Wolnizna: Różnice pomiędzy wersjami

Zależnie od warunków panujących na zasiedlanym obszarze wolnizna mogła trwać nawet do 20 lat. W tym czasie osadnicy mieli się zagospodarować, pobudować chaty, często kościół a przede wszystkim [[trzebież|wykarczować]] lub osuszyć przydzielony teren tak aby nadawał się pod uprawy rolne. Po upływie wolnizny [[chłopi]] za użytkowanie ziemi opłacali czynsz w pieniądzu lub w naturze (najczęściej w różnego gatunku zbożu) tym samym pod względem obowiązków zrównywani byli z mieszkańcami innych, starszych osad położonych na terenie właściciela ziemi. Ze względu na trudny teren i konieczność posiadania drogi formą zabudowy takiej wsi była tzw. [[łańcuchówka]]. ▼

Jednym z pierwszych obszarów osadnictwa były tereny Śląska, Czech, Moraw, Łużyc. Ludność słowiańska uciekająca tam przed Niemcami osiedlała się zajmując nowe, rolniczo gorsze tereny. Ponieważ było to początkowo osadnictwo o charakterze wewnętrznym, często nieformalne, nowo powstałe osady otrzymały nazwy w miejscowym (słowiańskim) języku. Stąd na wspomnianym terenie można znaleźć mnóstwo miejscowości o nazwach typu: [[Ligota]], [[Ligotka]], [[Lhota]] (więcej po czesku), [[Lgota]], itp. Tego typu nazwy wywodzi się od słowa wola lub wolnizna. Nie jest to jedyne możliwe wyjaśnienie ich etymologii. To, że mimo skończonego okresu wolnizny nazwy zostały świadczy raczej o pochodzeniu ich od woli lub położenia i właściwości miejsca). Starosłowiańskie: ligawica - oznaczające trzęsawisko, ligaj - nisko, ligawka - długa trąba trzymana poziomo wskazują że nazwa może mieć też związek z terenem podmokłym lub okresowo zalewanym. Właśnie już tylko na tego typu terenie, w XII-XIII wieku, mogło być organizowane nowe osadnictwo, bowiem ziemie rolniczo lepsze, już wtedy były w uprawie. W okresie późniejszym osadnictwo bardziej sformalizowano. W dokumentach [[Lokacja (historia)|lokacji]] nowe, objęte wolnizną wsie określano ([[łacina|po łacinie]] jako ''libera villa'', ''libertas''). Stąd wzięły się liczne zwłaszcza w [[Małopolska|Małopolsce]], współczesne polskie określenia typu [[Wola]], [[Wólka]] co z jednej strony podkreślało przywilej wolnizny a z drugiej, wolę sprawczą pana nakazującego swoim poddanym zamieszkanie w określonym miejscu. Nowe osady często zamieszkiwali ludzie przesiedleni z jednej, konkretnej miejscowości, stąd mamy np. [[Zduńska Wola|Zduńską Wolę]] dla oznaczenia że jej mieszkańców nasiedlono z miejscowości Zduny (możliwe są też wyjaśnienia alternatywne). Przymiotnik określający, występujący przy nazwie Woli może też określać właściciela ziemi dokonującego lokacji np. [[Wola Duchacka]] została założona przez [[Duchacy|zakonników z klasztoru Duchaków]]. Miejscowości o nazwie Wola rzadko się spotyka na terenach jednolitych pod względem geograficznym np. w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]] oraz na terenach częstych wojen np. [[Pomorze|Pomorza]] - zdobywcy i właściciele złupionych terenów bezwzględnie żądali swoich należności, zwykle nie dając przywilejów. Miejscowościom lokowanym powtórnie zwykle nazwy nie zmieniano.▼