Fanarioci: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
uzupełnienia |
||
Linia 3:
Zamieszkiwali głównie w konstantynopolitańskiej dzielnicy [[Fanarion]]. Trudnili się handlem dalekosiężnym (a przy tym często i szpiegostwem), dochodząc w [[XVII wiek]]u do wielkiego znaczenia gospodarczego i politycznego. Znali po kilka europejskich języków, byli więc zwykle tłumaczami w służbach sułtanów, gdzie mogli wykazać swoje kwalifikacje i lojalność. Jako chrześcijanie często pełnili funkcje ambasadorów Porty Ottomańskiej przy dworach europejskich oraz [[dragoman]]ów lub podejmowali się specjalnych misji dyplomatycznych. Zajmowali też wysokie stanowiska w [[Patriarcha Konstantynopola|patriarchacie Konstantynopola]], niejednokrotnie wpływając na wybór nowego patriarchy.
W latach [[1711]]-[[1821]] fanarioci (wówczas już niekoniecznie tylko pochodzenia greckiego) byli wyznaczani przez [[sułtan]]ów na [[hospodar]]ów [[Wołoszczyzna|Wołoszczyzny]] i [[Mołdawia|Mołdawii]], krajów podporządkowanych wówczas całkowicie [[Imperium osmańskie]]mu. Pierwszym z nich był [[Mikołaj Mavrocordat]]. Ich rządy charakteryzowały się dużą zmiennością na tronach
Rządy fanariotów charakteryzowały się też częstym obsadzaniem stanowisk przez otaczających hospodarów Greków, przyznawaniem im rozmaitych przywilejów gospodarczych itp. Hospodarami zostawali najczęściej przedstawiciele rodzin [[Mavrocordat]], [[Ipsilanti]], [[Moruzi]]. Zaprzestanie tej praktyki było wynikiem [[powstanie wołoskie (1821)|powstania na Wołoszczyźnie w 1821]], a także utraty zaufania sułtana do Greków wobec wybuchu w 1821 [[wojna o niepodległość Grecji|powstania w Grecji]]. Zarówno w historiografii rumuńskiej jak i w potocznym odbiorze okres rządów fanariotów w Mołdawii i na Wołoszczyźnie utożsamiany jest z grecyzacją obu księstw, wyzyskiem ekonomicznym i upadkiem kultury narodowej. Historycy wyróżnili ok. pięćdziesiąt rodzin fanariockich, w większości pochodzenia greckiego. Oto ich wykaz (znak "†" oznacza nazwisko zanikłe):
Argyropoulos - Aristarchi † - Balassaki † - Callimachi - Canano † - Cantacuzino - Caradja - Caratheodori - Caryophyle † - Chrisoscoleo - Dimaki - Evpraghioti † - Gheraki de Céphalonie - Ghica - Guliano † - Hangerli - Hrisoverghi - Iancoleo (della Rocca) † - Lambrino - Lapithi de Crète - Lascaris - Mamona - Manos - Mavrocordat - Mavrodi - Mavroyeni † - Morona † - Mourousi - Negri † - Palada de Crète - Paléologue - Plagino † - Ralli de Byzance - Rizo-Neroulo † - Rizo-Rangavi - Racoviţă - Rallet - Ramadan † - Romalo - Rosetti - Scanavi - Schina - Souldjaroglou † - Suṭu - Tzouki † - Vacarescu - Vatatzes † - Veliki - Ventura - Vlahoutzi - Vlasto de Crète - Vogoridi † - Ypsilanti - Zerra.
== Bibliografia ==
* [[Juliusz Demel|Demel Juliusz]]: ''Historia Rumunii'', wyd. 2 poprawione i uzupełnione, wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1986, s. 215-215-221, ISBN 83-04-01553-6;
* Iancu Andrea: ''Fanarioci a początki nowoczesności na ziemiach rumuńskich'', w: "Mówią wieki. Magazyn historyczny" wyd. specjalne nr 01/2010, s. 32-37, ISSN 1897-8088;
* Jurczak Kazimierz: ''W stronę Europy. Rumunia w XIX wieku'', w: "Mówią wieki. Magazyn historyczny" wyd. specjalne nr 01/2010, s. 48-54, ISSN 1897-8088;
|