Wikipedia

Jakub Szydłowiecki (starszy): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Służba: drobne techniczne
Mintho (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
16 669 edycji
Linia 1:
{{Dobry Artykuł}}
{{DisambigR|protoplasty rodu Szydłowieckich|[[Jakub Szydłowiecki (młodszy)|Jakub Szydłowiecki]] -– podskarbi wielki koronny}}
{{Szlachcic infobox
|imię= [[Jakub (imię)|Jakub]] [[Szydłowieccy|Szydłowiecki]]
Linia 18:
|dzieci= [[Stanisław Szydłowiecki|Stanisław]], Piotr, [[Mikołaj Szydłowiecki (starszy)|Mikołaj]], Barbara, 8 NN córek
}}
 
'''Jakub Szydłowiecki''' z [[Odrowążowie|Odrowążów]]<ref>Pochodził z domu i rodu Odrowążów, dopiero pod koniec XIV wieku przyjął wraz z bratem nazwisko Szydłowiecki (bracia wymienieni są po raz pierwszy jako Szydłowieccy w akcie erekcyjnym kościoła parafialnego św. Zygmunta z 1 stycznia 1401 roku)</ref> (ur. II połowa [[XIV wiek]]u, zm. między [[1433]] a [[1436]]<ref>Danuta Słomińska-Paprocka, ''Szydłowiec i okolice'', Szydłowiec 2003</ref>) – polski możnowładca, [[protoplasta]] rodu [[Szydłowieccy|Szydłowieckich]]<ref>Bartosz Paprocki wymienia Andrzeja Obulo "de Szydlowiecz", dziedzica Gór, kasztelana sandomierskiego w 1362. Dokument ten jest jednakże falsyfikatem, gdyż Andrzej, kasztelan wiślicki, jest wymieniony w 1342, nie był zaś kasztelanem sandomierskim w 1362. W: Krzysztof Dumała, ''Studia z dziejów Szydłowca'', s. 190</ref>, rycerz herbu [[Odrowąż (herb szlachecki)|Odrowąż]], współdziedzic [[Szydłowiec|Szydłowca]].
 
== Służba ==
Jakub Odrowąż Szydłowiecki, biorąc udział w [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]], zdobył sobie sławę "dzielnego [[rycerzRycerstwo|rycerza]]a"<ref>Akta radomskie, łac. ''strenuus miles'', przypis w: Jerzy Kieszkowski, ''Kanclerz Krzysztof Szydłowiecki -– z Dziejów kultury i sztuki z Zygmuntowskich czasów, Poznań 1912,'' s.8; W. Puget w pracy ''Z dziejów zamku w Szydłowcu'' tłumaczy łacińskie stwierdzenie ''strenuus miles'' jako "sławny rycerz"; "strenuus miles" w średniowiecznej łacinie oznacza "rycerza pasowanego".</ref>. Służył on najprawdopodobniej w krakowskiej chorągwi nadwornej, a więc w osobistej straży króla [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]]. Tę chorągiew prowadził Jakub ze Sprowy herbu Odrowąż, krewny Jakuba Szydłowieckiego.<ref>''Na szlaku książąt mazowieckich'', nr 1/(04)/2010, ISBN 978-83-925516-9-0, s. 27</ref>.
 
W latach [[1412]] – [[1423]] był [[dworzanin]]em [[biskup]]a [[Wojciech Jastrzębiec|Wojciecha Jastrzębca]].
 
Pierwsi Szydłowieccy prawdopodobnie zajmowali dwa, oddzielnie stojące, [[dwór|dwory]], mimo iż nigdy nie przeprowadzili podziału miasta, ani okolicznych dóbr, którymi zarządzał [[Sławko Szydłowiecki|Sławko]] – brat Jakuba<ref>Dwór Sławka znajdował się w miejscu późniejszego [[Kościół szpitalnyśw. Ducha i św. Anny w Szydłowcu|kościoła św. Ducha i św. Anny]]</ref>, gdyż Jakub, będąc dworzaninem [[biskupi krakowscy|biskupa krakowskiego]], nie był zbyt częstym gościem w Szydłowcu. Po zakończeniu [[służba|służby]] Jakub najprawdopodobniej zamieszkał w [[zamek w Szydłowcu|grodzie]]<ref>Dawny gród znajdował się w miejscu obecnego zamku w Szydłowcu</ref> położonym nieopodal osady, w rozlewiskach rzeki [[Korzeniówka (rzeka)|Korzeniówki]].
 
== Działalność ==
Linia 32 ⟶ 31:
Pierwszymi Odrowążami, używającymi nazwiska [[Szydłowieccy|Szydłowiecki]], byli najprawdopodobniej bracia Jakub i Sławko. Najstarsza wzmianka o nich pojawiła się w dokumencie z [[1 stycznia]] [[1401]], w którym określeni zostali jako "Bracia i Dziedzice z Szydłowca".
 
Jakub wraz z bratem, w 1401 roku, ufundowali [[parafia św. Zygmunta w Szydłowcu|parafię]] i drewniany [[Kościół św. Zygmunta w Szydłowcu|kościół pod wezwaniem św. Zygmunta]]. Ufundowany [[kościół parafialny]] uposażyli czterema [[Łan (miara powierzchni)|łanami]] ziemi, stawem rybnym, [[łąka|łąką]], lasem z [[barć|barciami]], dwiema [[karczma]]mi oraz [[dziesięcina]]mi z pięciu wsi, w tym Szydłowca.
 
[[8 lutego]] [[1427]] Jakub i Sławko określili prawa i obowiązki mieszczan szydłowieckich na wzór [[Sandomierz]]a. [[mieszczaństwo|Mieszczanie]] mieli płacić na rzecz właścicieli miasta po [[grosz]]u od domu, tyle samo od warzenia i szynkowania [[piwo|piwa]] i po 2 grosze od każdego [[ogród|ogrodu]]. [[Rzemieślnik|Rzemieślnicy]] musieli dawać po groszu od [[warsztat]]uwarsztatu, natomiast [[sukiennictwo|sukiennicy]] od [[folusz (maszyna)|folowania]] i ram [[sukno|sukiennych]]. Mieszczanie mieli także obowiązek płacenia dziedzicom po 6 [[denar]]ów od każdej [[grzywna (jednostka miar)|grzywny]] [[szos]]u oraz w razie wojny stawiania [[koń|konia]] wartości 3 grzywien. W zamian za to otrzymali [[las]] ''Karwa'', leżący za sadzawką plebańską oraz [[dąbrowa (las)|dąbrowę]] i inne nieużytki w celu wykorzystania na [[pastwisko|pastwiska]]. Zezwolono im także na wybór dwóch [[radny|rajców]]; dalszych dwóch wyznaczali właściciele miasta.
 
W [[1433]] wspólnie nadali szydłowieckiej parafii kolejne pięć karczem położonych w Szydłowcu, a ponadto z dziesięciu własnych przeznaczyli po groszu na rzecz kościoła. Ofiarowali również część lasu z [[pasieka (pszczelarstwo)Pasieka|pasieką]] oraz grunta leżące między rzeką Korzeniówką a [[Wola Korzeniowa|Wolą Szydłowiecką]].
 
== Posiadłości ==
Linia 48 ⟶ 47:
Jakub Szydłowiecki był synem nieznanego z imienia [[Odrowążowie|Odrowąża]] oraz bratem [[Sławko Szydłowiecki|Sławka]] i Małgorzaty.
 
Ożenił się z [[pokrewieństwo|krewną]] biskupa [[Wojciech Jastrzębiec|Wojciecha Jastrzębca]], z którego to związku urodziło się trzech synów i dziewięć córek. Jedna miała na imię Barbara, natomiast imiona pozostałych córek są nieznane. Najstarszym synem był [[Stanisław Szydłowiecki|Stanisław]], drugim z rzędu Piotr, a trzecim [[Mikołaj Szydłowiecki (burgrabia krakowskistarszy)|Mikołaj]].
 
Śmierć Jakuba Szydłowieckiego nastąpiła po bracie Sławku, pomiędzy [[1433]] a [[1436]]. W 1433 bracia wystawili dokument dla kościoła w Szydłowcu, natomiast w 1436 król [[Władysław III Warneńczyk|Władysław Warneńczyk]], nadając miastu prawo organizowania corocznego [[jarmark]]u na [[2 maja|św. Zygmunta]], uczynił to na prośbę synów Jakuba – braci: Piotra, Stanisława i Mikołaja Szydłowieckich. ▼
 
▲Śmierć Jakuba Szydłowieckiego nastąpiła po bracie Sławku, pomiędzy [[1433]] a [[1436]]. W 1433 bracia wystawili dokument dla kościoła w Szydłowcu, natomiast w 1436 król [[Władysław III Warneńczyk|Władysław Warneńczyk]], nadając miastu prawo organizowania corocznego [[jarmark]]u na [[2 maja|św. Zygmunta]], uczynił to na prośbę synów Jakuba – braci: Piotra, Stanisława i Mikołaja Szydłowieckich.
<center> '''Drzewo genealogiczne Jakuba Szydłowieckiego'''</center>
{{familytree/start}}
{{familytree | | | | | | | | | | NOD| |NOD=N Odrowąż}}
{{familytree | | | | | | |,|-|-|-|+|-|-|-|.|}}
{{familytree | | | | | | JAK | | MAŁ | | SLA | | | | | ||JAK='''Jakub Szydłowiecki''' ≈ nieznana z imienia Jastrzębcówna|SLA=[[Sławko Szydłowiecki]] -– duchowny|MAŁ=Małgorzata Odrowąż}}
{{familytree | | |,|-|-|-|+|-|-|v|-|-|-|v|-|-|-|.|}}
{{familytree | | MIK | | PIO | | STA | | BAR | | NNN | ||MIK=[[Mikołaj Szydłowiecki (starszy)|Mikołaj Szydłowiecki]]|PIO=Piotr Szydłowiecki|STA=[[Stanisław Szydłowiecki]]|BAR=Barbara Szydłowiecka|NNN=8 nieznanych z imienia córek}}
{{familytree/end}}
 
{{przypisyPrzypisy}}
 
== ŹródłaBibliografia ==
* Jerzy Kieszkowski, ''Kanclerz Krzysztof Szydłowiecki -– z Dziejów Kultury i Sztuki z Zygmuntowskich Czasów'', Poznań 1912
* red. Jacek Wijaczka, ''Zamek Szydłowiecki i jego właściciele'' -– materiały sesji popularnonaukowej, Szydłowiec 1996, ISBN 83-904721-0-4
* red. Zenon Guldon, ''Hrabstwo szydłowieckie Radziwiłłów'' -– materiały sesji popularnonaukowej, Szydłowiec 1994
* Danuta Słomińska-Paprocka, ''Szydłowiec i okolice'', Szydłowiec 2003
* Krzysztof Dumała, ''Studia z dziejów Szydłowca'', Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego -– t. 4, Kraków 1967
* Wanda Puget, ''Z dziejów zamku w Szydłowcu'', Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego -– t. 4, Kraków 1967
* Stefan Rosiński, ''Mikołaj i Krzysztof Szydłowieccy -– patroni turnieju rycerskiego'', Szydłowiec 2006, ISBN 83-60126-20-8
* [[Jan Wiśniewski (ksiądz)|Jan Wiśniewski]], ''Dekanat Konecki'', Radom 1913
 
{{Właściciel Szydłowca| urząd=Pan na Szydłowcu| Pan=na=Szydłowcu| poprzednik=[[Sławko Szydłowiecki]]| następca=[[Stanisław Szydłowiecki]]| lata=po śmierci Sławka|}}
 
 
{{DEFAULTSORT:Szydłowiecki, Jakub}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Jakub_Szydłowiecki_(starszy)”