|
=== Fragment tłumaczenia wg Gądeckiego ===
[[Plik:Omri.melek.israel.gif|thumb|200px|left|<font style="font-family:times; font-size:150%">עמריעמרי מלךמלך ישראלישראל</font> (''Omri król Izraela'') wyraźnie wymieniony na steli]]
Fragment inskrypcji brzmi: "Ja jestem Mesza, syn Kemosz-bone, król Moabu, Dibonita. (...) [[Omri]] był królem [[królestwo Izraela (państwo północne)|Izraela]] i przez długi czas gnębił Moab, ponieważ Kamosz był rozgniewany na swój kraj. Następcą po nim został jego syn. On również powiedział: `Idź, zabierz Nebo od Izraela!` Poszedłem więc nocą i walczyłem przeciw nim od świtu aż do południa, zdobyłem miasto i wybiłem do nogi. (...) I wziąłem stamtąd sprzęty [[Jahwe]], wlokąc je przed Kemosza".<ref>S. Gądecki, Archeologia biblijna, 1994, t. 1, ss. 312, 313.</ref>
== Pełny tekst wg. tłumaczenia ks.Norberta Mendeckiego ==
Tekst brzmi następująco:
''Ja (jestem) Mesza, syn Kamosz (jatt), król Moabu Dibonita. Mój ojciec był królem Moabu przez trzydzieści lat a ja zostałem królem po moim ojcu. I ja wzniosłem tę wyżynę dla Kamosza w Qerycho jako znak ratunku, ponieważ on uratował mnie od wszystkich moich ciemiężców i pozwolił mi triumfować ponad wszystkimi moimi wrogami. Omri był królem Izraela i uciskał Moab długi czas, ponieważ Kamosz gniewał się na swój kraj. I jego syn był jego następcą i on także powiedział: 'Będę ciemiężył Moab!'. Za moich dni mówił on a ja triumfowałem ponad nim i ponad jego domem. I 'Izrael został unicestwiony, unicestwiony na zawsze'. Omri zawładnął całą ziemię Mahdeba i on mieszkał w niej za jego dni i połowy dni jego syna, czterdzieści lat, ale mieszkał Kamosz w niej za moich dni. I ja wybudowałem Beal-Meon i uczyniłem cysternę tam i wybudowałem Kirjathon. I ludzie z Gad mieszkali od dawien dawna w kraju Ataroth. I wybudował dla siebie król izraelski Ataroth. A ja walczyłem przeciwko miastu i zdobyłem je. I ja wyniszczyłem cały naród miasto jako ofiarę dla Kamosza i Moabu. I ja przyniosłem stamtąd ołarz... DWD, i ja przyciągnąłem go przed Kamosza w Qerejoth. I pozwoliłem tam mieszkać ludziom Saronu i ludziom z MHRT. I Kamosz powiedział do mnie: 'Idź, dobywaj Nebo (w walce) przeciwko Izraelitom!'. I ja poszedłem nocą i walczyłem przeciwko niemu od początku dnia aż do południa. I zdobyłem i zabiłem wszystkich: 7000 mężczyzn razem z innymi mieszkańcami i kobiety razem z innymi mieszkańcami i niewolnicami, ponieważ poświęciłem ich Asztar-Kamosz. I ja wziąłem stamtąd narzędzia Jahwe i zaniosłem je przed Kamosz. I król izraelski wybudował Jahas i mieszkał tam podczas walki ze mną. Ale Kamosz przepędził go przede mną a ja wziąłem 200 mężczyzn z Moabu, tych najdzielniejszych i zaprowadziłem ich do Jahazu i zdobyłem je aby je połączyć do Dibonu. I ja wybudowałem Qeriho: mury parków i mury Akropolu. I ja wybudowałem jego bramy i ja wybudowałem jego wieże. I ja wybudowałem zamek królewski i ja zrobiłem umocnienie dla zbiorni/ka na wo/dę w środku miasta. Ponieważ w środku miasta nie było żadnej cysterny - w Qeriho, powiedziałem do całego narodu: 'Zróbcie sobie cysternę, każdy jeden w swoim domu!'. I ja kazałem wykopać doły dla Qeriho przez więźniów izraelskich. I ja wybudowałem 'Aro'er i ja zrobiłem drogę przy Arnon. I ja wybudowałem Beth-Bamoth, ponieważ był zburzony. I ja wybudowałem Beser, ponieważ leżał ruiną (z pomocą) 50 mężczyzn z Dibonu, ponieważ Dibon należy do mnie. I ja rządziłem ze stu (naczelnikami) w miastach, które przyłączyłem do kraju. I ja wybudowałem (Mahde)ba i Beth-Diblathon i Bet-Beal-Meon i postawiłem tam (pasterzy) wielkiej trzody i małej trzody w kraju. (Co się tyczy) Hawronan i mieszkał w nim dom... I Kamosz powiedział do mnie: Zejdź w dół i walcz przeciwko Hawronan!'. I zszedłem... (w dół i walczyłem przeciwko miastu i zdobyłem je i) Kamosz (mieszkał) w nim za moich dni. I... stamtąd''
<ref>Collectanea Theologica LVII, Warszawa 1987, s.39nn</ref>
|-
|rowspan=2| 1
| <font style="font-family:times; font-size:180%">אנכאנכ <font style="color:rgb(140,90,170)">משעמשע</font> בנבנ <font style="color:rgb(140,90,170)">כמשמלככמשמלכ</font> מלכמלכ <font style="color:rgb(20,150,70)">מאבמאב</font> הה<font style="color:rgb(20,150,70)">דד</font></font>
|-
| jam <font style="color:rgb(140,90,170)">Mesza</font> syn <font style="color:rgb(140,90,170)">Kemoszmeleka</font> król <font style="color:rgb(20,150,70)">Moabu</font> ''ten''_<font style="color:rgb(20,150,70)">D-</font>
|-
|rowspan=2| 2
| <font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="color:rgb(20,150,70)">יבניבנ</font>יי ׃׃ אביאבי מלכמלכ עלעל <font style="color:rgb(20,150,70)">מאבמאב</font> שלשנשלשנ שתשת ואנכואנכ מלכמלכ</font>
|-
| <font style="color:rgb(20,150,70)">-ibon</font>ita | ojciec_mój królował nad <font style="color:rgb(20,150,70)">Moabem</font> trzydzieści lat i_ja królowa-
|-
|rowspan=2| 3
| ?<font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="font-size:75%">[</font>תיתי אחראחר אביאבי ׃׃ ואעשואעש הבמתהבמת זאתזאת לל<font style="color:rgb(140,90,170)">כמשכמש</font> בב<font style="color:rgb(20,150,70)">קרחהקרחה</font> ׃׃ בב<font style="font-size:75%">[</font>מתמת יי /משעמשע ממ /נסנס יי</font>
|-
| -łem po ojcu_moim | i_ja_uczyniłem ''tę''_wielką_wyżynę tę dla_<font style="color:rgb(140,90,170)">Kemosza</font> w_<font style="color:rgb(20,150,70)">Kerchoh</font> | wy[żynę zbawi-?]
|-
|rowspan=2| 4
| <font style="font-family:times; font-size:180%">שעשע כיכי השעניהשעני מכלמכל המלכנהמלכנ וכיוכי הראניהראני בכלבכל שנאישנאי ׃׃ <font style="color:rgb(140,90,170)">עמרעמר</font> </font>
|-
| -ciela? bo wybawił_mnie od ''tych''_królów i_bo dał_mi_spoglądać z_góry_na_wszystkich nienawidzących_mnie | <font style="color:rgb(140,90,170)">Omr-</font>
|-
|rowspan=2| 5
| <font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="color:rgb(140,90,170)">יי</font> מלכמלכ <font style="color:rgb(20,150,70)">ישראלישראל</font> ויענוויענו אתאת <font style="color:rgb(20,150,70)">מאבמאב</font> ימנימנ רבנרבנ כיכי יאנפיאנפ <font style="color:rgb(140,90,170)">כמשכמש</font> בארבאר</font>
|-
| <font style="color:rgb(140,90,170)">-i</font> król <font style="color:rgb(20,150,70)">Izraela</font> upokarzał ''ten'' <font style="color:rgb(20,150,70)">Moab</font> dni wiele bo płonął_gniewem <font style="color:rgb(140,90,170)">Kemosz</font> przeciw_zie-
|-
|rowspan=2| 6
| <font style="font-family:times; font-size:180%">צהצה ׃׃ ויחלפהויחלפה בנהבנה ויאמרויאמר גמגמ האהא אענואענו אתאת <font style="color:rgb(20,150,70)">מאבמאב</font> ׃׃ בימיבימי אמראמר כדברכדבר</font>
|-
| -mi_swej | i_zmienił_go syn_jego i_powiedział również on ja_upokorzę ''ten'' <font style="color:rgb(20,150,70)">Moab</font> | w_moim_dniu powiedział takie_to_słowa
|-
|rowspan=2| 7
| <font style="font-family:times; font-size:180%">ואראוארא בהבה ובבתהובבתה ׃׃ וו<font style="color:rgb(20,150,70)">ישראלישראל</font> אבדאבד אבדאבד עלמעלמ וירשוירש <font style="color:rgb(140,90,170)">עמריעמרי</font> אתאת <font style="font-size:75%">[</font>כלכל<font style="font-size:75%">]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%"> אראר</font>
|-
| a_ja_spogladałem z_góry_na_niego i_na_dom_jego | i_<font style="color:rgb(20,150,70)">Izrael</font> zniszczony zniszczony wiecznie a_posiadał <font style="color:rgb(140,90,170)">Omri</font> ''tę'' [całą?] zie-
|-
|rowspan=2| 8
| <font style="font-family:times; font-size:180%">צצ <font style="color:rgb(20,150,70)">מהדבאמהדבא</font> ׃׃ וישבוישב בהבה ימהימה וחציוחצי ימיימי בנהבנה ארבענארבענ שתשת וישויש</font>
|-
| -mię <font style="color:rgb(20,150,70)">Medeby</font> | i_zamieszkiwał w_niej dni_jego i_połowę dni syna_jego czterdzieści lat i_przyw-
|-
|rowspan=2| 9
| <font style="font-family:times; font-size:180%">בהבה <font style="color:rgb(140,90,170)">כמשכמש</font> בימיבימי ׃׃ ואבנואבנ אתאת <font style="color:rgb(20,150,70)">בעלמענבעלמענ</font> ואעשואעש בהבה האשוחהאשוח ואבנואבנ</font>
|-
| -rócił_ją <font style="color:rgb(140,90,170)">Kemosz</font> w_moich dniach | i_ja_zbudowałem ''to'' <font style="color:rgb(20,150,70)">Baal_Meon</font> i_ja_uczyniłem w_nim zbiornik_wody i_ja_zbudowałem
|-
|rowspan=2| 10
| <font style="font-family:times; font-size:180%">אתאת <font style="color:rgb(20,150,70)">קריתנקריתנ</font> ׃׃ ואשואש <font style="color:rgb(140,90,170)">גדגד</font> ישבישב בארצבארצ <font style="color:rgb(20,150,70)">עטרתעטרת</font> מעלממעלמ ויבנויבנ להלה מלכמלכ <font style="color:rgb(20,150,70)">יי</font></font>
|-
| ''to'' <font style="color:rgb(20,150,70)">Kiriataim</font> | i_mężowie/mężczyźni <font style="color:rgb(140,90,170)">Gad</font> zamieszkiwali w_ziemi <font style="color:rgb(20,150,70)">Atarot</font> od_wieków i_zbudował dla_siebie król <font style="color:rgb(20,150,70)">I-</font>
|-
|rowspan=2| 11
| ?<font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="font-size:75%">[</font><font style="color:rgb(20,150,70)">שראלשראל</font> אתאת <font style="color:rgb(20,150,70)">עטרתעטרת</font> ׃׃ ואלתחמואלתחמ בקרבקר ואחזהואחזה ׃׃ ואהרגואהרג אתאת כלכל העמהעמ <font style="font-size:75%">[</font>ממ</font>
|-
| <font style="color:rgb(20,150,70)">-zraela</font> ''to'' <font style="color:rgb(20,150,70)">Atarot</font> | i_ja_walczyłem przeciw_miastu i_pochwyciłem_je | i_ja_zabiłem wszystkich ludzi [z?]
|-
|rowspan=2| 12
| <font style="font-family:times; font-size:180%">הקרהקר ריתרית לל<font style="color:rgb(140,90,170)">כמשכמש</font> ולול<font style="color:rgb(20,150,70)">מאבמאב</font> ׃׃ ואשבואשב משממשמ אתאת אראלאראל <font style="color:rgb(140,90,170)">דודהדודה</font> ואסואס</font>
|-
| ''tego''_miasta ofiarę?/miły_widok? dla_<font style="color:rgb(140,90,170)">Kemosza</font> i_dla_<font style="color:rgb(20,150,70)">Moabu</font> | i_ja_przywróciłem stamtąd ''ten'' ołtarz <font style="color:rgb(140,90,170)">Dawida/Dodo</font> i_ja_za-
|-
|rowspan=2| 13
| <font style="font-family:times; font-size:180%">חבהחבה לפנילפני <font style="color:rgb(140,90,170)">כמשכמש</font> בב<font style="color:rgb(20,150,70)">קריתקרית</font> ׃׃ ואשבואשב בהבה אתאת אשאש <font style="color:rgb(20,150,70)">שרנשרנ</font> ואתואת אא<font style="font-size:75%">[</font>ננ<font style="font-size:75%">]</font>שש</font>
|-
| -ciągnąłem_go przed_oblicze <font style="color:rgb(140,90,170)">Kemosza</font> w_<font style="color:rgb(20,150,70)">Keriot</font> | i_ja_osadziłem w_nim ''tych'' mężów/mężczyzn <font style="color:rgb(20,150,70)">Szaronu</font> i_''tych'' mę[ż]ów
|-
|rowspan=2| 14
| <font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="color:rgb(20,150,70)">מחרתמחרת</font> ׃׃ ויאמרויאמר לילי <font style="color:rgb(140,90,170)">כמשכמש</font> לכלכ אחזאחז אתאת <font style="color:rgb(20,150,70)">נבהנבה</font> עלעל <font style="color:rgb(20,150,70)">ישראלישראל</font> ׃׃ ואוא</font>
|-
| <font style="color:rgb(20,150,70)">Meharot</font> | i_powiedział do_mnie <font style="color:rgb(140,90,170)">Kemosz</font> idź pochwyć ''to'' <font style="color:rgb(20,150,70)">Nebo</font> od <font style="color:rgb(20,150,70)">Izraela</font> | i_ja_
|-
|rowspan=2| 15
| <font style="font-family:times; font-size:180%">הלכהלכ בללהבללה ואלתחמואלתחמ בהבה מבקעמבקע השחרתהשחרת עדעד הצהרמהצהרמ ׃׃ ואחואח</font>
|-
| _poszedłem w_nocy i_ja_walczyłem przeciw_niemu od_rozszczepienia ''tego''_świtu aż_do południa | i_ja_poch-
|-
|rowspan=2| 16
| <font style="font-family:times; font-size:180%">זהזה ואהרגואהרג כלכל<font style="font-size:75%">[</font>הה<font style="font-size:75%">]</font> שבעתשבעת אלפנאלפנ גברנגברנ וגרנוגרנ ׃׃ וגברתוגברת וגרוגר</font>
|-
| -wyciłem_je i_ja_zabiłem wszyst[kich] siedem tysięcy mężczyzn i_chłopców | i_kobiety i_dziewczyn-
|-
|rowspan=2| 17
| ?<font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="font-size:75%">[</font>תת ורחמתורחמת ׃׃ כיכי לל<font style="color:rgb(140,90,170)">עשתרעשתר כמשכמש</font> החרמתההחרמתה ׃׃ ואקחואקח משממשמ אא<font style="font-size:75%">[</font>תת ככ</font>
|-
| -ki i_brzemienne | bo dla_<font style="color:rgb(140,90,170)">Asztar Kemosza</font> poświęciłem_je | i_ja_zabrałem stamtąd ''t''[''e'' na-?]
|-
|rowspan=2| 18
| <font style="font-family:times; font-size:180%">לילי <font style="color:rgb(140,90,170)">יהוהיהוה</font> ואסחבואסחב המהמ לפנילפני <font style="color:rgb(140,90,170)">כמשכמש</font> ׃׃ ומלכומלכ <font style="color:rgb(20,150,70)">ישראלישראל</font> בנהבנה אתאת</font>
|-
| -czynia? <font style="color:rgb(140,90,170)">Jahweh</font> i_ja_zaciągnąłem je przed_oblicze <font style="color:rgb(140,90,170)">Kemosza</font> | i_król <font style="color:rgb(20,150,70)">Izraela</font> zbudował ''to''
|-
|rowspan=2| 19
| <font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="color:rgb(20,150,70)">יהציהצ</font> וישבוישב בהבה בהלתחמהבהלתחמה ביבי ׃׃ ויגרשהויגרשה <font style="color:rgb(140,90,170)">כמשכמש</font> מפנימפני וו</font>
|-
| <font style="color:rgb(20,150,70)">Jahaz</font> i_przebywał w_nim w_czasie_walki_jego przeciwko_mnie | i_wypędził_go <font style="color:rgb(140,90,170)">Kemosz</font> od_oblicza_mego i
|-
|rowspan=2| 20
| <font style="font-family:times; font-size:180%">אקחאקח ממ<font style="color:rgb(20,150,70)">מאבמאב</font> מאתנמאתנ אשאש כלכל רשהרשה ׃׃ ואשאהואשאה בב<font style="color:rgb(20,150,70)">יהציהצ</font> ואחזהואחזה</font>
|-
| wziąłem z_<font style="color:rgb(20,150,70)">Moabu</font> dwieście mężów wszystkich dowódców_jego | i_ja_ustawiłem_ich? przeciw_<font style="color:rgb(20,150,70)">Jahaz</font> i_ja_pochwyciłem_je
|-
|rowspan=2| 21
| <font style="font-family:times; font-size:180%">לספתלספת עלעל <font style="color:rgb(20,150,70)">דיבנדיבנ</font> ׃׃ אנכאנכ בנתיבנתי <font style="color:rgb(20,150,70)">קרחהקרחה</font> חמתחמת היערנהיערנ וחמתוחמת</font>
|-
| aby_przyłączyć do <font style="color:rgb(20,150,70)">Dibonu</font> | ja zbudowałem <font style="color:rgb(20,150,70)">Kerchoh</font> mur ''tych''_lasów/''ten''_drewniany? i_mur
|-
|rowspan=2| 22
| <font style="font-family:times; font-size:180%">העפלהעפל ׃׃ ואנכואנכ בנתיבנתי שעריהשעריה ואנכואנכ בנתיבנתי מגדלתהמגדלתה ׃׃ ואוא</font>
|-
| ''tego''_wzgórza | i_ja zbudowałem bramy_jego i_ja zbudowałem wieże_jego | i_j-
|-
|rowspan=2| 23
| <font style="font-family:times; font-size:180%">נכנכ בנתיבנתי בתבת מלכמלכ ואנכואנכ עשתיעשתי כלאיכלאי האשוהאשו<font style="font-size:75%">[</font>חח למלמ<font style="font-size:75%">]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%">ינינ בקרבבקרב</font>
|-
| -a zbudowałem dom króla i_ja uczyniłem zapory?/oba? ''tego''_zbiorni[ka dla_w?]ód w_pośród
|-
|rowspan=2| 24
| <font style="font-family:times; font-size:180%">הקרהקר ׃׃ וברובר אנאנ בקרבבקרב הקרהקר בב<font style="color:rgb(20,150,70)">קרחהקרחה</font> ואמרואמר לכללכל העמהעמ עשועשו לל</font>
|-
| ''tego''_miasta | i_cysterny żadnej w_pośród tego_miasta w_<font style="color:rgb(20,150,70)">Kerchoh</font> i_powiedziałem do_wszystkich ludzi uczyńcie dla_
|-
|rowspan=2| 25
| <font style="font-family:times; font-size:180%">כמכמ אשאש ברבר בביתהבביתה ׃׃ ואנכואנכ כרתיכרתי המכרתתהמכרתת לל<font style="color:rgb(20,150,70)">קרחהקרחה</font> באסרבאסר</font>
|-
| _was(siebie) mąż(każdy) cysternę w_domu_jego | i_ja wyciąłem/wykopałem ''te''_wycięcia/rowy dla_<font style="color:rgb(20,150,70)">Kerchoh</font> przez_jeńc-
|-
|rowspan=2| 26
| ?<font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="font-size:75%">[</font> יי <font style="font-size:75%">]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="color:rgb(20,150,70)">ישראלישראל</font> ׃׃ אנכאנכ בנתיבנתי <font style="color:rgb(20,150,70)">ערערערער</font> ואנכואנכ עשתיעשתי המסלתהמסלת בב<font style="color:rgb(20,150,70)">ארננארננ</font> <font style="font-size:75%">[</font> ׃׃<font style="font-size:75%">]</font></font>
|-
| [-ów ]<font style="color:rgb(20,150,70)">Izraela</font> | ja zbudowałem <font style="color:rgb(20,150,70)">Aroer</font> i_ja uczyniłem ''tę''_publiczną_drogę w_<font style="color:rgb(20,150,70)">Arnon</font> [ | ?]
|-
|rowspan=2| 27
| <font style="font-family:times; font-size:180%">אנכאנכ בנתיבנתי <font style="color:rgb(20,150,70)">בתבת במתבמת</font> כיכי הרסהרס האהא ׃׃ אנכאנכ בנתיבנתי <font style="color:rgb(20,150,70)">בצרבצר</font> כיכי עינעינ</font>
|-
| ja zbudowałem <font style="color:rgb(20,150,70)">Bet Bamot</font> bo zrujnowano go | ja zbudowałem <font style="color:rgb(20,150,70)">Bezer</font> bo kupą_gruzów
|-
|rowspan=2| 28
| <font style="font-family:times; font-size:180%">אא<font style="font-size:75%">]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%">שש <font style="color:rgb(20,150,70)">דיבנדיבנ</font> חמשנחמשנ כיכי כלכל <font style="color:rgb(20,150,70)">דיבנדיבנ</font> משמעתמשמעת ׃׃ ואנכואנכ מלכמלכ <font style="font-size:75%">–– –– ––]</font></font>
|-
| [? męż-?]owie <font style="color:rgb(20,150,70)">Dibonu</font> uzbrojeni bo cały <font style="color:rgb(20,150,70)">Dibon</font> posłuszny_był | i_ja królowa-
|-
|rowspan=2| 29
| <font style="font-family:times; font-size:180%">תת<font style="font-size:75%">[</font>יי <font style="font-size:75%">–– –– ––]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%">מאתמאת בקרנבקרנ אשראשר יספתייספתי עלעל הארצהארצ ׃׃ ואנכואנכ בנתבנת</font>
|-
| -łe[m ? ] setką w_miastach które przyłączyłem do_ziemi(kraju) | i_ja zbudowa-
|-
|rowspan=2| 30
| <font style="font-family:times; font-size:180%">יי <font style="font-size:75%">[</font>אתאת <font style="color:rgb(20,150,70)">מהמה</font><font style="font-size:75%">]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="color:rgb(20,150,70)">דד</font><font style="font-size:75%">[</font><font style="color:rgb(20,150,70)">בב</font><font style="font-size:75%">]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="color:rgb(20,150,70)">אא</font> וו<font style="color:rgb(20,150,70)">בתבת דבלתנדבלתנ</font> ׃׃ וו<font style="color:rgb(20,150,70)">בתבת בעלמענבעלמענ</font> ואשאואשא שמשמ אתאת נקדנקד</font>
|-
| -łem [''tę'' <font style="color:rgb(20,150,70)">Me]de[b]ę</font> i_<font style="color:rgb(20,150,70)">Bet Diblataim</font> | i_<font style="color:rgb(20,150,70)">Bet Baal_Meon</font> i_umieściłem tam ''tych'' hodowców_owiec?
|-
|rowspan=2| 31
| <font style="font-family:times; font-size:180%">צאנצאנ הארצהארצ ׃׃ וו<font style="color:rgb(20,150,70)">חורננחורננ</font> ישבישב בהבה בב<font style="font-size:75%">[</font>ננ <font style="color:rgb(140,90,170)">דד</font>/תת <font style="color:rgb(140,90,170)">דד</font><font style="font-size:75%">]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="color:rgb(140,90,170)">ודוד</font><font style="font-size:75%">[</font><font style="color:rgb(140,90,170)">הה</font> וו<font style="font-size:75%">]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%">אמראמר<font style="font-size:75%">[–– –– –– –– –– –– ––]</font></font>
|-
| [ ? ] owce ''tej''_ziemi(kraju) | i_<font style="color:rgb(20,150,70)">Horonaim</font> mieszkał w_nim do[m]?/sy[n]? <font style="color:rgb(140,90,170)">[Da]wid[a]?/[Da]du[y]?</font> [i_?]powiedział
|-
|rowspan=2| 32
| <font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="font-size:75%">[–– ––]</font>אמראמר לילי <font style="color:rgb(140,90,170)">כמשכמש</font> רדרד הלתחמהלתחמ בב<font style="color:rgb(20,150,70)">חורננחורננ</font> ׃׃ וארדוארד וו<font style="font-size:75%">[–– –– –– –– –– –– –– ––]</font></font>
|-
| [ ? ] powiedział do_mnie <font style="color:rgb(140,90,170)">Kemosz</font> zejdź walczyć przeciw_<font style="color:rgb(20,150,70)">Horonaim</font> | i_ja_zszedłem i_[ ? ]
|-
|rowspan=2| 33
| <font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="font-size:75%">[–– ––]</font>וישויש<font style="font-size:75%">]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%">בהבה <font style="color:rgb(140,90,170)">כמשכמש</font> בימיבימי ועלועל<font style="font-size:75%">[</font>עדעד<font style="font-size:75%">]</font></font>?<font style="font-family:times; font-size:180%"> משממשמ עשרעשר <font style="font-size:75%"> –– –– –– –– –– –– ––]</font></font>
|-
| [ ? i_przy]wrócił_je <font style="color:rgb(140,90,170)">Kemosz</font> w_moich_dniach i_[ ? ] stamtąd dziesięć [ ? ]
|-
|rowspan=2| 34
| ?<font style="font-family:times; font-size:180%"><font style="font-size:75%">[</font>שתשת שדקשדק ׃׃ ואוא<font style="font-size:75%">[</font>נכנכ<font style="font-size:75%">[–– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– –– ––]</font></font>
|-
| [ ? ] lat ? | i_[ja?]
Wszystkie imiona z inskrypcji Meszy, za wyjątkiem Kemoszmeleka (ojca Meszy) oraz Asztar Kemosza (specyficzne określenie Kemosza różnie interpretowane) pojawiają się w [[Stary Testament|Starym Testamencie]].
; Dawid = <font style="font-family:times; font-size:160%">דודהדודה</font> :Występuje w linii 12 oraz, prawdopodobnie, 31, różnie tłumaczony. Biblijne imię Dawid (<font style="font-family:times; font-size:160%">דודדוד</font> lub <font style="font-family:times; font-size:160%">דוידדויד</font>) oznacza dosłownie ''umiłowany'' i pochodzi od słowa ''dode'' (<font style="font-family:times; font-size:160%">דודדוד</font> lub <font style="font-family:times; font-size:160%">דדדד</font>), które również oznacza ''umiłowany'', bądź też ''wujek''. Słowami pokrewnymi są ''doda'' (<font style="font-family:times; font-size:160%">דודהדודה</font>), tj. ''ciotka'' oraz imię ''Dodo'' (<font style="font-family:times; font-size:160%">דודודודו</font>) o znaczeniu ''jego umiłowany''. Stąd też sceptycy bardzo niechętnie odnoszą zwrot <font style="font-family:times; font-size:160%">דודהדודה</font> ze Steli Meszy do biblijnego króla [[Dawid (król Izraela)|Dawida]], gdyż do chwili obecnej toczy się spór o historyczność tej postaci. Zamiast używać zwrotu ''ołtarz Dawida'' badacze często tłumaczą go jako ''ołtarz Dodo/Daduy'' (gdzie Dodo jest jakimś nieznanym bóstwem izraelskim), ''ołtarz jego umiłowanego'' (jako nawiązanie do Jahweh, umiłowanego Izraelitów), bądź też ''ołtarz jego wujka''.
; Gad = <font style="font-family:times; font-size:160%">גדגד</font> :Wzmianka o biblijnym plemieniu Gad (<font style="font-family:times; font-size:160%">גדגד</font>) w linii 10 ma szczególne znaczenie. Po pierwsze, Mesza identyfikuje mężczyzn Gada jako stanowiących część [[Izrael]]a. Po drugie, lokalizuje ich po wschodniej stronie [[Jordan (rzeka)|Jordanu]] w okolicach Atarot zgodnie z opisem biblijnym (Liczb 32:34). Po trzecie, stwierdza, iż zamieszkiwali oni rejon Atarot od wieków. Innymi słowy, inskrypcja Meszy potwierdza plemienną strukturę narodu izraelskiego oraz fakt istnienia [[Izrael predynastyczny|predynastycznego Izraela]] złożonego z kilku plemion na wiele wieków przed królem Omrim.
; [[JHWH]] = <font style="font-family:times; font-size:160%">יהוהיהוה</font> :Występuje w linii 18, zaś kontekst zdania (linie 17-18) jednoznacznie wskazuje, że chodzi o ''Jehoweh'' (''Jahwe''), Boga [[Izrael]]a. Transkrypcja tekstu w Madabie (Jordania) zawiera wersję imienia ''Jehovah'' oraz arabską - ''Jahua'' (odlew gipsowy), natomiast paryski Luwr oddaje ''Jahve''. Tym samym Stela Meszy jest najstarszą znaną inskrypcją wymieniającą imię Boga Hebrajczyków. W [[Stary Testament|Starym Testamencie]] słowo to w identycznej postaci zostało użyte 6519 razy w 5521 wersetach.
; Kemosz = <font style="font-family:times; font-size:160%">כמשכמש</font> :Jedyne lub przewodnie bóstwo Moabitów, w księgach [[Stary Testament|Starego Testamentu]] jako <font style="font-family:times; font-size:160%">כמושכמוש</font> (Liczb 21:29; Sędziów 11:24; 1 Królewska 11:7.33; 2 Królewska 23:13; Jeremiasza 48:13.46) oraz <font style="font-family:times; font-size:160%">כמישכמיש</font> (Jeremiasza 48:7). Na steli pojawia się w liniach 3, 5, 9, 12, 13, 14, 17, 18, 19, 32, 33.
; Mesza = <font style="font-family:times; font-size:160%">משעמשע</font> :[[język hebrajski|Hebrajski]] odpowiednik <font style="font-family:times; font-size:160%">מישעמישע</font> pojawia się w 2 Królewskiej 3:4. Na szczególną uwagę zasługuje nie tylko zgodność z przekazem [[Biblia|biblijnym]], który umiejscawia bunt Meszy tuż po śmierci [[Achab (król Izraela)|Achaba]]a, syna [[Omri]]ego (2 Królewska 1:1), prawdopodobnie jeszcze za rządów [[Ochozjasz (król Izraela)|Ochozjasza]] i następnie za czasów jego brata, [[Joram (król Izraela)|Jorama]]. Także wzmianka w królewskiej inskrypcji o hodowcach owiec (linie 30 i 31) wskazuje na szczególną troskę, którą Mesza darzył pasterzy i potwierdza tym samym unikalne stwierdzenie biblijne opisujące obcego władcę: ''Mesza, król Moabu, był hodowcą trzód i dostarczał królowi izraelskiemu sto tysięcy owiec i wełnę ze stu tysięcy baranów.'' (2 Królewska 3:4)
; Omri = <font style="font-family:times; font-size:160%">עמריעמרי</font> :[[Stary Testament|Starotestamentowy]] zapis tego imienia jest identyczny i w odniesieniu do króla [[Izrael]]a został użyty 12 razy w 1 Królewskiej 16:16-30 oraz pozostałe 3 razy w 2 Królewskiej 8:26, 2 Kronik 22:2 i Micheasza 6:16. Inskrypcja moabicka wspomina o nim w liniach 4-5 oraz 7 nazywając go ''królem Izraela'', który panował za czasów ojca Meszy.
=== Nazwy geograficzne ===
Większość miejsc i miejscowości wymienionych na steli (poza Kerchoh i Meharot) występuje także w księgach [[Stary Testament|Starego Testamentu]]. Analiza tekstu pozwala zauważyć, iż w [[język moabicki|języku moabickim]] [[język hebrajski|hebrajskim]] końcówkom liczby mnogiej rodzaju męskiego <font style="font-family:times; font-size:150%">ימימ</font>- odpowiadała końcówka <font style="font-family:times; font-size:150%">ננ</font>- (inaczej <font style="font-family:times; font-size:150%">ןן</font>-). Ponadto użycie znaku <font style="font-family:times; font-size:150%">וו</font> (waw) było nierzadko opcjonalne w wyrazach, gdzie odpowiadał on głosce ''u'' lub ''o'' (cechę tę można zauważyć także w [[język hebrajski|języku hebrajskim]] na podstawie różnych wariantów tych samych nazw).
; Izrael = <font style="font-family:times; font-size:160%">ישראלישראל</font> :Sposób zapisu słowa na [[stela|steli]] jest identyczny z formą spotykaną w księgach [[Stary Testament|Starego Testamentu]]. W inskrypcji Meszy wyraz ten został użyty 6-krotnie (linie 5, 7, 10-11, 14, 18, 26), zaś w hebrajskich rękopisach starotestamentowych występuje on 2505 razy.
; Moab = <font style="font-family:times; font-size:160%">מאבמאב</font> :W języku hebrajskim zapisywane jako <font style="font-family:times; font-size:160%">ממ<font style="color:red">וו</font>אבאב</font>. Na [[stela|steli]] występuje 6-krotnie (linie 1, 2, 5, 6, 12, 20), zaś w [[Stary Testament|Starym Testamencie]] 181 razy.
Pozostałe nazwy przedstawiono w tabeli.
Różnice pomiędzy zapisem moabickim a hebrajskim (najczęściej brakujące litery lub człony) zaznaczono kolorem czerwonym, przy czym:
* znak <font style="color:red; font-size:160%">••</font> oznacza brak danej litery w odpowiedniku hebrajskim
* znak <font style="color:red; font-size:160%">_</font> oznacza brak odstępu w odpowiedniku hebrajskim
! nazwa !! linia !! stela !! Biblia !! wersety
|-
| Arnon || 26 || <font style="font-family:times; font-size:160%">ארננארננ</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">ארנארנ<font style="color:red">וו</font>ננ</font> ||align=left| Liczb 21:13.14.24.26.28, 22:36; Powtórzonego Prawa 2:24.36, 3:8.12.16, 4:48; Jozuego 12:1.2, 13:9.16; Sędziów 11:13.18.22.26; 2 Królewska 10:33; Izajasza 16:2; Jeremiasza 48:20
|-
|rowspan=3| Aroer ||rowspan=3| 26 ||rowspan=3| <font style="font-family:times; font-size:160%">ערערערער</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">ערערערער</font> ||align=left| Liczb 32:34; Powtórzonego Prawa 2:36, 3:12, 4:48; 2 Królewska 10:33; 1 Kronik 5:8
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">ערער<font style="color:red">וו</font>ערער</font> ||align=left| Jozuego 12:2, 13:9.16; Sędziów 11:33; Jeremiasza 48:19
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">ערעערע<font style="color:red">וו</font>רר</font> ||align=left| Sędziów 11:26
|-
|rowspan=2| Atarot ||rowspan=2| 10, 11 ||rowspan=2| <font style="font-family:times; font-size:160%">עטרתעטרת</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">עטרעטר<font style="color:red">וו</font>תת</font> ||align=left| Liczb 32:3
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">עטרתעטרת</font> ||align=left| Liczb 32:34
|-
|rowspan=3| [Bet] Baal Meon ||rowspan=3| 9, 30 ||rowspan=3| <font style="font-family:times; font-size:160%">בעלמענבעלמענ</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">בעלבעל<font style="color:red">_</font>מעמע<font style="color:red">וו</font>ננ</font> ||align=left| Liczb 32:38; 1 Kronik 5:8; Ezechiela 25:9
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%"><font style="color:red">בית_בית_</font>בעלבעל<font style="color:red">_</font>מעמע<font style="color:red">וו</font>ננ</font> ||align=left| Jozuego 13:17
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%"><font style="color:red">בית_•••_בית_•••_</font>מעמע<font style="color:red">וו</font>ננ</font> ||align=left| Jeremiasza 48:23
|-
|rowspan=2| [Bet] Bamot [Baal] ||rowspan=2| 27 ||rowspan=2| <font style="font-family:times; font-size:160%"><font style="color:red">בת_בת_</font>במתבמת</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">במבמ<font style="color:red">וו</font>תת</font> ||align=left| Liczb 21:19.20
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">במבמ<font style="color:red">וו</font>תת<font style="color:red">_בעל_בעל</font></font> ||align=left|Liczb 22:41; Jozuego 13:17
|-
|rowspan=2| Bet Diblataim ||rowspan=2| 30 ||rowspan=2| <font style="font-family:times; font-size:160%">בתבת דבלתדבלת<font style="color:red">ננ</font></font> || <font style="font-family:times; font-size:160%"><font style="color:red">עלמנעלמנ</font> דבלתדבלת<font style="color:red">ימהימה</font></font> ||align=left| Liczb 33:46.47
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">בב<font style="color:red">יי</font>תת דבלתדבלת<font style="color:red">ימימ</font></font> ||align=left| Jeremiasza 48:22
|-
| Bezer || 27 || <font style="font-family:times; font-size:160%">בצרבצר</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">בצרבצר</font> ||align=left| Powtórzonego Prawa 4:43; Jozuego 20:8, (21:36); 1 Kronik 6:63(78)
|-
|rowspan=3| Dibon ||rowspan=3| 1-2, 21, 28(''x2'')||rowspan=3| <font style="font-family:times; font-size:160%">דיבנדיבנ</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">דיבנדיבנ</font> ||align=left| Liczb 21:30, 32:3.34; Jozuego 13:17; Nehemiasza 11:25; Izajasza 15:2
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">דיבנדיבנ<font style="color:red">_דג_דג</font></font> ||align=left| Liczb 33:45.46
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">דיבדיב<font style="color:red">וו</font>ננ</font> ||align=left| Jozuego 13:9; Jeremiasza 48:18.22
|-
|rowspan=3| Horonaim ||rowspan=3| 31, 32 ||rowspan=3| <font style="font-family:times; font-size:160%">חורנחורנ<font style="color:red">ננ</font></font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">חורנחורנ<font style="color:red">ימימ</font></font> ||align=left| Izajasza 15:5; Jeremiasza 48:5
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">חח<font style="color:red">••</font>רר<font style="color:red">וו</font>ננ<font style="color:red">ימימ</font></font> ||align=left| Jeremiasza 48:3
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">חח<font style="color:red">••</font>רנרנ<font style="color:red">ימימ</font></font> ||align=left| Jeremiasza 48:34
|-
|rowspan=2| Jahaz ||rowspan=2| 19, 20 ||rowspan=2| <font style="font-family:times; font-size:160%">יהציהצ</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">יהציהצ<font style="color:red">הה</font></font> ||align=left| Liczb 21:23; Powtórzonego Prawa 2:32; Jozuego 13:18, (21:36); Sędziów 11:20; 1 Kronik 6:63(78); Jeremiasza 48:21
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">יהציהצ</font> ||align=left| Izajasza 15:4; Jeremiasza 48:34
|-
| Keriot || 13 || <font style="font-family:times; font-size:160%">קריתקרית</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">קריקרי<font style="color:red">וו</font>תת</font> ||align=left| Jeremiasza 48:24.41; Amosa 2:2
|-
|rowspan=2| Kiriataim ||rowspan=2| 10 ||rowspan=2| <font style="font-family:times; font-size:160%">קריתקרית<font style="color:red">ננ</font></font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">קריתקרית<font style="color:red">ימימ</font></font> ||align=left| Genesis 14:5; Liczb 32:37; Jozuego 13:19; Jeremiasza 48:1.23
|-
| <font style="font-family:times; font-size:160%">קריתקרית<font style="color:red">מהמה</font></font> ||align=left| Ezechiela 25:9
|-
| [[Madaba|Medeba]] || 8, [30] || <font style="font-family:times; font-size:160%">ממ<font style="color:red">הה</font>דבאדבא</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">ממ<font style="color:red">יי</font>דבאדבא</font> ||align=left| Liczb 21:30; Jozuego 13:9.16; 1 Kronik 19:7; Izajasza 15:2
|-
| [[Góra Nebo (Jordania)|Nebo]] || 14 || <font style="font-family:times; font-size:160%">נבנב<font style="color:red">הה</font></font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">נבנב<font style="color:red">וו</font></font> ||align=left| Liczb 32:3.38; 1 Kronik 5:8; Izajasza 15:2; Jeremiasza 48:1.22
|-
| Szaron || 13 || <font style="font-family:times; font-size:160%">שרנשרנ</font> || <font style="font-family:times; font-size:160%">שרשר<font style="color:red">וו</font>ננ</font> ||align=left| 1 Kronik 5:16
|}
| 