Wikipedia

Dwunastkowy system liczbowy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
dodano szablon nawigacyjny
Linia 1:
{{dopracować|źródła}}
{{Systemy liczbowe}}
'''Dwunastkowy system liczbowy''' ('''duodecymalny system liczbowy''') – pozycyjny [[system liczbowy]], w którym podstawą pozycji są kolejne potęgi
Linia 52 ⟶ 51:
System dwunastkowy używany był na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]]{{fakt|data=2010-08}}; w {{fakt|[[Babilonia|Babilonii]] używano go równolegle z systemem dziesiętnym, z tym, że system dwunastkowy (o [[zapis pozycyjny|zapisie pozycyjnym]]) stosowano przy skomplikowanych obliczeniach (np. w zakresie [[astronomia|astronomii]]), zaś systemu dziesiętnego używały szerokie masy ludności w życiu codziennym ([[aramejski system liczbowy]])|data=2010-08}}
 
W niewielkim zakresie systemu dwunastkowego używano także w [[starożytny Rzym|starożytnym Rzymie]], gdzie starożytna [[Waluta|jednostka monetarna]] [[As (moneta)|As]] (jednostka monetarna lub wagowa) składała się z 12 [[uncja|uncji]].
 
Również [[średniowiecze|średniowieczny]] [[jednostka monetarnaWaluta|system monetarny]] w [[Europa|Europie]] opierał się częściowo na systemie dwunastkowym: [[pieniądz]]e liczono m.in. w [[solid]]ach, które zawierały po 12 [[denar]]ów. (pozostałość tego systemu monetarnego przetrwała do 2. połowy [[XX wiek|XX]] w. w krajach powiązanych kulturowo z [[Wielka Brytania|Wielką Brytanią]], a w samej Wielkiej Brytanii aż do roku [[1971]], gdzie aż do tej daty [[Szyling (ujednoznacznienie)|szyling]] dzielił się na 12 [[pens]]ów).
 
Od średniowiecza aż do [[XIX wiek|XIX]] w. (a w krajach anglosaskich, zwłaszcza [[Stany Zjednoczone|USA]] - do chwili obecnej) mierzono długość w [[Stopa (miara)|stopach]], [[cal]]ach, [[Linia (jednostka)|liniach]] i punktach, gdzie stopa = 12 cali, cal = 12 linii, linia = 12 punktów.
 
Do dziś w [[Polska|Polsce]] używa się takich wywodzących się z systemu dwunastkowego pojęć jak [[tuzin]] (12 sztuk) i [[gros]] (12 tuzinów - 144 sztuki) oraz [[kopa (liczba)|kopa]] (5 tuzinów - 60 sztuk).<br />W niektórych językach istnieje także pojęcie "''wielki gros"'' ([[język angielski|ang.]] ''great gross'', [[językJęzyk holenderskiniderlandzki|hol.]] ''groot gros'') określające liczbę [[1728 (liczba)|1728]] stanowiącą 12 grosów (tuzin do [[potęgaPotęgowanie|potęgi]] trzeciej).
 
=== Ograniczenia stosowania systemu dwunastkowego ===
Linia 68 ⟶ 67:
 
=== System dwunastkowy w innych dziedzinach nauki ===
Również używane w niektórych dziedzinach nauki (m.in. w [[geografia|geografii]], [[kartografia|kartografii]], [[nawigacja|nawigacji]] i [[astronomia|astronomii]]) pojęcia [[stopień (geografia)|stopień]], [[minuta (geografia)|minuta]], [[sekunda (geografia)|sekunda]] i [[Tercja (geografia)|tercja]] opierają się na systemie dwunastkowym.
 
== Zobacz też ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Dwunastkowy_system_liczbowy”