Malarstwo temperowe: Różnice pomiędzy wersjami

'''Malarstwo temperowe''' to technika malowania przy użyciu farb temperowych oraz dzieła malarskie powstałe w tej technice. Malarstwo to, znane od [[starożytność|starożytności]], było wiodącą techniką w okresie [[średniowiecze|średniowiecza]]. Same farby temperowe są obecnie często wykorzystywane. Schną stosunkowo szybko i nie wymagają gruntowania, nadają się do malowania na płótnie, desce jak i na zwykłym papierze.

 

Podstawowym wyróżnikiem tej techniki jest zastosowanie jako spoiwa farb (lub ew. medium) tzw. [[emulsja|emulsji]] temperowej. Istnieje kilka tysięcy 'jedynie słusznych' przepisów na spoiwo temperowe, co jest wystarczającym dowodem uniwersalności i dużej tolerancji tej techniki. Wszystkie te przepisy można sprowadzić do połączenia 3 składników: fazy tłustej (np. [[Oleje|olej]] schnący lub [[werniks]]), fazy wodnej (woda lub roztwór wodnego [[klej]]u) i [[Emulgatory|emulgatora]], który umożliwia zmieszanie faz w jednolite spoiwo; jest to najważniejszy składnik emulsji temperowej.

 

Najcenniejszym i najczęściej wykorzystywanym przy samodzielnym ucieraniu temper emulgatorem jest żółtko jaja kurzego; pozwala na ogromną swobodę w dobieraniu proporcji faz tłustej i wodnej, a właściwie (jako naturalna emulsja) samo jest pełnowartościowym medium. Dzięki unikalnej zdolności składników żółtka do tworzenia trwałych, wodoodpornych spoin, malowidła wykonane temperą jajową są szczególnie odporne na upływ czasu. Wadą spoiwa jajowego jest konieczność jego szybkiego użycia - po upływie kilku dni od utarcia psuje się i przestaje nadawać do użytku. Najbardziej spektakularnym przykładem wykorzystania temper jajowych jest tradycyjna technika malowania [[Ikona|ikon]].

 

W późnym średniowieczu i później, do czasów rozpowszechnienia malarstwa czysto olejnego, właściwości różnych rodzajów tempery były (zwł. w Holandii) wykorzystywane do wzbogacania techniki olejnej; tempery chude były używane do [[podmalówka|podmalówek]], tłuste - do modelowania szczegółów w [[nadmalówka]]ch (częściowo łączyły się z farbą olejną, ale nie rozpływały się, co pozwalało na precyzyjne dopracowanie detali).

 

Jako samodzielna technika tempera była wykorzystywana od wczesnego średniowiecza, a być może już od czasów starożytnych; wg niektórych hipotez tempery wynaleziono wskutek prób ulepszenia techniki [[enkaustyka|enkaustycznej]], tzn. umożliwienie malowania zimnymi farbami; emulsja woskowa jest odporna na działanie wilgoci i malarstwo wykonane w tej technice ma dużą trwałość, ale jej wrażliwość na wysokie temperatury i niewygodne nakładanie stało się impulsem do dalszych eksperymentów z mieszaniem różnych mediów.