Wikipedia

Zawołanie bojowe klanów szkockich: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
MatmaBot (dyskusja | edycje)
140 914 edycji
m poprawa zapisu nagłówków, WP:SK
WP:SK, oznaczanie jako przejrzane po raz pierwszy
Linia 1:
'''Zawołanie bojowe klanów szkockich''' in. War Cry ([[Językjęzyk angielski|ang]] -– '''''[[slogan]]''''' z [[język szkocki gaelicki|gael]] ''sluagh-ghairm '' ,wym.''slogorn'') – krótkie hasło identyfikujące i zwołujące członków [[klany szkockie|klanu]], głównie na polu bitwy.
 
Występuje częsty błąd w postaci mylenia [[dewiza herbowa|dewizy]] ([[motto]] rodowe lub klanowe) z zawołaniem bojowym ([[Językjęzyk angielski|ang]] ''war cry''). Wzięło się to zapewne stąd, że kontynentalne rody nie miały takiego rozróżnienia, posiadając w większości wypadków jedynie "[[dewiza herbowa|dewizę rodową]]". Jedynie w [[heraldyka polska|heraldyce polskiej]] istnieje podobny akustyczny element – [[zawołanie]] herbowe, niezależny od nazwy herbu, dawny rodowy okrzyk bojowy.
 
Zawołanie bojowe i dewiza klanu są w różny sposób reprezentowane w heraldyce klanowej:
* Dewiza – motto klanu w herbie członków klanu umieszczana jest na wstędze '''''poniżej''''' tarczy herbowej; z kolei okrzyk bojowy (''war cry'') klanu, umieszczany na półokrągłej wstędze, '''''powyżej''''' [[klejnot herbowy|klejnotu]] herbu.
* Członkowie klanu nie mający prawa używania herbów stosują [[godło#godła klanów szkockich|godła]] klanowe ze wstęgą dookoła, gdzie zamieszcza się dewizę rodu.
* W późniejszych okresach, żołnierze klanu na polu bitwy, zamiast zasuszonych roślin-symboli, wtykali sobie w czapki (zobacz [[Glengarry]]) ''cap badge'' (odznaki bojowe), gdzie początkowo zamieszczano zwykle Zawołanie bojowe klanu i herb. Z czasem, wraz z zanikiem wojen klanowych, war cry na czapkach wyparły motta rodowe.
Jedynie wojskowe nakrycia głowy, posiadają cap badge, gdzie w obwolucie odznak jednostki znajduje się tylko zawołanie bojowe, z powodów prestiżowych, zwykle po łacinie np. Regiment of the Black Watch "Nemo me impune Lacessit" (dziś motto całej jednostki Royal Regiments of Scotland), King's Own Scottish Borderers "In Veritate Religionis Confido", Queen's Own Highlanders "Cuidich 'n Righ"
(gael. Aid the King)
 
Te właśnie praktyki spowodowały wspomniane wyżej mylenie "war cry" i dewizy rodu. Przenikanie kultury militarnej w realia folkloru szkockiego jest wyjątkowo silne.
 
[[Motto]] jest zwykle maksymą łacińską, czasem w [[Językjęzyk szkocki gaelicki|języku gaelickim]], [[Językjęzyk angielski|angielskim]] lub [[Językjęzyk francuski|francuskim]], o ideologicznym, religijnym, honorowym lub moralnym charakterze.
 
Zawołanie bojowe z kolei jest prawie zawsze po gaelicku, choć sporadycznie też po angielsku (zwykle przy "młodych" rodach). Jego rolę można przyrównać do okrzyków "[[kiai]]" we wschodnich sztukach walki, które mają deprymować przeciwnika i dodawać ducha krzyczącemu. Treścią zawołań bojowych są często oryginalnie brzmiące wyzwiska pod adresem przeciwników, krótkie słowa, nazwy miejsc lub imiona ważne dla członków klanu, okrzyki mające przestraszyć lub zniechęcić wroga. Często okrzyki nawiązują do legend klanowych i do historii [[Szkocja|Szkocji]], czasem oznaczają miejsce budowy pierwszej twierdzy klanu (swoją drogą, owym miejscom też zwykle nadawano "groźnie brzmiące" nazwy).
Linia 20:
Zawołanie, oprócz psychologicznego oddziaływania na przeciwnika lub własnych wojowników, spełniało też rolę identyfikacyjną, pomagającą w chaosie bitewnym rozpoznać swoich "współklanowców".
 
=== Przykładowe klanowe okrzyki bojowe -– ''war cry'' ===
* [[Klan Campbell|Campbell]] -– ''Cruachan!'' -– nazwa wzniesienia górującego nad posiadłościami Campbellów▼
* [[Klan Stewart|Stewart]] – ''Creag an Sgairbh!'' – ("Cormorants Rock") – "Skała Kormoranów"- na cześć pierwszego rodowego zamku
▲* [[Klan Campbell|Campbell]] - ''Cruachan!'' - nazwa wzniesienia górującego nad posiadłościami Campbellów
* [[Klan StewartBruce|StewartBruce]] -– ''CreagGarg'n anUair Sgairbh!Dhuisgear'' -– ("CormorantsFierce Rockwhen rosed") - – "SkałaWściekły Kormoranówgdy zbudzony"- na cześć pierwszego rodowego zamku
* [[Klan Maclean|MacLean]] -– ''Fear eil’ air son Eachainn'' -– ("Another for Hector") -– "Następny za Hektora" -– na cześć bohaterów rodowej legendy o siedmiu braciach, którzy w bitwie pod [[Inverkething]] ([[1651]]), jeden po drugim oddali życie, broniąc swojego ciężko rannego naczelnika, Hektora MacLean. ▼
* [[Klan Bruce|Bruce]] - ''Garg'n Uair Dhuisgear'' - ("Fierce when rosed") - "Wściekły gdy zbudzony"
* MacLean (2) -– ''Bas no Beatha'' -– ("Death or Life!") "Śmierć lub życie -– część modlitwy [[Święty Kolumban|św. Kolumby]] upodobanej przez Klan▼
▲* [[Klan Maclean|MacLean]] - ''Fear eil’ air son Eachainn'' - ("Another for Hector") - "Następny za Hektora" - na cześć bohaterów rodowej legendy o siedmiu braciach, którzy w bitwie pod [[Inverkething]] ([[1651]]), jeden po drugim oddali życie, broniąc swojego ciężko rannego naczelnika, Hektora MacLean.
* [[MacDonald]] -– ''Creagan an fhithich'' -– ("The Rock of the Raven") -– Skała Kruka -– miejsce rodowej twierdzy▼
▲* MacLean (2) - ''Bas no Beatha'' - ("Death or Life!") "Śmierć lub życie - część modlitwy [[Święty Kolumban|św. Kolumby]] upodobanej przez Klan
* [[Klan Cameron|Cameron]] ''Sons of the Hounds Come Here and Get Flesh!'' -– Synowie psów (szkockie przekleństwo), chodźcie tutaj i zdobądźcie (ew. zabierzcie) mięso▼
▲* [[MacDonald]] - ''Creagan an fhithich'' - ("The Rock of the Raven") - Skała Kruka - miejsce rodowej twierdzy
▲* [[Klan Cameron|Cameron]] ''Sons of the Hounds Come Here and Get Flesh!'' - Synowie psów (szkockie przekleństwo), chodźcie tutaj i zdobądźcie (ew. zabierzcie) mięso
 
=== Zobacz też ===
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Zawołanie_bojowe_klanów_szkockich”