'''Hemiola''' (z gr. ἡμιόλιος - ''hemiolios'', "półtora") – formuła [[rytm (muzyka))|rytmrytmiczna]]iczna, w której dwa [[takt (muzyka)|takty]] w prostym [[Metrum (muzyka)|metrum]] trójdzielnym (zwykle 3/8 lub 3/4) wykonywane są jak trzy takty w metrum prostym dwudzielnym.
Termin "hemiola" pochodzi zod [[Język grecki|greckiego]] przymiotnika ἡμιόλιος (''hemiolios"''), który w kontekście [[Teoria muzyki|teoretyczno-muzycznym]] został użyty przez Arystoksenusa. Rzeczownik ἡμιολία (''hemiolia'') był także przez Greków używany w odniesieniu do [[Galera|galery]], którą napędzało półtora rzędu wioseł. W muzyce pierwotnie oznaczało proporcję 3:2, która tworzyła interwał kwinty czystej.
Około [[XV wiekuwiek]]u "hemiola" zaczęła oznaczać trzy ''brevesbrevis'' w takcie, gdzie dominującym schematem metrycznym były dwie ''brevesbrevis'' z kropkami w takcie. To zastosowanie zostało później rozszerzone do dzisiejszego: dwa takty trójdzielne wykonywane (artykułowane, frazowane) tak, jakby były trzema taktami dwudzielnymi. Taka postać występowała w tańcach [[wirginaliści angielscy|wirginalistów angielskich]] oraz kompozytorów [[Muzyka baroku|baroku]] i [[Muzyka klasyczna|klasycyzmu]].
[[Plik:Mozart piano sonata K332 hemiola excerpt.svg|600px|Przykład hemioli (t. 64-65) w I części sonaty fortepianowej KV 332 W.A. Mozarta]]
