament]], marsz. Polski [[Konstanty Rokossowski]], [[Włodzimierz Sokorski]], [[Ludwik Solski]], marsz. Polski [[Marian Spychalski]], [[Stanisława Świderska]], [[Andrzej Wajda]], [[Piotr Zaremba (architekt)|Piotr Zaremba]], gen. dyw. [[Aleksander Zawadzki (polityk)|Aleksander Zawadzki]], [[Wojciech Żukrowski]], marsz. Polski [[Michał Rola-Żymierski]].
 
Orderem wyróżniono także: [[województwo katowickie]] ([[1960]]), [[miasto]] [[Łódź]] (1960), [[Wrocław]] ([[1965]]), [[Kraków]] i [[województwo krakowskie|woj. krakowskie]] ([[1966]]), [[Poznań]] i [[województwo poznańskie|woj. poznańskie]] (1966), [[Warszawa|Warszawę]] ([[1970]]).
 
Łącznie do [[1984]] roku nadano 314 Orderów Budowniczych Polski Ludowej osobom oraz 6 miastom i województwom, a także organizacji [[ZBoWiD]]. Najwięcej nadano ich w [[1974]] - 56 orderów. W [[1981]] i [[1982]] roku, 7 osób pozbawiono orderów, m.in. [[Edward Babiuch|Edwarda Babiucha]]. Order został zniesiony ustawą z dnia [[16 października]] [[1992]] roku<ref>Art. 2 pkt. 1 ust. 1 ustawy z dnia 16 października 1992 r. Przepisy wprowadzające ustawę o orderach i odznaczeniach, uchylające przepisy o tytułach honorowych oraz zmieniające niektóre ustawy ({{Dziennik Ustaw|rok=1992|numer=90|pozycja=451}})</ref>, lecz nie był już nadawany od [[1985]] roku.