Wodnik (demon): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Szablon "Mitologia Słowian"
wikizacja, szablon
Linia 1:
{{DisambigR|demona w wierzeniach słowiańskich |[[Wodnik|inne znaczenia tego słowa]]}}
 
[[File:Vodyanoy.jpg|thumb|200px|[[Iwan Bilibin]], ''Wodnik'']]
[[Plik:Humenné skansen utopek 19.08.08 p.jpg|thumb|200px|Postać wodnika w [[Słowacja|słowackim]] [[skansen]]ie w [[Humenné]]]]
'''Wodnik''' ([[język czeski|czes.]] ''vodník'', [[język rosyjski|ros.]] ''wodjanoj'', ''wodylnik''; potocznie także ''[[utopiec]]'', ''topielec'') – w [[Religia Słowian|wierzeniach słowiańskich]] demon opiekuńczy śródlądowych [[Zbiornik wodny|zbiorników wodnych]] i ich władca. Wodniki zamieszkiwały wszelkie jeziora, rzeki, stawy, a często także studnie i przydrożne rowy. Chętnie zamieszkiwały w pobliżu młynów[[młyn]]ów.
 
Wodnik najczęściej ukazywał się pod postacią starca wysokości nieco ponad pół metra z rybimi, zabarwionymi na zielono oczami, pomarszczoną twarzą i długimi, rozczochranymi włosami oraz [[Błona pławna|błoną pławną]] między palcami. Ubierał się zazwyczaj na czerwono i w taki sposób, że czasem trudno było go odróżnić od zwykłej, niskiej osoby ludzkiej. Gdziekolwiek stanął, zostawała po nim kałuża wody. Wodnik przybierał także postacie zwierząt wodnych, często pojawiał się na czele ławicy ryb jako największa z nich.
 
Wodnik topił przeprawiające się przez rzekę zwierzęta, a także ludzi wykazujących szczególną niefrasobliwość (nieostrożnych amatorów kąpieli, zwłaszcza kąpiących się nocą) lub wykazujących brak poszanowania dla akwenu zamieszkiwanego przez wodnika. W opowieściach ludowych wodnik jawi się jako postać, którą łatwo zirytować i rozgniewać, lub też czyniącą różne (zazwyczaj złośliwe) psoty. Prowokował ludzi rozwieszając na trzcinach kolorowe wstążki i świecidełka. Swoje ofiary wciągał na dno, choć czasami zadowalał się tylko nastraszeniem kąpiącego się przez podtopienie. Tonący wówczas znajdował się całkowicie w rękach wodnika i jego ratunek mógł za sobą pociągnąć więcej ofiar.
Linia 13 ⟶ 15:
Wodniki szczególnie upodobały sobie bardzo głębokie zbiorniki wodne, gdzie mieszkały w pałacach z kryształu, lodu lub szkła. Więziły w nich dusze utopionych ludzi.
 
Z wiarą w wodniki związany był zakaz kąpieli przed [[Noc Kupały|Nocą Kupały]], po której to kąpiel stawała się stosunkowo bezpieczna. W późniejszym okresie nadano temu symbolikę [[Chrześcijaństwo|chrześcijańską]] – wówczas to św. Jan miał "chrzcić" wszystkie wody, przez co duchy wodne miały stawać się mniej agresywne.
 
===Zobacz też===
Linia 26 ⟶ 28:
{{Bibliografia stop}}
 
=== Zobacz też ===
{{wikisłownik|wodnik}}
* [[wodnik|inne znaczenia słowa „wodnik”]]
 
{{Mitologia Słowian}}
 
 
[[Kategoria:Demony słowiańskie]]