Tusi: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne merytoryczne, źródła/przypisy, szablon
m drobne techniczne
Linia 8:
''Tusi'' byli wybierani lokalnie, ale zatwierdzani przez władze cesarskie. Ich tytuły były z reguły dziedziczne, w odróżnieniu od posad w chińskiej biurokracji. Musieli zaakceptować chińską zwierzchność i wyrzec się niepodległości, ale w obrębie swego terytorium sprawowali pełną i niezależną władzę, egzekwując ją na własny, tradycyjny sposób. Administracja chińska na tych terenach była słaba i nie miała możliwości wpływania na sposób rządzenia. ''Tusi'' ustalali podatki i cła między swoimi terytoriami, a sąsiednimi (chińskimi, czy innych ''tusi'')<ref name="kaup">{{cytuj książkę|nazwisko=Kaup|imię=Katherine Palmer |tytuł=Creating the Zhuang: Ethnic Politics in China|wydawca=Lynne Rienner|miejsce=Boulder, Colorado|data=2000|strony=35-26|isbn=978-1555878863}}</ref>. Musieli jedynie utrzymać spokój i zapłacić podatki, a czasem także [[Danina|trybut]], często w postaci lokalnej specjalności (np. koni, czy wosku)<ref name=jenks />.
 
Funkcję tę pełnili przywódcy klanowi i arystokraci (np. wśród [[Yi]] tzw. ''nzymo''<ref>{{cytuj książkę| nazwisko=Harrell| imię=Stevan| tytuł=Perspectives on the Yi of Southwest China| wydawca=University of California Press| miejsce=Berkeley| data=2001| isbn=978-0520219892| rozdział=Nzymo as Seen in Some Yi Classical Books|imię r=Jingzhong|nazwisko r=Wu|strony=35}}</ref>), królowie inkorporowanych państw (np. wśród [[Dai (mniejszość narodowa)|Daiów]] w [[Xishuangbanna]]<ref name="olson">{{cytuj książkę|nazwisko=Olson|imię=James S. |tytuł=An Ethnohistorical Dictionary of China|wydawca=Greenwood Press|miejsce=Westport, Connecticut|data=1998|strony=51|isbn=0–313–28853–40313288534}}</ref>) itp. Czasami ''tusi'' mogli wywodzić się z innej grupy etnicznej niż ich poddani - tak było wśród [[Miao]] z północnego Yunnanu i Guizhou, którymi rządziła arystokracja Yi<ref>{{cytuj książkę| nazwisko=Harrell| imię=Stevan| tytuł=Cultural Encounters on China's Ethnic Frontiers| wydawca=University of Washington Press| miejsce=Seattle| data=1995| isbn=0-295-97528-8|strony=105}}</ref>.
 
W połowie dynastii Qing, wobec zwiększającej się migracji [[Chińczycy Han|Hanów]] na te tereny, co powodowało z jednej strony konflikty, a równocześnie dawało Cesarstwu lepszą bazę do tworzenia administracji, zaczęto zwiększać stopień kontroli nad tusi i wprowadzać na ich miejsce regularną administrację typu chińskiego. Powodowało to wiele konfliktów (np. [[Powstanie Miao 1795-1806|powstania wśród Miao]]), a tytuły pokonanych ''tusi'' były z reguły likwidowane<ref name=jenks />. W wielu miejscach system ten funkcjonował kilkaset lat: wśród [[Naxi]] urząd ustanowiony w XIII w. został zniesiony w 1723, a wśród [[Mosuo]] - dopiero w 1956<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Harrell|imię=Stevan|tytuł=Cultural Encounters on China's Ethnic Frontiers|wydawca=University of Washington Press|miejsce=Seattle|data=1995|isbn=0-295-97528-8|strony=51}}</ref>.