Śluzowce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Poważna przebudowa. Znacznik: blanking (filtr nadużyć) |
m Wycofano edycje użytkownika Dziewiecsil (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Ab.awbot. |
||
Linia 1:
{{Protista infobox
| nazwa =Śluzowce
| obrazek = Fuligo septica.jpg
|opis obrazka = [[Wykwit zmienny]] (''Fuligo septica'')
|supergrupa=''[[Amoebozoa]]''
| typ =śluzowce
| łacina =''Myxomycota''
|commons = Category:Mycetozoa
}}
'''Śluzowce, śluzorośla''' (Myxomycota, Eumycetozoa) – grupa (ok. kilkuset gatunków) [[Jądrowce|organizmów eukariotycznych]] o spornej przynależności taksonomicznej, dawniej zaliczana do [[grzyby|grzybów]], obecnie do [[protisty|protistów grzybopodobnych]] (wraz z [[lęgniowce|lęgniowcami]]). Z przyczyn historycznych w podręcznikach traktowana jako klasa [[Rośliny zarodnikowe|roślin zarodnikowych]], a w szczególności [[grzyby|grzybów]]. Prawdopodobnie jednak bliższa jest typowo zwierzęcym ''Protista'' ([[protisty|pierwotniakom]]). Wskazuje na to występowanie form ruchomych (myksoameb i myksopełzaków oraz odżywianie się poprzez [[fagocytoza|fagocytozę]]), dlatego włączane są do [[supergrupa (biologia)|supergrupy]] ''[[Amoebozoa]]'', z wyjątkiem łańczuszkorośli (''Acrasiomycota''=''Heterolobosea''=''Percolozoa''), które zalicza się do supergrupy ''[[Excavata]]'' oraz plazmodioforowców, zaliczanych niegdyś również do [[glonowce|glonowców]], obecnie do supergrupy ''[[Rhizaria]]''<ref>{{Cytuj pismo|autor=Simpson, Alastair G.B.; Roger, Andrew J.|tytuł=The real ‘kingdoms’ of eukaryotes|czasopismo=Current Biology|rok=2004|oznaczenie=14|strony=R693-R696|id=ISSN 0960-9822}}.</ref>.
Podczas cyklu rozwojowego śluzorośli występują dwie formy: mobilny pełzak (myksameba, pływak) oraz nieruchliwa śluźnia.
Ponieważ nie są bezpośrednio spokrewnione ani z [[rośliny|roślinami]], ani ze [[zwierzęta]]mi, ani nawet z grzybami, niektóre ich cechy przypominają cechy roślin, grzybów albo zwierząt.
Śluzowce są organizmami [[Cudzożywność|heterotroficznymi]]. Żywią się bakteriami, grzybami (nieraz pochłaniają całe owocniki grzybów), pierwotniakami. Ich [[stadium wegetatywne]] stanowi [[komórczak|wielojądrowa]] śluźnia, która pełza za pomocą [[nibynóżki|nibynóżek]]. Śluźnia porusza się w sposób skoordynowany, reaguje na bodźce - wykazuje chemotaksje, fototaksję i termotaksję. Gdy natrafia na pokarm, np. kolonie bakterii, kieruje tam dopływ plazmy i zatrzymuje się do momentu wyczerpania składników pokarmowych. Mają skomplikowany system [[rozmnażanie płciowe|rozmnażania płciowego]], rozmnażają się również przez [[zarodnik]]i. Ich [[zarodnia|sporangia]] nazywane są – podobnie jak nadziemna część ciała niektórych grzybów – [[owocnik]]ami. U większości gatunków mają charakterystyczną budowę: są niewielkie - przeważnie kilkumilimetrowe, rzadko większe (1–2 cm ''Lycogala Epidendrum''), są umieszczone na trzonkach, okryte korą (perydium), wewnątrz są wypełnione włośnią i zarodnikami. Owocniki można spotkać na rozkładającej się materii organicznej, butwiejącym drewnie, w ściółce leśnej, na odchodach [[fitofag|zwierząt roślinożernych]].
[[File:Śluzorośla 24.jpg|thumb|Gładysz kruchy ''Leocarpus fragilis'' - dojrzewająca zarodnia]]
[[File:Trichia decipiens (Pers.)Macbr.jpg|thumb|Gładysz kruchy ''Leocarpus fragilis'' - dojrzała zarodnia]]
[[File:Śluzorośla 16.jpg|thumb| Wykwit zmienny odmiana typowa: ''Fuligo septica var. septica'' śluźnia wytwarzająca zrosłozarodnię]]
[[File:Śluzorośla 8.jpg|thumb| Wykwit zmienny odmiana typowa: ''Fuligo septica var. septica'' młoda zrosłozarodnia]]
[[File:Śluzorośla 26.jpg|thumb| Wykwit zmienny odmiana typowa: ''Fuligo septica var. septica'' dojrzała zrosłozarodnia]]
== Wytwarzanie zarodni ==
W okresie rozrastania śluźnia rozwija się w miejscach wilgotnych i wykazuje chemotaksję dodatnią w kierunku wody. Zwykle występuje w miejscach zacienionych, unika światła (fototaksja ujemna). Gdy przygotowuje się do wytworzenia zarodni, przemieszcza się w miejsca suche na powierzchni podłoża (fototaksja dodatnia), unikając jednak miejsc silnie nasłonecznionych (wyjątkiem jest np. ''Fuligo septica'') - wspina się na gałązki, powierzchnie liści, pnie drzew. Śluźnia może owocować pod wpływem czynników stresujących: wyczerpanie składników pokarmowych, spadek temperatury, zmiany w nasłonecznieniu.
Rodzaje zarodni:
*Pierwoszczowocnia (''plasmodiocarpium'') - najprostsza forma wytwarzania zarodni; żyłki śluźni pokrywają się ścianą (perydium), tworząc siateczkowatą zarodnie przyrośniętą bezpośrednio do podłoża.
*Zarodnia wolna - tworzące skupiska, lub występujące pojedynczo, okryte własną ścianą. Siedzące - czyli przyrośnięte bezpośrednio do podłoża lub umieszczone na trzonkach.
*Zrosłozarodnia (''aethalium'')- grupa zarodni, pokryta wspólną ścianą.
*Pseudozrosłozarodnia - zarodnie ciasno skupione, ale posiadające oddzielne ściany często zniekształcone pod wpływem wzajemnego ucisku.
== Anatomia zarodni ==
Zarodnia jest pokryta korą (''cortex''), zwykle jest umieszczona na trzonku (''stipes''). Dolną część zarodni, która pozostaje na podłożu po jej otwarciu, nazywa się leżnią (''hypothallus''). Jeśli zarodnia nie posiada trzonka, leżnia przyrasta bezpośrednio do podłoża. Trzonek może wnikać do zarodni lub kończyć się na wysokości leżni. Gdy znajduje się w środku zarodni, nazywa się go podsadą (''columella''). U większości gatunków zarodnie są wypełnione włośnią (''capillitium'')- jest to system rurek czy nitek, tworzących siatkę. Włośnia odgrywa rolę przy rozsiewaniu zarodników, co dobrze widać na przykładzie rodzaju ''Arcyria'', gdzie obfita i rozciągliwa włośnia często odrywa się od leżni i przenoszona w sposób bierny rozciąga się na gałązkach, pniach i innych przeszkodach. Włośnia może formować posadę rzekomą (''pseudocollumela''). Zarodnie otwierają się poprzez proste pękanie, niekiedy posiadają mechanizmy otwierające; po wykruszeniu ściany zarodni może pozostać jej szkielet, nazywany włośnią rzekomą (''pseudocapillitium'').
Jak wykazały badania, śluzowce w poszukiwaniu pożywienia potrafią przejść przez labirynt<ref>{{Cytuj pismo|autor=Nakagaki, Toshiyuki; Yamada, Hiroyasu; Tóth Ágota|tytuł=Intelligence: Maze-Solving by an Amoeboid Organism|czasopismo=Nature|rok=2000|oznaczenie=407|strony=str.470|id=}}.</ref>.
=== Linki zewnętrzne ===
* http://www.nomen.eumycetozoa.com/
* [http://www.nature.com/nature/journal/v407/n6803/full/407470a0.html Komunikat z [[Nature|‘Nature’]]]
* [http://algorytmy.pl/foto/index.php?k=2 Galeria śluzowców na algorytmy.pl]
* [http://sbs-xnet.sbs.ox.ac.uk/complexity/complexity_PDFs/talk_Nakagaki.pdf Toshiyuki Nakagaki: Prezentacja.ppt]
* [http://www.myxomycetes.wolf-5.cyberdusk.pl/index.php Śluzowce w Wigierskim Parku Narodowym]
== Bibliografia ==
{{Bibliografia start}}
# "Śluzowce Polski Na Tle Flory Śluzowców Europejskich" Helena Krzemieńiewska
{{Bibliografia stop}}
{{przypisy}}
{{commonscat|Mycetozoa}}
[[Kategoria:Protisty]]
[[ca:Mixomicet]]
[[cs:Hlenky]]
[[da:Slimdyr]]
[[de:Schleimpilze]]
[[en:Mycetozoa]]
[[es:Myxomycota]]
[[eo:Mukofungoj]]
[[fr:Mycetozoa]]
[[he:ריריות]]
[[ka:მიქსომიცეტები]]
[[lt:Gleivainis]]
[[nl:Slijmzwammen]]
[[ja:変形菌]]
[[no:Slimsopper]]
[[pt:Mycetozoa]]
[[ru:Миксомицеты]]
[[sr:Eumycetozoa]]
[[fi:Limasienet]]
[[sv:Slemsvampar]]
[[th:ราเมือก]]
[[zh:黏菌]]
| |||