Wikipedia

Musasir: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
DA
ToBot (dyskusja | edycje)
186 891 edycji
m poprawa błędów ortograficznych; zmiany kosmetyczne
Linia 7:
|colspan="1" align="left" width="100" |<small>Została zapisana asyryjskim pismem klinowym. Badania nad tekstem pozwoliły na potwierdzenie hipotezy, że Musasir był położony na Rabat Tepe.</small>
|}
'''Musasir''', '''Ardini''', '''Muzazir''' ([[Język urartyjski|urart.]] – ''<sup>URU</sup>ar-di-ni'') – starożytne miasto-państwo, położone w górnym biegu rzeki [[Duży Zab]], na południowy- wschód (SE) od [[Wan (jezioro)|jeziora Wan]]. Z Musasiru prawdopodobnie rozpoczęły swoją migrację plemiona urartyjskie, które na przełomie II–I tys. [[p.n.e.]], poruszając się na północ (N), założyły na [[Wyżyna Armeńska|Wyżynie Armeńskiej]] państwo [[Urartu]]. Musasir był ważnym centrum religijnym Urartu – ośrodkiem kultu naczelnego bóstwa [[Bóstwa Urartu|panteonu urartyjskiego]] – [[Chaldi]]ego. Przez długi okres nie zdołano ustalić dokładnej lokalizacji miasta, ale obecnie istnieje konsensus opiniotwórczy, że Musasir znajdował się w pobliżu [[Iran|irańskiej]] osady Mudjesir – 18 km na północ od [[Rewanduz]]a<ref>{{cytuj książkę|imię=R. D.|nazwisko=Barnett|tytuł=Urartu ''[w]: I. E. S. Edwards i in.'', Cambridge Ancient history|tom=3|część=1|miejsce=London|rok=1982|strony=314-371}}</ref>.
 
== Położenie miasta ==
{{koordynaty|37|46|N|44|33|E|umieść=w tekście}}
 
Prawdopodobnie Musasir początkowo, w II tys. p.n.e., cieszył się niepodległością, gdyż posiadał ważne religijne znaczenie dla północnych (N) terytoriów sąsiedniej [[Asyria|Asyrii]], a później Urartu. W mieście znajdowała się główna świątynia Chaldiego, którego czczono w dwóch tych państwach<ref>{{cytuj książkę|imię=Г. А.|nazwisko=Меликишвили|tytuł=Урартские клинообразные надписи|miejsce=Москва|rok=1960|strony=}}</ref>. Miasto było zlokalizowane na niedostępnym górskim obszarze w pobliżu [[Urmia (jezioro)|jeziora Urmia]]. Francuski asyriolog przełomu XIX–XX wieku, François Thureau-Dangin, przypuszczał, że Musasir był położony na zachodnich skłonach gór [[Kurdystan|kurdyjskich]]. Tego samego zdania był rosyjski badacz Urartu połowy XX wieku – [[Boris Piotrowski|Boris Piotrowski]]<ref>{{cytuj książkę|imię=Б. Б.|nazwisko=Пиотровский|tytuł=Ванское царство (Урарту)|miejsce=Москва|rok=1959|strony=}}</ref>.
 
Przeprowadzone w Iranie w ostatnich dwóch dekadach XX wieku wykopaliska archeologiczne pozwoliły ustalić dokładną lokalizację Musasiru. Podczas prac w latach 2005–2006 na wzgórzu Rabat Tepe w irańskiej prowincji [[Azerbejdżan Zachodni]] w fundamentach budowli znaleziono cegły z asyryjskim [[Pismo klinowe|pismem klinowym]]. Odkrycie irańskich archeologów oraz rozszyfrowanie tekstów potwierdziły teorię badaczy, że ruiny na wzgórzu Rabat Tepe to pozostałości miasta Musasir<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.payvand.com/news/06/dec/1274.html| tytuł = ''Another Cuneiform Brick Inscription Found in Rabat Tepe''| data dostępu = 2010-03-21| autor = S. Sadigh| język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url =http://www.chnpress.com/news/?section=2&id=6831| tytuł =''Brick Cuneiform Inscription Discovered in Rabat Tepe''| data dostępu = 2010-03-21| autor = S. Sadigh | język = en}}</ref>.
Linia 26:
{{Cytat|Mieszkańcy wołali o pomoc do swojego boga Chaldiego: duże woły, tłuste barany bez liku przynoszą mu w ofierze, boga Chaldiego wieńczą koroną władzy, dają mu do trzymania [[berło]] królestwa Urartu (...) Zmusiłem, aby nad tym miastem wołanie mojego wojska grzmiało jak grzmot (...) Jego ludzie, starcy i staruchy weszli na dach swoich domów i rzewnie płaczą, aby ratować swoje życie, czołgają się przede mną na czworakach. Tak jak Urzana, ich król, władca, według słów Aszura nie pogodził się i potem zrzucił jarzmo mojej władzy i wzgardził służeniem mi, postanowiłem wziąć do niewoli ludzi tego miasta; zarządziłem uprowadzenie boga Chaldiego, wsparcia Urartu. Przed wielką jego bramą posadziłem Urzanę, jego żonę, jego synów, jego córki, jego ludzi, nasienie domu jego ojca zabrałem do niewoli. Doliczyłem się ich do 6110 ludzi, 12 mułów, 380 osłów, 525 byków, 1235 baranów, potem zaprowadziłem ich do mojego wzmocnionego obozu. Do Musasiru, miejsca przebywania Chaldiego, zwycięsko wszedłem i w pałacu, mieszkaniu Urzany, zasiadłem jak władca<ref>{{cytuj książkę|imię=Б. Б.|nazwisko=Пиотровский|tytuł=Ванское царство (Урарту)|miejsce=Москва|rok=1959|strony=109}}</ref>.}}
 
Podczas wykopalisk archeologicznych w [[Dur-Szarrukin|Dur-Szarrukinie]]ie w latach 1842–1843 odkryto pałac Sargona II, jego roczniki oraz łupy, wywiezione z Musasiru podczas wyprawy w 714 roku p.n.e. Liczne znalezione wyroby z żelaza pozwoliły na stwierdzenie, że ośrodek kultu Chaldiego był także centrum metalurgicznym. Ponadto z Musasiru wywieziono ponad tonę złota, pięć ton srebra, miedzi, [[Lapis lazuli|lazurytu]] i innych kamieni szlachetnych. W asyryjskich spisach łupów figurowały: misy, czary, naczynia stołowe, dzbany, zdobione tarcze wotywne, których łączna waga wynosiła 162 kg, posągi z brązu [[Argiszti I|Argisztiego I]] i Rusy I oraz przedmioty z alabastru, zdobione szlachetnymi kamieniami<ref>M. Zakrzewska-Dubasowa, ''Historia Armenii'', Wrocław 1977, s. 23.</ref>.
{| style="border: 1px black solid; text-align: left;" align="center"
! colspan="2" style="background:DarkKhaki" align="center" width="100" |Zniszczenie Musasiru
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Musasir”