Szwabowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Szwab przeniesiono do Szwabowie nad przekierowaniem: Nazwa grupy etnicznej w liczbie mogiej, analogicznie do Lędzianie i potocznego znaczenia Lach.
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, ilustracja, linki zewnętrzne
Linia 1:
{{Dopracować|przedstawić historię, etnografię, kuchnię itp. grupy etnicznej; podane stereotypy dotyczą Niemców w ogólności, a nie Szwabów, można je ewentualnie dodać na końcu jako ciekawostkę}}
[[Plik:Wirkoennenalles.jpg|thumb|Slogan reklamowy Badenii-Wirtembergii]]
'''Szwabowie''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Schwaben'', staroniem. ''Suaben'') – to [[grupa etniczna]] stanowiąca pierwotnie część związku plemiennego [[Alamanowie|Alamanów]], jak również mieszkańcy [[Szwabia|Szwabii]], historycznego regionu leżącego w dzisiejszych południowych [[Niemcy|Niemczech]], we wschodniej części [[Kraj związkowy|kraju związkowego]] [[Badenia-Wirtembergia]] (dawna [[Wirtembergia]] i [[Hohenzollern]]) oraz w zachodniej części [[Bawaria|Bawarii]] – obecnie [[Rejencja Szwabia]].
 
=== Znaczenie potoczne ===
NazwaOkreślenie ta''szwab'' stosowanastosowane bywa w potocznym [[Język polski|języku polskim]] jako pejoratywne określenie każdego Niemca, nie tylko pochodzącego ze Szwabii<ref>Maria Peisert: ''Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii.'' Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 226 s.; ISBN 83-229-2480-1</ref><ref>Maria Peisert: ''Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej.''</ref><ref>W literaturze polskiej wyraz "Szwab" w znaczeniu "jakiegokolwiek Niemca" z pejoratywnym podtekstem pojawił się m.in. w XIX wieku u [[Józef Ignacy Kraszewski|Kraszewskiego]] ("Bracia Zmartwychwstańcy"), [[Jan Lam|Lama]] ("Wielki świat Capowic") i [[Bolesław Prus|Prusa]] ("Lalka").</ref>. Określenie to ma wydźwięk pejoratywny, podobne jak "Polack" w amerykańskim [[Język angielski|angielskim]], "Polacke" po [[Język niemiecki|niemiecku]], czy "Polak" w [[Język niderlandzki|języku niderlandzkim]].
 
Podobnie negatywny wydźwięk wobec [[NarodowośćNiemcy|narodowościNiemców]] niemieckiej jak wyraz "Szwab" ma określenie "[[szkop]]".
 
Często mówi się: ''"typowy Szwab"'', ''"typowy szkop"'', co wyraża negatywne nastawienie (często uprzedzenia) mówcy wobec określonej osoby, jednak ''szkop'' brzmi bardziej negatywnie i agresywnie niż ''Szwab''<ref>Słowo ''szkop'' (l. mn. ''szkopy'') weszło do użycia zwłaszcza podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jako określenie na [[żołnierz]]y niemieckich wojsk okupacyjnych. Ci bywali w polskich filmach i [[komiks]]ach powojennych często przedstawiani jako okrutnicy, których jedyną łatwo rozpoznawalną artykulacją było głośne ''"Raus! Schnell, schnell, raus!"''.</ref>.
W Polsce przypisuje się ''Szwabom'' pewne [[stereotyp]]owe właściwości, które są także podzielane w innych krajach, tak jak głośne, aroganckie, grubiańskie zachowanie, brak wrażliwości i giętkości umysłu{{fakt|data=2010-07}}. Poza tym ''Szwabów'' wyobraża się z reguły jako ciężkich, tępych ludzi o charakterystycznym wyglądzie. Przypisywane im cechy nie tworzą spójnego stereotypu, bowiem niektóre cechy – zasadniczo pozytywne – można w pewnych warunkach traktować także jako wady. Przykład: przysłowiowa niemiecka pracowitość nie musi koniecznie uchodzić za zaletę, lecz może też być znakiem chciwości lub służalczości. Inne ich cechy to: oszczędność (równe jednak skąpstwu), brak fantazji, gustu i tolerancji, niegościnność, obowiązkowość, punktualność, dokładność, bezwzględne posłuszeństwo wobec władz i karność, niezdolność do oporu (wobec władz, autorytetów itp), przez co ''Szwabów'' uznaje się za ludzi sparaliżowanych mentalnie, niezdolnych do lekkości życia.
 
Od rzeczownika "Szwab" powstał również czasownik "oszwabić", znaczący tyle samo co "oszukać", tylko z wydźwiękiem nieco bardziej pejoratywnym i cwaniackim. Nawiązuje to do wymienionych powyżej rzekomych cech narodowych Niemców, przez które mogą być oni stosunkowo łatwym celem sprytnych naciągaczy.
Często mówi się: ''"typowy Szwab"'', ''"typowy szkop"'', co wyraża negatywne nastawienie (często uprzedzenia) mówcy wobec określonej osoby, jednak ''szkop'' brzmi bardziej negatywnie i agresywnie niż ''Szwab''<ref>Słowo ''szkop'' (l. mn. ''szkopy'') weszło do użycia zwłaszcza podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jako określenie na [[żołnierz]]y niemieckich wojsk okupacyjnych. Ci bywali w polskich filmach i [[komiks]]ach powojennych często przedstawiani jako okrutnicy, których jedyną łatwo rozpoznawalną artykulacją było głośne ''"Raus! Schnell, schnell, raus!"''.</ref>.
 
Od rzeczownika "Szwab" powstał czasownik "oszwabić", znaczący tyle samo co "oszukać", tylko z wydźwiękiem nieco bardziej pejoratywnym i cwaniackim. Nawiązuje to do wymienionych powyżej rzekomych cech narodowych Niemców, przez które mogą być oni stosunkowo łatwym celem sprytnych naciągaczy.
 
== Zobacz też ==
{{Wikisłownik|szwab}}
* [[Rejencja Szwabia]]
* [[Gwary szwabskie]]
 
{{Przypisy}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://als.wikipedia.org/wiki/ Wikipedia alemańska]
* [http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk/JK-05/JK05-peisert.pdf Maria Peisert,: ''Nazwy narodowości i ras we współczesnej polszczyźnie potocznej'']
 
[[Kategoria:Grupy etniczne]]
Linia 26 ⟶ 27:
 
[[als:Schwoaba]]
[[de:Schwaben#Volksgruppe und Dialekt]]
[[de:Szwab]]