Urodził się w biednej [[Galicja|galicyjskiej]] wsi Chłopy. Jego ojciec był człowiekiem doceniającym konieczność wykształceniawyedukowania syna. W Chłopach Maciej Rataj ukończył jednoklasową szkołę ludową, a następnie czteroklasową w [[Komarno (Ukraina)|Komarnie]]. Przez pewien okres przebywał w Uściu Solnym. Później przeniósł się do Lwowa, gdzie uczył się w IV gimnazjum klasycznym. Egzamin dojrzałości zdał w czerwcu 1904. Już wtedy współpracował z pismem ''[[Przyjaciel Ludu]]''. Wówczas podjął decyzję o studiowaniu [[filologia klasyczna|filologii klasycznej]] na [[Uniwersytet Lwowski|Uniwersytecie Lwowskim]]. W trakcie studiów prowadził działalność oświatową, kształceniową i polityczną w środowiskach chłopskich. Działał w Kole Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Tadeusza Kościuszki i w Bratniej Pomocy. Pod koniec edukacji na Uniwersytecie Lwowskim wszedł w skład Komisji Reprezentacyjnej Związku Młodzieży Postępowej (działali w niej już wówczas m.in. [[Stanisław Kot]] i [[Kazimierz Świtalski]]). Studia ukończył w 1908, po czym został nauczycielem gimnazjalnym we Lwowie.
