Wikipedia

Splot (tkactwo): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konradek (dyskusja | edycje)
12 936 edycji
m Splot tkacki przeniesiono do Splot (tkactwo) nad przekierowaniem: kategoryzacja
Konradek (dyskusja | edycje)
12 936 edycji
m drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Spisspis treści}}
'''Splot tkacki''' – w [[tkactwo|tkactwie]] sposób wzajemnego przeplatania się układów nitek [[osnowa (tkactwo)|osnowy]] i [[wątek tkacki|wątku]] w procesie tworzenia [[tkanina|tkaniny]].
 
== Opis ==
WDo opisieopisu splotu tkackiegowykorzystuje występująsię następujące pojęcia:
* '''Raport splotu''' (''<math>R'')</math> – najmniejsza liczba różnie splatających się nitek osnowy i wątku. Wielokrotnie powtarzany raport daje wzór [[tkanina|tkaniny]]. Rozróżnia się raport osnowowy (''R<submath>oR_o</submath>'') oraz raport wątkowy (''R<submath>wR_w.</submath>''). W splotach zasadniczych oba raporty są sobie równe ''<math>R =R<sub>o</sub> R_o = R<sub>wR_w.</submath>''. W splotach pochodnych zasadniczych ''R<sub>o</submath>R_o ≠\ne R<sub>wR_w</submath>'' (poz. Na„A” rysunku,na pozycjarys. "A"obok).▼
 
* '''Pokrycie osnowowe''' – miejsce w tkaninie, w którym nitka osnowy znajduje się nad nitką wątku (poz. Na„a)” rysunku,na pozycjarys. "aobok)".▼
▲'''Raport splotu''' (''R'') – najmniejsza liczba różnie splatających się nitek osnowy i wątku. Wielokrotnie powtarzany raport daje wzór [[tkanina|tkaniny]]. Rozróżnia się raport osnowowy (''R<sub>o</sub>'') oraz raport wątkowy (''R<sub>w</sub>''). W splotach zasadniczych oba raporty są sobie równe ''R =R<sub>o</sub>= R<sub>w</sub>''. W splotach pochodnych zasadniczych ''R<sub>o</sub> ≠ R<sub>w</sub>''. Na rysunku, pozycja "A".
* '''Pokrycie wątkowe''' – miejsce w tkaninie, w którym nitka wątku znajduje się nad nitką osnowy (poz. Na„b)” rysunku,na pozycjarys. "bobok)".▼
 
▲'''Pokrycie osnowowe''' – miejsce w tkaninie, w którym nitka osnowy znajduje się nad nitką wątku. Na rysunku, pozycja "a)".
 
▲'''Pokrycie wątkowe''' – miejsce w tkaninie, w którym nitka wątku znajduje się nad nitką osnowy. Na rysunku, pozycja "b)".
 
== Projekt tkaniny ==
Splot tkacki jest podstawą rysunku dyspozycyjnego, który zawiera rysunek wzoru tkaniny wraz z przekrojami, sposób przewlekania osnowy przez nicielnice ([[mechanizm przesmykowy|bardo]]) przez [[mechanizm bidłowy|płochę]] oraz plan sterowania nicielnicami. ▼
=== Splot tkacki ===
▲Splot tkacki jest podstawą rysunku dyspozycyjnego, który zawiera rysunek wzoru tkaniny wraz z przekrojami, sposób przewlekania osnowy przez nicielnice ([[mechanizm przesmykowy|bardo]]) przez [[mechanizm bidłowy|płochę]] oraz plan sterowania nicielnicami.
[[Plik:Splot tk.svg|thumb|280px|Rysunek dyspozycyjny projektu tkaniny]]
 
=== Rysunek dyspozycyjny ===
Rysunek dyspozycyjny wykonuje się na specjalnym papierze kratkowym – kratkówce. Do zamalowywania pól pokryć osnowowych używa się koloru czarnego w obrębie raportu. Powtórzenia raportu zamalowuje się kolorem czerwonym (cynober), lub, w rysunku jednobarwnym, kreskuje się pod kątem 45°. Rysunek splotu zawsze rozpoczyna się od pokrycia osnowowego. Na rysunku splotu kolejne nitki osnowy numerowane są od lewej do prawej, a kolejne nitki wątku od dołu do góry. Natomiast kolejne nicielnice numerowane są od góry do doły. Obecnie projektowanie tkanin jest wspomagane komputerowo.
 
Na rysunku przedstawiono kompletny rysunek dyspozycyjny tkaniny o splocie skośnym, z dwoma alternatywnymi rozwiązaniami sposobu przewlekania do nicielnic i sterowania nicielnicami. Dla tkanin wąskich i niewielkiej gęstości osnowy stosuje się rozwiazanierozwiązanie C, D, natomiast dla tkanin szerokich i dużej gęstości osnowy, rozwiązanie E, F.
 
Elementy rysunku:
* A – raport splotu,
* B – sposób przewlekania osnowy do płochy,
* C – sposób przewlekania osnowy do nicielnic,
* D – plan sterowania nicielnicami,
* E – alternatywny sposób przewlekania do nicielnic,
* F – alternatywny plan sterowania nicielnicami,
* G – przekrój tkaniny wzdłuż osnowy,
* H – przekrój tkaniny wzdłuż wątku,
* a) – ilustracja pokrycia osnowowego i sposób jego przedstawiania na rysunku splotu,
* b) – ilustracja pokrycia wątkowego i sposób jego przedstawiania na rysunku splotu.
 
== Podział splotów tkackich ==▼
'''Splot tkacki''' z przewagą pokryć osnowowych nazywa się '''osnowowym''', a splot z przewagą pokryć wątkowych, '''wątkowym''', natomiast splot, w którym istnieje równowaga pokryć wątkowych i osnowowych, nazywa się '''dwustronnym'''. Sploty dzielą się na:▼
 
===; Zasadnicze ===▼
▲== Podział splotów tkackich ==
* [[splot płócienny]] – splot dwustronny, ponieważ istnieje w nim równowaga pokryć osnowowych i wątkowych, <math>\begin{matrix} \frac{1 \quad}{\quad 1} \end{matrix};</math> wygląd tkaniny po obu stronach jest identyczny;
▲'''Splot tkacki''' z przewagą pokryć osnowowych nazywa się ''osnowowym'', a splot z przewagą pokryć wątkowych, ''wątkowym'', natomiast splot, w którym istnieje równowaga pokryć wątkowych i osnowowych, nazywa się ''dwustronnym''. Sploty dzielą się na:
#* [[Splotsplot skośny]] "S"„S” lub "Z"„Z” (np. czteronitkowy ''<math>\scriptstyle R = 4''</math>) – może występować jako: ▼
▲=== Zasadnicze ===
#** [[Splot płócienny]] – jest splotem dwustronnymwątkowy, ponieważ istnieje w nim równowaga pokryć osnowowych i wątkowych (<math> \begin{matrix} \frac{1 \quad}{\quad 13} \end{matrix},</math>). Wygląd tkaniny po obu stronach jest identyczny.
#** osnowowy, (<math> \begin{matrix} \frac{3 \quad}{\quad 1} \end{matrix},</math>) lub ▼
▲# [[Splot skośny]] "S" lub "Z" (np. czteronitkowy ''R=4'') – może występować jako:
#** wątkowydwustronny, (<math> \begin{matrix} \frac{12 \quad}{\quad 32} \end{matrix},</math>)
#* [[Splotsplot atłasowy]] – może występować jako osnowowy (atłas) lub wątkowy (satyna). W– w niektórych opracowaniach rozdziela się te dwie odmiany splotu atłasowego i odmianę wątkową nazywa się splotem satynowym.; Prawidłoweprawidłowe zaprojektowanie splotu atłasowego jest dość skomplikowane.▼
▲#* osnowowy (<math> \begin{matrix} \frac{3 \quad}{\quad 1} \end{matrix}</math>) lub
#* dwustronny (<math> \begin{matrix} \frac{2 \quad}{\quad 2} \end{matrix}</math>).
▲# [[Splot atłasowy]] – może występować jako osnowowy (atłas) lub wątkowy (satyna). W niektórych opracowaniach rozdziela się te dwie odmiany splotu atłasowego i odmianę wątkową nazywa się splotem satynowym. Prawidłowe zaprojektowanie splotu atłasowego jest dość skomplikowane.
 
===; Pochodne zasadniczych ===
[[Plik:Köperbindung Fischgrat.jpeg|thumb|250px|Wygląd powierzchni tkaniny wykonanej<br />w splocie skośnym łamanym -– jodełka.]]
#* [[Splotsplot rypsowy|Splotysploty rypsowe]] – pochodne splotu płóciennego: poprzeczny, podłużny, skośny „S” lub „Z”,
#* [[Splotsplot panamowy|Splotysploty panamowe]] – pochodne splotu płóciennego: regularny, nieregularny;▼
#* poprzeczny
* sploty skośne – pochodne splotu skośnego zasadniczego: łamany (jodełka), stromorządkowy, wielorządkowy, wzmocniony, krzyżykowy;
#* podłużny
#* Splotysploty atłasowe – pochodne splotu atłasowego zasadniczego: nieregularny, wzmocniony, cieniowany, wieloskokowy.▼
#* skośny "S" lub "Z"
▲# [[Splot panamowy|Sploty panamowe]] – pochodne splotu płóciennego
#* regularny
#* nieregularny
# Sploty skośne – pochodne splotu skośnego zasadniczego
#* łamany (jodełka)
#* stromorządkowy
#* wielorządkowy
#* wzmocniony
#* krzyżykowy
▲# Sploty atłasowe – pochodne splotu atłasowego zasadniczego
#* nieregularny
#* wzmocniony
#* cieniowany
#* wieloskokowy
 
Różne kombinacje splotów dają możliwość uzyskania różnorodnych wzorów z żakardowymi włącznie.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Splot_(tkactwo)”