Eugeniusz (cesarz): Różnice pomiędzy wersjami

Eugeniusz był nauczycielem literatury łacińskiej i retoryki. W 389 roku zaprzyjaźnił się z wodzem Arbogastem, który uczynił go naczelnikiem kancelarii na dworze cesarza Walentyniana II. Dzięki temu posunięciu ambitny rzymski wódz miał wgląd do najbardziej nawet poufnych listów wysyłanych przez cesarza. W wyniku konfliktu pomiędzy Arbogastem a młodym władcą ten ostatni poniósł śmierć. Trzy miesiące po tym fakcie, 22 sierpnia 392 r. Arbogast wyniósł na tron właśnie Eugeniusza.

Nowemu cesarzowi podlegał zachód cesarstwa (początkowo bez Italii). Na wschodzie rządził cesarz Flawiusz Teodozjusz. Eugeniusz zabiegał początkowo o formalne uznanie dla swojej władzy przez Teodozjusza. Na wybijanych monetach widniały postacie obu cesarzy a do Konstantynopola wysłano poselstwo, któremu jednak nie udało się osiągnąć zamierzonego celu. Cesarz Teodozjusz parł do wojny. Zanim doszło do militarnego rozstrzygnięcia Eugeniusz i podpora jego rządów w osobie Arbogasta umocnili obronę prowincji nadreńskich. Zimą 393 r. wojska rzymskie spacyfikowały tereny barbarzyńców leżące w tym rejonie.

Następnie, wiosną 393 r. samozwańczy cesarz opanował bez walki Italię. W Rzymie witano go szczególnie serdecznie. Wciąż liczna, mimo prześladowań ze strony chrześcijan pogańska elita intelektualna i polityczna (senat) wiązali z panowaniem Eugeniusza duże nadzieje na powrót do wiary przodków lub przynajmniej tolerancję religijną. Mimo początkowych problemów nie zawiedli się. Eugeniusz, mimo iż sam był chrześcijaninem, zaczął konsekwentnie realizować pro-pogańską politykę. Zezwolił na powrót do sali zgromadzeń senatu posągu Wiktorii, przywrócił świątyniom pogańskim dobra skonfiskowane przez poprzednich chrześcijańskich cesarzy. Odrestaurowano również świątynię Wenus i Romy, odbudowano świątynię Marsa w Ostii oraz zburzono kilka kościołów. Działania Eugeniusza wspierali szczególnie aktywnie poganie: Wiktor Nichomachus Flavianus - prefekt pretorium w Italii i jego syn Nikomachus Flavianus - prefekt Rzymu. Mimo licznych działań na rzecz dawnej religii: otwierania zamkniętych wcześniej świątyń i zachęcania chrześcijan do apostazji, za rządów Eugeniusza nie doszło do krwawych prześladowań na tle religijnym, chociaż wyruszając na wojnę z Teodozjuszem Eugeniusz i jego wódz Arbogast zapowiedział, ze w przypadku zwycięskiego powrotu zamieni kościoły w stajnie a mnichów wcieli do armii. W wyniku prowadzonych przez Eugeniusza polityki restauracji pogaństwa, jak pisze Aleksander Krawczuk: "Mogło się wydawać, ze powracają dni cesarza Juliana, tak bowiem szybko, tak żywiołowo odżywały dawne kulty. Konflikt więc między Teodozjuszem a Eugeniuszem nabierał ogromnego wymiaru, gdyż od jego wyniku mogły zależeć losy religii i kultury europejskiej". Do jedynej bitwy, która zresztą zadecydowała o wszystkim doszło nad rzeką Frygidus w dniach 5-6 września 394 r. Pierwszego dnia triumfowały wojska Eugeniusza i Arbogasta, które zadały oddziałom Teodozjusza poważne straty. Cesarscy wodzowie rozważali nawet uznanie się za pokonanych i wycofanie z pola walki. Teodozjusz postanowił jednak zaryzykować kolejne starcie następnego dnia. 6 września wojska Teodozjusza ponownie zeszły w dolinę zaskakując wojska Eugeniusza, który nie spodziewał się, że jego przeciwnik zdecyduje się na kontynuowanie walki. Podczas powstałego zamieszania Eugeniusz został pojmany przez żołnierzy i doprowadzony przed oblicze Teodozjusza, gdzie pokonany władca podobno błagał o łaskę. Cesarz rozkazał ściąć jeńca a jego głowę obnosić po polu bitwy, aby pokazać walczącym wciąż przeciwnikom, że ich opór jest bezsensowny. Śmierć Eugeniusza oznaczała koniec nadziei na powstrzymanie chrystianizacji imperium.