Kultura Olmeków: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
GrouchoBot (dyskusja | edycje) m robot dodaje: ka:ოლმეკები |
polskie znaki |
||
Linia 1:
{{Architektura prekolumbijskiej Ameryki}}
[[Plik:Mexico.Tab.OlmecHead.01.jpg|thumb|right|Głowa olmecka - skansen w La Venta]]
Ślady osad ludzkich w Ameryce, szacowane na lata [[XVI wiek p.n.e.|1600]]-[[IX wiek p.n.e.|900 p.n.e.]], znalezione na obszarach [[Wyżyna Meksykańska|Wyżyny Meksykańskiej]], przylegających do [[Zatoka Meksykańska|Zatoki Meksykańskiej]]. Zamieszkiwały je plemiona indiańskie Olmeków, prowadzących pierwotnie na wpół koczowniczy tryb życia. Nie znali koła i nie używali zwierząt jucznych. Trudnili się rybołówstwem, myślistwem, także rolnictwem. Uprawiali dynie, bawełnę, a głównie kukurydzę, której początki uprawy w Ameryce szacuje się na ok. [[III tysiąclecie p.n.e.|2700 r. p.n.e.]] Posiadali też umiejętność tkactwa i garncarstwa.
=== Sztuka Olmeków ===
Początki sztuki olmeckiej datowane są na [[XII wiek p.n.e.|1200 r. p.n.e.]], najważniejsze stanowiska archeologiczne związane z Olmekami to [[La Venta]], [[Tres Zapotes]], [[San Lorenzo]] oraz [[Cerro de las Mesas]]. Badania dowodzą, że nie są to ośrodki jednorodne etnicznie, ale cechą wspólną są pozostawione rzeźby twarzy ludzkich. Wszystkie, bez względu na użyty materiał (kamień, [[jadeit]], glina) mają podobne, negroidalne rysy twarzy. Z kulturą olmecką związane są ogromne głowy wykonane w kamieniu (są to najprawdopodobniej wizerunki kapłanów Jaguara).
Z okresem rozwoju kultury olmeckiej związane jest powstanie [[wierzenia Olmeków|religii]] wraz z panteonem bóstw przejętych później z różnymi modyfikacjami przez inne kultury Ameryki, narodziny państwa teokratycznego i hierarchizację społeczeństwa. Sądząc po ilości wyobrażeń ważną postacią związaną z mitologią olmecką był jaguar, najprawdopodobniej symbol sił natury. Przedstawiano go jako całą postać, głowę, paszczę lub człowieka z głową jaguara o ludzkiej twarzy. W La Venta odnaleziono maskę jaguara wykonaną jako mozaika z serpentynu. Zagadkowe jest ukrycie jej pod grubą warstwą [[cegła suszona|cegieł (adobe)]]. Pod cegłami natrafiono na warstwę 47 siekier z
Z tego okresu pochodzą też najstarsze stele kamienne i ołtarze. Olmekowie wznosili też platformy i postumenty z ubitej ziemi, często zmieszanej z cegłami adobe, przykryte płytami kamiennymi. Najstarsza piramida schodkowa została odkryta w Cuicuilco (w [[Meksyk]]u). Jest to budowla na planie koła o średnicy 135,0 m i wysokości 20,0 m, na szczycie stał ołtarz lub świątynia. Piramida schodkowa pobudowana została także w La Venta. Niezbyt dokładnie jest znana rola tych piramid. Wiązane są najczęściej z symbolem nieba – siedziby bogów. Jednak po odkryciu w latach [[1949]]-[[1952]], pod piramidą Świątyni Inskrypcji w [[Palenque]] grobowca pogląd ten nie może być uznawany za ostateczny. Z regionem [[Oaxaca]] (ok. [[VIII wiek p.n.e.|800 r. p.n.e.]]) wiąże się powstanie [[pismo ideograficzno-fonetyczne|pisma "glificznego"]], jeszcze nie w pełni odczytanego. Stąd kultura Olmeków jest słabo rozpoznana.
| |||