SignWriting: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m + |
początek tłumaczenia z en:Signwriting |
||
Linia 2:
'''SignWriting''' jest metodą zapisu znaków w [[język migowy|języku migowym]], który stworzyła Valerie Sutton w [[1974]] roku na prośbę badaczy języka migowego z kopenhaskiego uniwersytetu.
Valerie Sutton była tancerką baletową, pierwotnie opracowała system zapisu kroków i ruchów tanecznych ([[DanceWriting]]), jego kolejne modyfikacje zrobiła na użytek notacji właśnie języka migowego, ale również zapisu m.in. pantonimy, ćwiczeń gimnastycznych, łyżwiarskich, karate, języka ciała zwierząt (notacje te noszą wspólną nazwę - Sutton Movement Writing). SignWriting na początku wykorzystywali tylko duńscy badacze, ale w kolejnych dekadach zainteresowano się nim szerzej głównie w Stanach Zjednoczonych. Już w latach 80. wydano dwujęzyczny (w angielskim i SignWritingu) periodyk "The SignWriter Newspaper".
W [[1986]] roku opracowano program komputerowy pozwalający na pisanie w SignWritingu za pomocą klawiatury komputerowej. Ułatwiło to znacznie posługiwanie się tym pismem.
Trwa popularyzowanie się SignWritingu, ale nie jest on powszechnie używany w środowiskach głuchych. Wielu głuchych nie wie, że istnieje coś takiego. W Polsce badaniami nad SignWritingiem zajmuje się Romuald Szurik, Lucyna Długołęcka, Iwona Grzesiak i Jacek Dąbrowski.
== Historia ==
Kiedy Sutton nauczała systemu [[DanceWriting]] w Duńskim Balecie Królewskim, [[Lars von der Lieth]], który zajmował się [[język migowy|językiem migowym]] na [[Uniwersytet Kopenhaski|Uniwersytecie Kopenhaskim]], pomyślał, że można by zastosować podobną notację do zapisu języka migowego. Sutton stworzyła SignWriting na bazie DanceWriting, a w końcu rozszerzyła system do pełnego repertuaru ruchów ([[MovementWriting]]), jednakże tylko SignWriting i [[DanceWriting]] zdobyły popularność.
Jakolwiek nie był to pierwszy system zapisu języków migowych (istnieje np. [[zapis Stokoe]], na którym oparte są [[gestogram]]y używane do zapisu polskiego [[System Językowo-Migowy|Systemu Językowo-Migowego]]), SignWriting jest pierwszym adewatnie oddającym mimikę twarzy i zmiany postawy. Jest to też jedyny system tego rodzaju, w którym wychodzą czasopisma, czy powstają podpisy w filmach na [[YouTube]]. Sutton podaje, iż SignWriting jest już stosowany w ponad 40 krajach na każdym zamieszkałym kontynencie<ref>http://www.signwriting.org/about/who/</ref>. Można wszakże mieć wątpliwości, w jak wielu z tych krajów rzeczywiście został przyjęty przez społeczność Głuchych.
W Brazylii podczas dorocznego spotkania FENEIS (Narodowe Stowarzyszenie Głuchych) w 2001, członkowie stowarzyszenia głosowali za uznaniem SignWriting za preferowaną metodę zapisu brazylijskiego języka migowego. Rekomendacja dla brazylijskiego rządu sprawiła, iż SignWriting zaczął być nauczany we wszystkich brazylijskich szkołach dla głuchych.
== Ograniczenia ==
Zaletami SignWriting jest jego ikoniczność, która sprawia, że jest to system łatwy do nauczenia. Ma on jednak także kilka ograniczeń:
* Użycie SignWriting z edytorami tekstu wymaga specjalnego oprogramowania, obecnie istnieje niewielkie wsparcie w tym kierunku.
* Chociaż SignWriting posiada [http://www.signbank.org/iswa standaryzowany zestaw symboli] i zdefiniowany [http://www.signbank.org/bsw sposób kodowania znaków], nie jest nadal częścią standardu Unicode.
* Ten sam znak języka migowego może być zapisany na różne sposoby.
<!-- zakomentowane, bo muszę przenieść ilustracje z en-wiki na Commons
== Ortografia ==
W SignWriting znaki języka migowego są zapisywane jako kombinacja ikonicznych symboli dla układu rąk, położenia ciała, wyrazu twarzy, kontaktu między dłońmi i innymi częściami ciała oraz ruchów. SignWriting jest piktograficzny, w nietypowym sensie bycia jednocześnie symbolem i przybliżonym obrazem symbolizowanego pojęcia.
Znaki mogą być zapisyawne z punktu widzenia osoby migającej, lub odbiorcy, jednakże obecnie ustalił się standard w którym praktycznie wszystkie znaki są zapisywane z punktu widzenia osoby migającej i uznaje się przy zapisie, że jest ona praworęczna.
Sutton początkowo zapisywała znaki w rzędach poziomych, jak w angielskim czy polskim, i z punktu widzenia obserwatora, jednak zmieniła to na rzędy pionowe i punkt widzenia nadawcy na prośbę Głuchych użytkowników systemu<ref>[http://majordomo.valenciacc.edu/pipermail/sw-l/2009-October/004277.html]</ref>.
=== Położenie dłoni ===
[[Plik:SWpalms.png|thumb|left|Orientacja dłoni w SignWriting.]]
Orientacja dłoni jest zapisywana przez wypełnienie symbolu dłoni. Pusty obrys (biała dłoń) oznacza że widzimy wnętrze dłoni, natomiast wypełniony symbol (czarny, niebieski) oznacza że widzimy zewnętrzną część dłoni. Symbol wypełniony w połowie oznacza dłoń widoczną z boku.
Jeśli użyty jest symbol bez przerwy, ręka jest umieszczona na pionowej płaszczyźnie na wprost nadawcy, tak jak w alfabecie palcowym. Biały pasek przez symbol dłoni oznacza, że ręka leży w płaszczyźnie poziomej (Jeśli użyty jest jeden z podstawowych symboli dłoni, takich jak prosty kwadrat lub koło, pasek dzieli go na dwie części; jeśli natomiast od tego symbolu odchodzą kreski oznaczające pozycję palców, pasek oddziela je od głównej części).
Ilustracja z lewej strony pokazuje dłoń w pozycji jak z litery B, w sześciu położeniach. W trzech pionowych położeniach po lewej stronie dłoń jest trzymana przed nadawcą, z palcami wskazującymi w górę. Wszystkie trzy symbole mogą być obrócone, aby pokazać palce wskazujące kierunek w dół, w bok, lub pod kątem. Dla trzech poziomych położeń z prawej strony dłoń jest zwrócona do przodu z palcami wskazującymi od nadawcy i domyślnie w kierunku odbiorcy. Te symbole także mogą być obracane w celu zobrazowania palców wskazujących np. w bok lub do nadawcy. W praktyce stosuje się osiem podstawowych kątów co 45°.
=== Układ dłoni ===
[[Plik:Handshape equiv2.png|thumb|right|Układy dłoni i ich odpowiedniki w SignWriting]]
Istnieje ponad sto symboli dla oddania możliwych układów dłoni, ale większośc bazuje na pięćiu podstawowych elementach:
* Kwadrat reprezentuje zamkniętą pięść z kostkami palców zgiętymi pod kątem 90°, tak że palce dotykają dłoni, a kciuk jest przyciśnięty do niej. Bez modyfikacji reprezentuje on literę A z polskiej wersji alfabetu palcowego, albo S z amerykańskiego. Z kwadratu mogą wychodzić linie oznaczające pozycję palców, jeśli jest inna niż opisana powyżej. Olbrzymia większość znaków PJM wykorzystuje wyłącznie ten symbol układu dłoni.
* Koło reprezentuje "otwartą pięść", pozycję dłoni w której mięśnie sterujące palcami są roluźnione, i palce dotykają się czubkami. Analogicznie linie wychodzące z koła pokazują które palce są wyprostowane i nie dotykają kciuka.
* Pięciokąt (trójkąt na kwadracie), jak na ilustracji w sekcji "Położenie dłoni" powyżej, reprezentuje płaską dłoń, w której wszystkie palce są wyprostowane i dotykają się wzajemnie. Jest to identyczne z literą B z polskiego alfabetu palcowego.
* Kształt zbliżony do "C" reprezentuje dłoń w której kciuk i cztery palce są zakrzywione ale nie aż tak, aby się zetknąć. Jest to używane w amerykańskim języku migowym do przedstawienia jego wersji litery C (polska jest inna).
* Kształt zbliżony do grubego L oznacza, że cztery palce są ułożone płasko (proste i dotykające się), ale zgięte pod kątem 90° w stosunku do płaszczyzny dłoni. Kształt ten wymaga określenia pozycji kciuka, np. w bok albo dotykając końców palców jak w literze E z polskiego alfabetu palcowego.
Linia w połowie w poprzek kwadratu lub pięciokąta oznacza kciuk zagięty pod dłonią.
-->
== Zobacz też ==
* [[Polski Język Migowy]]
| |||