Tuwińcy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
m popr. półpauz
Linia 1:
'''Tuwińcy''' (dawniej ''Urianchajcy'', ''Sojoci'', czasem w błędnej nazywani ''Tuwijczycy''<ref>Tego określenia używał na przykład [[Jerzy S. Wasilewski]] w swoich artykułach, por. "Ludzie tajgi - Etnolog w podróży" - http://www.google.pl/url?sa=t&source=web&cd=1&ved=0CBYQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.etnologia.uw.edu.pl%2Fzalaczniki%2Fpracownicyteksty%2FLudzietajgi-Etnolog_w_podrozy.doc&ei=1uBfTbbDKcib8QOQnIVa&usg=AFQjCNEnm50hxmY4tDKRz4LuwLZmOPe_9g&sig2=IP-I26C3tG6qBQa5rRBmow</ref>) - naród [[ludy tureckie|turecki]], żyjący w [[Tuwa|Tuwińskiej Republice Autonomicznej]] w południowej [[Syberia|Syberii]], w [[Mongolia|Mongolii]] (24 tys.) i [[Chiny|Chinach]]. Mongolscy Tuwińcy zasymilowali się wśród [[Mongołowie|Mongołów]] i nie używają już własnego języka [[język tuwiński|tuwińskiego]]. Społeczność Tuwińców w [[Rosja|Rosji]] liczy 243 tysiące osób (w 2002). Dzielą się na dwie grupy. Wschodni Tuwińcy, nazywani [[Todżyńcy|Todżyńcami]], stanowią około 5% społeczności, od reszty Tuwińców odróżnia ich tradycyjny sposób gospodarowania: są myśliwymi i hodowcami [[renifer|reniferów]]. Zajęciem reszty Tuwińców była hodowla bydła. Obecnie prowadzą półosiadły tryb życia mieszkają, podobnie jak [[Mongołowie]], w [[jurta]]ch. Pierwotną religią Tuwińców był [[szamanizm]], ale od [[XVIII wiek]]u zdecydowana większość wyznaje [[lamaizm]], choć niewielka część ludności praktykuje szamanizm.
 
Do 1911 kontrolę nad ziemiami Tuwińców sprawowały [[Chiny]], w okresie 1911 - 1914 faktycznie niepodległa [[Mongolia]], a od kwietnia 1914 Tuwa była częścią [[Rosja|Rosji]]. W [[1921]] roku powstała, formalnie niezależna [[Tuwińska Republika Ludowa]], będąca w praktyce formą rosyjskiego protektoratu. W [[1944]] roku republikę zlikwidowano i kraj włączono do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Obecnie Tuwińcy przeżywają okres renesansu kultury narodowej. Słynny w świecie stał się ich tradycyjny krtaniowy śpiew. Dużą popularność po 1991 zyskały idee niepodległościowe, jednak od początku XXI wieku są one przytłumione.