Sebastião José de Carvalho e Melo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Kataklizm: błąd w cytacie po poertugalsku |
|||
Linia 37:
Trzęsienie ziemi o przypuszczalnej sile około 9 stopni w [[Skala Richtera|skali Richtera]] miało miejsce w dzień [[Wszystkich Świętych]] [[1755]] r., punktualnie o 9.30, w czasie, gdy większość mieszkańców [[Lizbona|Lizbony]] uczestniczyła w porannej mszy. W ciągu 10 minut nastąpiły trzy najdotkliwsze wstrząsy, a wywołana przez wstrząs fala typu [[tsunami]] zalała wybrzeże, gdzie schroniło się wielu lizbończyków. Przez całe miasto przetoczyła się następnie fala pożarów, dopalając doszczętnie pozostałe rejony miasta (ocalała jedynie stara, [[Arabowie|arabska]] dzielnica [[Alfama]]). Spośród 270 000 ówczesnych mieszkańców zginęło ponad 60 000 (mówi się nawet o 100 000). Katastrofa wstrząsnęła [[Europa|Europą]]. We wspomnianym wcześniej [[Kandyd]]zie autor dosyć często nawiązuje do tego wydarzenia – właśnie od lizbońskiego trzęsienia ziemi [[Voltaire]] rozpoczął polemikę z [[Jan Jakub Rousseau|Rousseau]] na temat opatrzności. Dla [[Portugalia|Portugalii]] i jej stolicy, wcześniej jednego z najpotężniejszych portów Europy, [[1755]] rok stanowi jedną z najważniejszych dat w historii.
Pombal szczęśliwie przeżył kataklizm, przebywając w tym czasie poza Lizboną. Natychmiast po przybyciu do stolicy rozpoczął jej kompleksową przebudowę zgodnie z duchem [[klasycyzm]]u, wypowiadając pamiętne słowa: "''I co teraz? Pogrzebiemy umarłych i nakarmimy żywych''" ([[język portugalski|port.]]"''E agora? Enterram-se os mortos e alimentam-se os vivos''"). Powstała w tym okresie dzielnica ''Baixa'' (dosł. ''Dolna'', z uwagi na położenie w przylegającej do [[Tag (rzeka)|Tagu]] kotlinie) stanowi prawdopodobnie pierwszy w historii przykład zastosowania rozwiązań architektonicznych odpornych na [[trzęsienie ziemi|trzęsienia ziemi]]. Wszystkie nowo wybudowane kamienice były (najpierw w formie modeli z drewna) poddawane testom maszerującego dookoła nich wojska. [[Klasycyzm|Klasycystyczny]] rozmach przedsięwzięcia, szerokie prostopadłe ulice wykładane mozaikami budziły w zrujnowanym kraju podziw i uznanie. Jednocześnie tradycyjnym, obfitującym w detale płytkom [[azulejos]] przeciwstawiono proste, geometryczne flizy określane później jako ''pombalińskie'', a ulicom nadano nazwy poszczególnych [[cech]]ów. W owym czasie ktoś spytał De Melo: "Na co komu tak szerokie ulice?". W odpowiedzi usłyszał: "Pewnego dnia okażą się za wąskie" (''Um
[[Plik:Rua Augusta Lisboa.JPG|200px|thumb|right|Rua Augusta, główna arteria Baixy]]
| |||