Analiza transakcyjna: Różnice pomiędzy wersjami

'''Analiza Transakcyjna''' ('''AT''') -– to stworzona przez [[Eric Berne|Erica Berne'a]] [[psychologia|psychologiczna]] koncepcja stosunków międzyludzkich, opierająca się na idei wyodrębnienia w [[Ja]] trzech współistniejących [[heurystyka|schematów]] zachowania i [[Emocja|odczuwania]] przybierających formę:

* Ja-[[dorosły (analiza transakcyjna)|Dorosły]],

| <small>''Transakcja Dziecko-Rodzic opiekuńczy''</small>

| <small>''Transakcja zwrotna'' -– wysłuchanie i zrozumienie Dziecko-Dorosły</small>

| <small>Osoba 1 -– ''Która godzina?'' Osoba 2 -– ''Zawsze się pan tak śpieszy!''</small>

| <small>Osoba 1 -– ''Chciałabym jutro odwiedzić przyjaciółkę.'' <br />Osoba 2 -– ''Nie możesz wreszcie zostać i porozmawiać ze mną?''</small>

| <small>Osoba 1 -– ''Pobawmy się.'' <br />Osoba 2 -– ''Czy ty nigdy nie spoważniejesz?''</small>

: 1. ''analizę strukturalną'' -– [[osobowość|osobowości]]

: 2. ''analizę transakcyjną'' -– działań i [[Komunikacja interpersonalna|komunikatów]] werbalnych między ludźmi

: 3. ''analizę gier'' -– ukrytych transakcji zakończonych korzyścią psychiczną

: 4. ''analizę skryptu'' -– specyficznych tematów realizowanych w życiu

Jest metodą analizy uczuć, myśli i zachowań opartą na koncepcji [[stan Ja|stanów Ja]].

Część teorii Erica Berne’a stanowią różne typy '''transakcji''', jakich dokonują ludzie pomiędzy sobą zarówno świadomie jak i nieświadomie na różnych poziomach: społecznych czy psychologicznym. Transakcją jest każde pojawienie się przynajmniej dwu rozpoznawalnych znaków. Transakcje, jak również komunikaty i nastawienie względem siebie osób, biorących udział w transakcjach mogą być różnego typu.

* '''Transakcja równoległa''' &ndash;– gdy ''Ja'' jednej osoby znajduje się w stanie oczekiwanym przez drugą osobę i vice versa. Przykładowo jeżeli stan Ja jednej osoby jest rodzicem i zwraca się ona do drugiej, traktując ją jak dziecko, to druga osoba, której ''Ja'' jest w stanie dziecka traktuje pierwszą jak rodzica.

<small>Osoba 1.</small> ''Ile razy Pani mówiłem, żeby nie przeszkadzać mi w rozmowie, gdy jestem zajęty?''

* '''Transakcja krzyżowa''' &ndash;– występuje wówczas, gdy co najmniej jedna osoba znajduje się w pewnym stanie Ja, który nie jest oczekiwany przez drugą. W szczególnym przypadku obie strony znajdują się w tym samym stanie Ja i traktują się wzajemnie oczekując zejścia do innego stanu Ja. Przykładowo dwie osoby będące w stanie Ja-Dorosły odnoszą się do Ja-Dziecko partnera interakcji.

* '''Transakcja ukryta''' &ndash;– występuje wówczas, gdy uruchamiają się więcej niż dwa stany Ja jednocześnie. Przekaz niejawny jest często ukryty za społecznie akceptowaną formą. Istnieją tutaj dwa poziomy: społeczny i psychologiczny. W transakcji ukrytej na poziomie społecznym zachodzi interakcja między innymi stanami Ja niż na poziomie psychologicznym. Wyróżniane są transakcje kątowe i podwójne transakcje ukryte.

* '''Ja jestem OK, Ty jesteś OK.''' -– pozycja [[zdrowie psychiczne|zdrowia psychicznego]], postawa realistyczna pozwalająca rozwiązać konstruktywnie problemy życiowe, wiąże się z pozytywnymi oczekiwaniami wobec innych, respektem dla ich potrzeb i autonomii;

* '''Ja jestem OK, Ty nie jesteś OK.''' -– postawa "ofiar życiowych", pozycja ta występuje często u przestępców;

* '''Ja nie jestem OK, Ty jesteś OK.''' -– pozycja typowa dla osób z [[poczucie własnej wartości|poczuciem niższości]], prowadzi do zachowań [[introwersja|introwertywnych]], wycofania społecznego;

* '''Ja nie jestem OK, Ty nie jesteś OK.''' -– postawa charakterystyczna dla osób manifestujących zachowania [[osobowość schizoidalna|schizoidalne]], pozbawionych radości życia.