Rząd (biologia): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
SieBot (dyskusja | edycje)
Ark (dyskusja | edycje)
uzup.
Linia 1:
{{disambigR|biologii|[[Rząd (ujednoznacznienie)|inne znaczenia]]}}
'''Rząd ''' ([[Łacina|łac.]] ''ordo'') – [[kategoria systematyczna]] ([[taksonomia|taksonomiczna]]) niższa od [[gromada (biologia)|gromady]] i [[klasa (biologia)|klasy]], a wyższa od [[rodzina (biologia)|rodziny]]. W nomenklaturze naukowej [[takson]]y roślin mające rangę rzędu otrzymują końcówkę ''-ales'', natomiast nazwy zoologiczne nie mają jednej ustalonej końcówki.
[[Plik:Categoriae taxonomicae la.png|150px|right|thumb|Podstawowe kategorie systematyczne w hierarchicznym systemie klasyfikacji biologicznej. Kategorie pomocnicze nie zostały pokazane.]]
Nazwy polskie rzędów zapisuje się pismem prostym i małą literą. Nazwy naukowe rzędów w zoologii nie są obecnie wyróżniane [[kursywa|kursywą]] (italiką)<ref>[http://www.iczn.org/iczn/index.jsp?booksection=appendixB&nfv=true International Commission on Zoological Nomenclature Appendix B General Recommendations, pkt. 6.]: "The scientific names of genus- or species-group taxa should be printed in a type-face (font) different from that used in the text; such names are usually printed in italics, which should not be used for names of higher taxa".</ref>. W [[botanika|botanice]] i [[mikologia|mikologii]] zgodnie z [[Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej|Kodeksem Nomenklatury Botanicznej]] stosuje się zwyczajowo zapis nazwy naukowej kursywą<ref>[http://ibot.sav.sk/icbn/main.htm International Code of Botanical Nomenclature. Preface]: "Scientific names under the jurisdiction of the Code, irrespective of rank, are consistently printed in italic type. The Code sets no binding standard in this respect, as typography is a matter of editorial style and tradition not of nomenclature. Nevertheless, editors and authors, in the interest of international uniformity, may wish to consider adhering to the practice exemplified by the Code, which has been well received in general and is followed in a number of botanical and mycological journals. To set off scientific plant names even better, the abandonment in the Code of italics for technical terms and other words in Latin, traditional but inconsistent in early editions, has been maintained".</ref>.
'''Rząd ''' ([[Łacina|łac.]] ''ordo'') – jedna z podstawowych [[kategoria systematyczna|kategorii systematycznych]] stosowanych w [[systematyka organizmów|systematyce organizmów]], niższa od [[gromada (biologia)|gromady]] (''classis'' w zoologii) lub [[klasa (biologia)|klasy]] (''classis'' w botanice), a wyższa od [[rodzina (biologia)|rodziny]] (''familia''). Termin ''ordo'' został wprowadzony przez [[Karol Linneusz|Karola Linneusza]] jako jedna z pięciu podstawowych kategorii w hierarchicznym systemie [[klasyfikacja biologiczna|klasyfikacji biologicznej]]. Kategoriami pomocniczymi dla rzędu są nadrząd (''superordo''), podrząd (''subordo'') i infrarząd (''infraordo''), a w literaturze anglojęzycznej stosowane są jeszcze ''magnorder'' (wyższa od nadrzędu) i ''parvorder'' (niższa od infrarzędu).
 
== Nomenklatura ==
W nomenklaturze naukowej [[takson]]y roślin mające rangę rzędu otrzymują końcówkę ''-ales'', natomiast nazwy zoologiczne nie mają jednej ustalonej końcówki. Często stosowaną w zoologii końcówką jest -''(i)formes'' nawiązująca do kształtu ciała [[typ nomenklatoryczny|typu nomenklatorycznego]]. Polskim odpowiednikiem jest końcówka -''kształtne''.
 
Nazwy polskie rzędów zapisuje się pismem prostym i małą literą. Nazwy naukowe rzędów w zoologii nie są obecnie wyróżniane [[kursywa|kursywą]] (italiką)<ref>[http://www.iczn.org/iczn/index.jsp?booksection=appendixB&nfv=true International Commission on Zoological Nomenclature Appendix B General Recommendations, pkt. 6.]: "The scientific names of genus- or species-group taxa should be printed in a type-face (font) different from that used in the text; such names are usually printed in italics, which should not be used for names of higher taxa".</ref>. W [[botanika|botanice]] i [[mikologia|mikologii]] zgodnie z [[Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej|Kodeksem Nomenklatury Botanicznej]] stosuje się zwyczajowo zapis nazwy naukowej kursywą<ref>[http://ibot.sav.sk/icbn/main.htm International Code of Botanical Nomenclature. Preface]: "Scientific names under the jurisdiction of the Code, irrespective of rank, are consistently printed in italic type. The Code sets no binding standard in this respect, as typography is a matter of editorial style and tradition not of nomenclature. Nevertheless, editors and authors, in the interest of international uniformity, may wish to consider adhering to the practice exemplified by the Code, which has been well received in general and is followed in a number of botanical and mycological journals. To set off scientific plant names even better, the abandonment in the Code of italics for technical terms and other words in Latin, traditional but inconsistent in early editions, has been maintained".</ref>.
 
== Pozycja taksonomiczna ==
Rząd obejmuje blisko spokrewnione [[rodzina (biologia)|rodziny]]. Jego pozycja w układzie hierarchicznym (z uwzględnieniem kategorii pomocniczych) wygląda następująco.
* '''gromada''' lub '''klasa'''
* (i odpowiednie dla nich kategorie pomocnicze)
* nadrząd
* '''rząd'''
* podrząd
* infrarząd
* '''rodzina'''
 
{{Przypisy}}
 
== Zobacz też ==
* [[klasyfikacjataksonomia biologicznaroślin]]
* [[taksonomia zwierząt]]
* [[nadrząd]], [[podrząd]], [[infrarząd]]
 
[[Kategoria:Taksonomia]]