Maorysi: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Tino_Rangatiratanga_Maori_sovereignty_movement_flag.svg|thumb|right|200px|Flaga Maorysów]]

[[Plik:Te Puni Maori Chief.jpg|thumb|Wódz Maorysów [[Te Puni]] uzbrojony w [[taiahaTaiaha|taiahę]]]]

'''Maorysi''', Māori – grupa etniczna [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]], posługująca się [[językJęzyk maoryskimaori|językiem maoryskim]].

Wg badań, Maorysi są potomkami klanów [[Polinezyjczycy|Polinezyjczyków]] z wysp wschodniej części [[Ocean Spokojny|Oceanu Spokojnego]] (m.in. [[Tahiti]]), którzy jako pierwsi ludzie dotarli do brzegów [[Wyspa Północna (Nowa Zelandia)|Wyspy Północnej]] około roku 1280 naszej ery <ref> Janet M. Wilmshurst, Atholl J. Anderson, Thomas F. G. Higham, and Trevor H. Worthy (2008). [http://www.pnas.org/cgi/content/full/105/22/7676 Dating the late prehistoric dispersal of Polynesians to New Zealand using the commensal Pacific rat], ''Proceedings of the National Academy of Science'', 105, 7676-7680</ref> <ref>Lowe, D.J. 2008. Polynesian settlement of New Zealand and the impacts of volcanism on early Maori society: an update. In: Lowe, D.J. (editor) Guidebook for Pre-conference North Island Field Trip A1 ‘Ashes and Issues’ (28-30 November, 2008). Australian and New Zealand 4th Joint Soils Conference, Massey University, Palmerston North (1-5 Dec. 2008). New Zealand Society of Soil Science. Pp.142-147. ISBN 978-0-473-14476-0</ref>. Jak głosi [[legenda]], przybyli na 7 olbrzymich łodziach żaglowych, każda z nich dała początek jednemu [[Plemię|plemieniu]]. Dowódca najwcześniej przybyłej łodzi – ''Kupe'' uchodzi za odkrywcę ''Aotearoa'' (czyli „kraju białej chmury”, jak Maorysi nazywają Nową Zelandię). Wykopaliska archeologiczne dowodzą jednak, że pierwsi Maorysi osiedlili się na [[Wyspa Południowa (Nowa Zelandia)|Wyspie Południowej]]. Stosunkowo szybko opanowali obydwie wyspy, zdecydowanie jednak preferując cieplejszą i bardziej gościnną Wyspę Północną.

Maorysi zajmowali się [[Uprawa roślin|uprawą roślin]], [[Hodowla|hodowlą]] i [[rybołówstwoRybołówstwo|rybołówstwem]]; zasłynęli z wojowniczości i uzdolnień artystycznych w zakresie rzeźby, budownictwa i bardzo rozpowszechnionego [[Moko|tatuażu]]; po podboju przez [[Wielka Brytania|Brytyjczyków]] (pocz. [[XIX wiek|XIX w.]]) zaczęli przejmować kulturę europejską.

=== Królowie Maorysów ===

* Potatau[[Pōtatau ITe Wherowhero]] [[1856]] – [[1860]]

* Tawhiao[[Tāwhiao]] [[1860]] – [[1894]]

* [[Mahuta TawhiaoTāwhiao]] [[1894]] – [[1912]]

* [[Te Rata]] [[1912]] – [[1933]]

* Koroki[[Korokī Mahuta]] [[1933]] – [[1966]]

* [[Poi (taniec)|poi]]

* [[wakaWaka (łódź)|waka]]