Wikipedia

Lipoproteina o wysokiej gęstości: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m ort.
m drobne redakcyjne, nazwa hasła w liczbie pojedynczej
Linia 1:
[[Plik:HDL - pl .svg|thumb|400px|Schemat przedstawiający podstawowe funkcje lipoprotein HDL]]
'''LipoproteinyLipoproteina wysokiej gęstości''', '''HDL''' a.{{lang|en}} '''HDLP'''High ([[językDensity angielski|ang.]]Lipoprotein, HDL'''H'''igh '''d'''ensity '''l'''ipo'''p'''roteins) – frakcja [[Lipoproteina|lipoproteinlipoproteiny]] o wysokiej gęstości, uzyskiwana w wyniku ultrawirowania lipoproteinlipoproteiny [[Surowica (hematologia)|surowicy]], znajdująca się we frakcji α [[ElektroferazaElektroforeza|elektroforezy]].
 
HDL, obok [[Lipoproteina niskiej gęstości|LDL]], jest główną lipoproteiną transportującą cholesterol we krwi. JegoJej działanie obniżające poziom [[cholesterol]]u we krwi polega na usuwaniu jego nadmiaru z komórek i transportowaniu go do [[wątroba|wątroby]], gdzie jest metabolizowany.
 
Badanie krwi podaje zazwyczaj poziom HDL-C, tj. ilość cholesterolu w cząsteczkach HDL. Jest on często zestawiany z poziomem LDL-C, tj. ilością cholesterolu ('''złego''')zawartego w cząsteczkach lipoprotein[[Lipoproteina niskiej gęstoscigęstości|LDL]], tzw. ''zły cholesterol''. Cząsteczki HDL sa zdolne do usuwania cholesterolu ze złogów tłuszczu ścian tętnic (zobacz: [[stwardnienie tętnicmiażdżyca]]) i odtransportowania z powrotem do wątroby dla odzyskania i powtórnego użycia, co jest głownągłówną przyczyną nazywania czasemokreślania cholesterolu przenoszonego przez cząsteczki HDL (HDL-C) "mianem '''dobrymdobry cholesterolem'cholesterol''".
 
== Wiadomości ogólne ==
HDL ma największą gęstość spośród lipoprotein surowicy człowieka ponieważ ma największą zawartość [[Apolipoproteina|apolipoprotein]] – 50%. W skład HDL wchodzą [[Apolipoproteina A-I|apo A-I]], [[Apolipoproteina A-II|apo A-II]], [[Apolipoproteina C-III|apo C-III]], [[Apolipoproteina C-I|apo C-I]], [[Apolipoproteina D|apo D]] oraz inne białka.
 
HDL powstająpowstaje w osoczu z lipoproteinlipoproteiny bogatychbogatej w triglicerydy – remnantów [[Lipoproteina bardzo małej gęstości|VLDL]] – lub z prekursorów syntetyzowanych przez wątrobę lub jelito.
 
=== Subfrakcje ===
Linia 16:
 
== Wpływ na pamięć ==
Wykazano, że niski poziom HDL wiąże się z osłabieniem pamięci w średnim wieku.<ref name="pmid18591462">{{Cytuj pismo | autor=Singh-Manoux A., Gimeno D., Kivimaki M., Brunner E., Marmot MG | tytuł=Low HDL cholesterol is a risk factor for deficit and decline in memory in midlife: the Whitehall II study. | rok=2008 | czasopismo=Arteriosclerosis, thrombosis, and vascular biology | doi=10.1161/ATVBAHA.108.163998 | wydanie=28 | numer=8 | miesiąc=sierpień | pmid= 18591462 | strony=1556–62}}</ref>.
 
== Podnoszenie poziomu HDL ==
Poziom HDL można podnieść poprzez:
* wykonywanie ćwiczeń aerobowych,<ref name="pmid10378497">{{Cytuj pismo | autor=Spate-Douglas T., Keyser RE | tytuł=Exercise intensity: its effect on the high-density lipoprotein profile. | rok=1999 | czasopismo=Archives of physical medicine and rehabilitation | doi= | wydanie=80 | numer=6 | miesiąc=czerwiec | pmid= 10378497 | strony=691–5}}</ref>,
* redukcję masy ciała,
* zwiększenie spożycia cis-nienasyconych kwasów tłuszczowych<ref name="pmid12716665">{{Cytuj pismo | autor=Mensink RP., Zock PL., Kester AD., Katan MB | tytuł=Effects of dietary fatty acids and carbohydrates on the ratio of serum total to HDL cholesterol and on serum lipids and apolipoproteins: a meta-analysis of 60 controlled trials. | rok=2003 | czasopismo=The American journal of clinical nutrition | doi= | wydanie=77 | numer=5 | miesiąc=maj | pmid= 12716665 | strony=1146–55}}</ref> i zmniejszenie spożycia [[Tłuszcze trans|tłuszczów trans]].
Linia 26:
== Zobacz też ==
* [[Chylomikrony]]
* [[IDL (medycyna)|IDL]] – lipoproteinylipoproteina pośredniej gęstości
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko=Bańkowski |imię=Edward |tytuł=Biochemia |wydawca=Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner |miejsce=Wrocław |rok=2005 |isbn=8389581108 }}▼
{{Bibliografia start}}
▲* {{cytuj książkę |nazwisko=Bańkowski |imię=Edward |tytuł=Biochemia |wydawca=Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner |miejsce=Wrocław |rok=2005 |isbn=8389581108}}
{{Bibliografia stop}}
 
{{Zastrzeżenia|Medycyna}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Lipoproteina_o_wysokiej_gęstości”