Wikipedia

Białko C-reaktywne: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
520 554 edycje
m r2.7.1) (robot dodaje: cs:C-reaktivní protein
Przebudowa, meryt, red, tech.
Linia 1:
[[Plik:CRP pretty.png|thumb|350px|Budowa CRP]]
'''Białko C-reaktywne''', w skrócie '''CRP''' ([[język angielski|ang.]] ''C Reactive Protein'') – [[białka|białko]] należące do tzw. [[białka ostrej fazy|białek ostrej fazy]]. Wytwarzane głównie w [[wątroba|wątrobie]] i [[adipocyt|komórkach tłuszczowych]]<ref>{{cytuj książkę|imię=|nazwisko=Lau D.C., Dhillon B., Yan H., Szmitko P.E., Verma S. |tytuł=Adipokines: molecular links between obesity and atheroslcerosis|wydawca=Am. J. Physiol. Heart Circ. Physiol (2005), H2031–2041|pmid=15653761 |doi=10.1152/ajpheart.01058.2004}}</ref>, a następnie wydzielane do krwi.
 
== Funkcja ==
Wytwarzane głównie w [[wątroba|wątrobie]] i [[adipocyt|komórkach tłuszczowych]]<ref>{{cytuj książkę|imię=|nazwisko=Lau D.C., Dhillon B., Yan H., Szmitko P.E., Verma S. |tytuł=Adipokines: molecular links between obesity and atheroslcerosis|wydawca=Am. J. Physiol. Heart Circ. Physiol (2005), H2031–2041|pmid=15653761 |doi=10.1152/ajpheart.01058.2004}}</ref>. Białko C-reaktywne bierze udział w [[odpowiedź odpornościowa|odpowiedzi immunologicznej]], ponieważ ułatwia wiązanie [[układ dopełniacza|dopełniacza]], ułatwiając tym samym [[opsonizacja|opsonizację]] i [[fagocytoza|fagocytozę]] czynnika infekcyjnego oraz moduluje funkcję [[granulocyt]]ów i [[monocyt]]ów.
 
== Diagnostyka ==
Podwyższone stężenie CRP we krwi występuje w [[zapalenie|stanach zapalnych]], wykazując dużą dynamikę zmian stężenia. Może zwiększać się także w przebiegu urazów, [[zawał mięśnia sercowego|zawału serca]], chorób nowotworowych. Na CRP mają także wpływ choroby przewlekłe, masa ciała, wiek, rasa, palenie tytoniu i stosowane leki. Stężenie CRP we krwi zdrowego człowieka zwykle nie przekracza 5 [[mili|m]][[g]]/[[litr|l]] (najczęściej 0,1-3,0&nbsp;mg/l), ale w ciągu 24–48 godzin może zwiększyć się nawet 1000-krotnie. Uznaje się, że stężenie powyżej 10&nbsp;mg/l mocno przemawia za obecnością stanu zapalnego o różnej etiologii. U osób z [[nowotwór|chorobami nowotworowymi]] stężenie CRP może osiągać wartości trójcyfrowe, ale największe wartości obserwuje się w zakażeniach [[bakterie Gram-ujemne|bakteriami Gram-ujemnymi]], po dużych [[uraz (medycyna)|urazach]] lub operacjach (ponad 500&nbsp;mg/l).▼
Podwyższone stężenie CRP we krwi występuje w:
* [[zakażenie|zakażeniach bakteryjnych lub wirusowych]],
* [[zapalenie|stanach zapalnych]], związanymi z chorobami autoimmunologicznymi i zapalnymi,
* [[uraz]]ach,
* [[zawał mięśnia sercowego|zawale serca]],
* [[nowotwór|chorobach nowotworowych]].
 
Na stężenie CRP mają także wpływ takie czynniki jak płeć, masa ciała, wiek, rasa/badana populacja, palenie tytoniu, stosowane leki oraz metoda oznaczania, dlatego nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych dla tego oznaczenia.
Oznaczenie stężenia CRP wykorzystuje się w monitorowaniu przebiegu chorób zapalnych, [[choroby reumatyczne|reumatycznych]] oraz niektórych nowotworów, ponadto służy do oceny ryzyka [[incydent sercowo-naczyniowy|incydentów sercowo-naczyniowych]]<ref>Jane E. Brody [http://portalwiedzy.onet.pl/4868,11123,1527151,1,czasopisma.html "Poznaj nowe sposoby dbania o serce"] (na postawie artykułu z The New York Times)</ref>.
 
▲Podwyższone stężenie CRP we krwi występuje w [[zapalenie|stanach zapalnych]], wykazując dużą dynamikę zmian stężenia. Może zwiększać się także w przebiegu urazów, [[zawał mięśnia sercowego|zawału serca]], chorób nowotworowych. Na CRP mają także wpływ choroby przewlekłe, masa ciała, wiek, rasa, palenie tytoniu i stosowane leki. Stężenie CRP we krwi zdrowego człowieka zwykle nie przekracza 5 [[mili|m]][[g]]/[[litr|l]] (najczęściej 0,1-3,0&nbsp;mg/l), ale w ciągu 24–48 godzin może zwiększyć się nawet 1000-krotnie. Uznaje się, że stężenie powyżej 10&nbsp;mg/l mocno przemawia za obecnością stanu zapalnego o różnej etiologii. U osób z [[nowotwór|chorobami nowotworowymi]] stężenie CRP może osiągać wartości trójcyfrowe, ale największe wartości obserwuje się w zakażeniach [[bakterie Gram-ujemne|bakteriami Gram-ujemnymi]], po dużych [[uraz (medycyna)|urazach]] lub operacjach (ponad 500&nbsp;mg/l).
 
Oznaczenie stężenia CRP wykorzystuje się w monitorowaniu przebiegu lub zagrożenia (np. po operacjach chirurgicznych) chorobami zapalnymi (zakażenie bakteryjne lub wirusowe), u pacjentów z przewlektyłmi chorobami zapalnycmi (np. [[choroby reumatyczne]]) oraz niektórych nowotworów. W tych przypadkach stężenie CRP oznacza się metodami stosunkowo mało czułymi, w zakresie 10-1000 mg/l.
 
Ponadto coraz częściej służy do oceny ryzyka [[incydent sercowo-naczyniowy|incydentów sercowo-naczyniowych]]<ref>Jane E. Brody [http://portalwiedzy.onet.pl/4868,11123,1527151,1,czasopisma.html "Poznaj nowe sposoby dbania o serce"] (na postawie artykułu z The New York Times)</ref>, ponieważ istnieje zależność między poziomem CRP we krwi a ryzykiem chorób wieńcowych. Stosuje się test wysokoczuły, tzw. hs-CRP, pozwalający oznaczyć poziom w zakresie 0,5-10 mg/l. Należy pamiętać, aby nie oceniać ryzyka wieńcowego za pomocą hs-CRP u osób z przewlekłym stanem zapalnym, ponieważ poziom CRP będzie u nich bardzo wysoki nie z powodu wysokiego ryzyka, a z powodu stanu zapalnego; innymi słowy oznaczamy metodą wysokoczułą tylko u osób zdrowych. Przydatne jest jednoczesne wykonanie profilu lipidowego.
 
Grupy ryzyka:
* Niskie ryzyko: hs-CRP <1,0 mg/l
* Przeciętne ryzyko: hs-CRP w zakresie 1,0 - 3,0 mg/l
* Wysokie ryzyko: hs-CRP >3,0 mg/l
 
{{Przypisy}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Białko_C-reaktywne”