Cieśnina Gibraltarska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
źródła/przypisy
Ab.awbot (dyskusja | edycje)
m drobne porządki, replaced: {{stub}} →
Linia 4:
{{commons|Strait of Gibraltar}}
 
'''Cieśnina Gibraltarska''' ([[Język arabski|arab.]] جبل طارق, [[język hiszpański|hiszp.]] ''Estrecho de Gibraltar'') - [[cieśnina]] łącząca [[Morze Śródziemne]] z [[Ocean Atlantycki|Oceanem Atlantyckim]], oddzielająca [[Afryka|Afrykę]] od [[Europa|Europy]], pomiędzy dzisiejszym [[Maroko|Marokiem]] i [[Ceuta|Ceutą]] (posiadłością hiszpańską) a [[Hiszpania|Hiszpanią]] i [[Gibraltar]]em (posiadłością brytyjską). W cieśninie znajduje się kilka małych wysp, m.in. [[terytorium sporne]] [[Perejil]]. Cieśnina ma około 300 m głębokości, jej szerokość w najwęższym punkcie wynosi 14  km, a [[współrzędne geograficzne]] - {{koordynaty|36|0|N|5|21|W||umieść=w tekście}}.
 
W starożytności wzniesienia po obu stronach cieśniny, [[Skała Gibraltarska]] i [[Abyle]], nosiły nazwę [[Słupy Heraklesa|Słupy Herkulesa]] i oznaczały koniec znanego wówczas [[Ziemia|świata]]. Cieśnina Gibraltarska stanowiła od dawna bardzo ważny punkt strategiczny, jej opanowanie zapewniało bowiem kontrolę nad Morzem Śródziemnym. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] cieśnina znajdowała się pod kontrolą brytyjską. Tym samym niemieckie [[okręt podwodny|okręty podwodne]], które wpłynęły wcześniej na Morze Śródziemne nie mogły go opuścić, gdyż podwodne prądy są tutaj zbyt silne i łodzie musiałyby wynurzyć się na powierzchnię. Zjawisko to jest powodowane wyparowywaniem wody w [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]], pozostała woda ma znacznie większą [[gęstość]], dlatego opada na dno i dalej spływa do [[Ocean Atlantycki|Atlantyku]]. Pozostałe po niej miejsce jest wypełniane wodą z oceanu płynącą bliżej powierzchni. Strefa rozdziału pomiędzy wodą o różnej gęstości znajduje się na około 80 m głębokości po stronie morza i 800 m od strony oceanu. Na trasie przepływu wody o różnym zasoleniu znajduje się poprzeczna skalna przegroda o nazwie [[Próg Gibraltarski]] (Camarinal Sill), która powoduje dodatkowe zaburzenia ruchu wody oraz wpływa na powstanie tzw. [[Fala wewnętrzna|fal wewnętrznych]] o wysokości dochodzącej nawet do 100 m.<ref>{{cytuj stronę |imię = |nazwisko = |autor = [[NASA]]|współautorzy = |url =http://earthobservatory.nasa.gov/Newsroom/NewImages/images.php3?img_id=16581
Linia 14:
Wody cieśniny na całej szerokości stanowią [[morze terytorialne]] państw nadbrzeżnych, ale państwa te nie zawarły umowy dotyczącej delimitacji granic państwowych. Żegluga w cieśninie odbywa się na zasadach prawa [[przejście tranzytowe|przejścia tranzytowego]], które obejmuje żeglugę statków, w tym okrętów podwodnych w położeniu podwodnym, oraz przelot statków powietrznych<ref>D.R. Bugajski, Prawa żeglugowe okrętu w świetle prawa międzynarodowego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7383-351-7, s. 209-213.</ref>.
{{Przypisy}}
 
{{stub}}
 
[[Kategoria:Cieśniny Europy]]