Późniejsza dynastia Tang: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
z polskawego na polski |
m kat. |
||
Linia 1:
'''Późniejsza dynastia Tang''' to nazwa krótko istniejącej dynastii rządzącej częścią [[Chiny|Chin]] w tak zwanym [[Pięć Dynastii i Dziesięć Królestw|Okresie Pięciu Dynastii i Dziesięciu Królestw]]. Późniejsza Tang rządziła od [[923]] do [[937]] roku. Była pierwszą z trzech dynastii rządzonych przez [[Shatuo|Turków Shatuo]]. U szczytu potęgi kontrolowała większość północnych terytoriów chińskich.
== Powstanie dynastii ==
Po upadku [[Dynastia Tang|Tang]] w [[907]] roku rozgorzał spór między jej sukcesorami- [[Późniejsza Dynastia Liang|Późniejszą dynastią Liang]], założoną przez [[Zhu Wen]]a i państwem Jin założonym przez [[Li Keyong]]a na terenie dzisiejszej prowincji [[Shanxi]]. Rywalizacja ta nie wygasła nawet po śmierci Li Keyonga. Jego syn [[Li Cunxu]] kontynuował poszerzanie granic Jin kosztem ziem późniejszej dynastii Liang. Zarówno Li Keyong jak i Li Cunxu byli Turkami Shatuo, koczowników zamieszkujących północny step. Pochodzenie ułatwiło im zawarcie sojuszu z innymi koczownikami, takimi jak [[Kitanowie]], co zwiększało przewagę Jin nad konkurentami i okazało się kluczem do sukcesu w ostatecznym zwycięstwie. Późniejsza dynastia Liang została pokonana przez Li Cunxu w [[923]] roku. Władca Jin ogłosił wówczas restaurację dynastii Tang i przyjął tytuł cesarza. Jednym z symbolów restauracji, której dynastia założona przez Turków Shatuo zawdzięcza swoją nazwę, było przeniesienie stolicy do [[Luoyang]], które za czasów Dynastii Tang pełniło taką samą funkcję.
== Rządy ==
Podobnie jak i pozostałe Pięć Dynastii, późniejsza Tang nie rządziła zbyt długo i utrzymała się przy władzy zaledwie 13 lat. Li Cunxu panujący pod imieniem Zhuangzong zginął już w [[926]] roku, podczas buntu wojska, zaledwie 3 lata po założeniu dynastii. Jego następcą został [[Li Siyuan]], adoptowany syn Li Keyonga. W tym czasie jednak pogorszeniu uległy stosunki z Kitanami i doszło do wybuchu walk między władcą a pretendentami do tronu. Krwawe boje toczyły się przez następną dekadę, do [[937]] roku kiedy to [[Shi Jingtang]], zięć Li Siyuana, przy pomocy Kitanów zdobył stolicę i ogłosił się władcą, zakładając tym samym [[Późniejsza dynastia Jin|Późniejszą dynastię Jin]].
== Terytoria ==
Późniejsza dynastia Tang u szczytu swoich sił kontrolowała znacznie więcej terenów niż Późniejsza dynastia Liang. Władzą obejmowała nie tylko całe północne Chiny ale także swoje rdzenne Shanxi. Opanowała również tereny wokół [[Pekin
▲Późniejsza dynastia Tang u szczytu swoich sił kontrolowała znacznie więcej terenów niż Późniejsza dynastia Liang. Władzą obejmowała nie tylko całe północne Chiny ale także swoje rdzenne Shanxi. Opanowała również tereny wokół [[Pekin|Pekinu]] i [[Shaanxi]] które nie były całkowicie pod kontrolą Późniejszych Liang. Największy zasięg terytorialny państwo Późniejszych Tang osiągnęło w 925 roku kiedy podbiło ziemie dawnego Shu znajdujące się w dzisiejszym [[Syczuan|Syczuanie]]. Następnie z powodów walk wewnętrznych i kitańskich interwencji siła Późniejszych Tang słabnie.
==Znaczenie==▼
▲== Znaczenie ==
Znaczenie Późniejszej dynastii Tang w dziejach chińskich jest znacznie większe niż sugerowałby jej krótki okres istnienia. Była to bowiem pierwsza, od czasów Północnych Dynastii [[Xianbei]], próba rządzenia Chinami przez obce plemiona. Późniejsza Dynastia Tang była pierwszą z trzech zakładanych przez Turków Shatuo na terenie Chin, poprzez które kontrolowali oni kraj i [[Chińczycy|Chińczyków]]. Podobnie będą później postępować inne ludy najeżdżające Chiny- choćby [[Mongołowie]] czy [[Mandżurowie]].
== Władcy ==
# [[Li Cunxu]] (李存勗) panował w latach [[923]]-[[926]]
# [[Li Siyuan]] (李嗣源) panował w latach [[926]]-[[933]]
# [[Li Conghou]] (李從厚) panował w latach [[933]]-[[934]]
# [[Li Congke]] (李從珂) panował w latach [[934]]-[[937]]
==Źródła==▼
*Mote F.W., ''Imperium Chińskie: 900-1800'', Harvard University Press, 1999▼
*[[Lew Gumilow |Gumilow Lew]], ''Śladami cywilizacji Wielkiego Stepu'', Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2004▼
▲== Źródła ==
[[Kategoria: Historia Chin]]▼
▲* Mote F.W., ''Imperium Chińskie: 900-1800'', Harvard University Press, 1999
▲* [[Lew Gumilow
[[de:Spätere Tang-Dynastie]]
|