Blazar: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Sertan (dyskusja | edycje)
m czynniki Lorentza
poprawa linków
Linia 4:
Widma blazarów rozciągają się od [[fale radiowe|fal radiowych]] aż po wysokoenergetyczne [[promieniowanie gamma]] i są zdominowane dwiema składowymi [[promieniowanie nietermiczne|nietermicznymi]]. Składowa niskoenergetyczna rozpoczyna się na falach radiowych i w przypadku kwazarów sięga zakresu [[ultrafiolet|ultrafioletowego]], natomiast w lacertydach - [[promieniowanie rentgenowskie|promieniowania rentgenowskiego]]. W zakresie radiowym, milimetrowym i optycznym obserwuje się znaczną [[polaryzacja fali|polaryzację]] liniową (3-40%). Natomiast składowa wysokoenergetyczna w kwazarach rozciąga się do energii rzędu [[elektronowolt|GeV]], a w niektórych lacertydach sięga zakresu TeV. Oprócz składowych nietermicznych, we wszystkich kwazarach i w niektórych lacertydach obserwuje się termiczny składnik widmowy, o maksimum w zakresie ultrafioletowym, pochodzący z [[dysk akrecyjny|dysku akrecyjnego]] oraz szereg optycznych/ultrafioletowych linii emisyjnych o różnej szerokości. W większości blazarów linie te są znacząco [[przesunięcie ku czerwieni|przesunięte ku czerwieni]], co oznacza położenie na odległościach kosmologicznych. Najdalsze odkryte blazary mają przesunięcie ku czerwieni <math>z\sim 7</math>, a zatem ich światło zostało wyemitowane <math>\sim 12,9</math> miliardów lat temu.
 
Blazary zmieniają swoją jasność we wszystkich zakresach promieniowania. Zmienność ta ma charakter [[proces stochastyczny|stochastyczny]], tzn. chociaż [[Widmowa gęstość mocy|widmo mocy]] ma regularny [[funkcja potęgowa|potęgowy]] charakter, nie potrafimy przewidzieć kolejnych stanów jasności. Zmienność w poszczególnych zakresach, jak też zmienności strumienia całkowitego i spolaryzowanego mogą być słabo [[zależność zmiennych losowych|skorelowane]]. Skale czasowe zmienności sięgają od kilku minut do kilku lat. Najkrótsze skale czasowe obserwowane były w zakresie TeV.
 
Blazary są zwartymi [[radioźródło|radioźródłami]], na mapach radiowych wykazują morfologię typu jądro-dżet, tzn. grube optycznie jądro radiowe i odchodzący od niego cienki optycznie dżet. Położenie jądra radiowego nie jest tożsame z położeniem centralnej [[czarna dziura|czarnej dziury]], a odległość między nimi wzrasta wraz z długością fali obserwowanej emisji. Bardzo często można wyróżnić w dżecie zwarte pojaśnienia, które oddalają się od jądra z pozornymi [[prędkość nadświetlna|prędkościami nadświetlnymi]] sięgającymi 40 [[prędkość światła|c]].