Wersja z 02:33, 6 mar 2006 edytuj Kocio (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 46 587 edycji mNie podano opisu zmian ← poprzednia edycja		Wersja z 10:50, 6 mar 2006 edytuj anuluj edycję Bastian (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 7895 edycji Dodatki i drobne zmiany, pewnie będą dalsze następna edycja →
Linia 1: ~~[[Image:Khotan-fabrica-seda-d19.jpg\|thumb\|Poziomy warsztat tkacki - tkanie jedwabiu]]~~ '''Warsztat tkacki''' – proste urządzenie do wytwarzania [[tkanina\|tkanin]]. Wszystkie czynności konieczne do wytworzenia tkaniny wykonywane są ręcznie przez tkacza. Przy obsłudze warsztatu tkackiego, tkacz używa rąk doprzy ~~wprowadzania~~wprowadzaniu [[wątek tkacki\|wątku]] dow [[przesmyk tkacki\|~~przesmyku~~przesmyk]] i przybijania (dociskania) ~~wątku~~go do [[krawędź tkaniny\|krawędzi tkaniny]] oraz nóg dopodczas zmiany przesmyku. Po utworzeniu kilkunastu centymetrów tkaniny, tkacz musi zwolnić zapadkę na wałku osnowowym i obrócić go o kilka stopni, następnie nawinąć tkaninę na wałek tkaninowy i odpowiednio ją naprężyć. Z tego powodu obecnie w odniesieniu do warsztatu tkackiego często używa się nazwy ''krosno ręczne''. ====Rozwój konstrukcji==== Trudno określić datę powstania pierwszej tkaniny, ale prawdopodobnie pierwsze wyroby przypominające tkaniny powstawały już ponad 7500 lat temu. Warsztaty miały wówczas prymitywną formę. Były to dwa pionowe słupy, do których w górnej części przymocowana była pozioma belka. Do tej belki przywiązywano pasma [[skóra\|skórzanych]] rzemieni, [[liana\|lian,]] lub [[łyko\|łyka]] obciążonych na dole kamieniami, które stanowiły [[osnowa\|osnowę]]. Pomiędzy tymi elementami przeplatano podobny materiał ([[wątek tkacki\|wątek]]) uzyskując wyroby przypominające tkaninę. Poważną trudność sprawiało wprowadzanie wątku. Przeplatano wątek pod pierwszą nitką osnowy, następnie nad drugą, pod trzecią itd. Wątek przeplatany był więc pod nieparzystymi i nad parzystymi nitkami osnowy. W kierunku przeciwnym sposób przeplatania był odwracany i w ten sposób powstawała tkanina w najbardziej popularnym [[splot (tkactwo)\|splocie]] [[splot płócienny\|płóciennym]]. Wyroby te nie miały jednak wszystkich cech tkaniny, ponieważ ich długość ograniczona była do kilkudziesięciu centymetrów. Dopiero opanowanie przędzenia ~~pozwoliło~~umożliwiło nadalszy ~~uzyskanie~~rozwój ~~osnowy o większej długości, co nadało powstającym wyrobom cech dzisiejszej tkaniny~~[[tkactwo\|tkactwa]]. [[Przędzenie]] pierwotnie odbywało się ręcznie przy użyciu bardzo prymitywnych narzędzi: [[kądziel]] i [[wrzeciono]]. Powstanie ok. [[XI]] wieku [[kołowrotek\|kołowrotka]] pozwoliło przyspieszyć proces przędzenia i uzyskać [[przędza\|przędzę]] lepszej jakości – bardziej równomierną. Opanowanie techniki przędzenia pozwoliło na wykonanie osnów o znacznej długości nawijanych na wał osnowowy, co z kolei umożliwiło tworzenie wyrobów, mających już wszystkie cechy tkaniny. Jednak w dalszym ciągu poważną trudność sprawiało wprowadzanie wątku. Przeplatano wątek pod pierwszą nitką osnowy, następnie nad drugą, pod trzecią itd. Wątek przeplatany był więc pod nieparzystymi i nad parzystymi nitkami osnowy. W kierunku przeciwnym sposób przeplatania był zmieniany i w ten sposób powstawała tkanina w najbardziej popularnym [[splot (tkactwo)\|splocie]] [[splot płócienny\|płóciennym]]. ▼ ~~Następnym~~Innym ułatwieniem było odkrycie tzw. [[bardko\|bardka]]. Umożliwiało ono tworzenie przesmyku a więc znacznie ułatwiało wprowadzanie wątku i przyspieszało proces tkania. Poprawił się również wygląd tkaniny. Na drewnianej konstrukcji (ramie) zamocowane były dwa wałki: na jednym była nawinięta osnowa, na drugim nawijano utworzoną tkaninę. Pomiędzy tymi wałkami umieszczone było bardko, ~~wątek~~przez które przewlekano nitki osnowy. Wątek przybijano najpierw cienką listwą później wielozębnym grzebieniem. ~~lub~~Tą ~~samym~~technika ~~bardkiem.~~można ~~Był~~było towykonywać ~~już~~wyroby ~~układ,~~o ~~podobny~~dość doniewielkich ~~występującego~~wymiarach wpoprzecznych ~~typowym~~– ~~warsztcie~~taśmy. ~~tkackim~~Szerokość iuzyskiwanego wewyrobu ~~współczesnych~~ograniczała ~~krosnach~~konstrukcja bardka. Technikę tę stosuje się do dziś w produkcji wyrobów ludowych zwanych krajkami.▼ ▲[[Przędzenie]] pierwotnie odbywało się ręcznie przy użyciu bardzo prymitywnych narzędzi: [[kądziel]] i [[wrzeciono]]. Powstanie ok. [[XI]] wieku [[kołowrotek\|kołowrotka]] pozwoliło przyspieszyć proces przędzenia i uzyskać [[przędza\|przędzę]] lepszej jakości – bardziej równomierną. Opanowanie techniki przędzenia pozwoliło na wykonanie osnów o znacznej długości nawijanych na wał osnowowy, co z kolei umożliwiło tworzenie wyrobów, mających już wszystkie cechy tkaniny. Jednak w dalszym ciągu poważną trudność sprawiało wprowadzanie wątku. Przeplatano wątek pod pierwszą nitką osnowy, następnie nad drugą, pod trzecią itd. Wątek przeplatany był więc pod nieparzystymi i nad parzystymi nitkami osnowy. W kierunku przeciwnym sposób przeplatania był zmieniany i w ten sposób powstawała tkanina w najbardziej popularnym [[splot (tkactwo)\|splocie]] [[splot płócienny\|płóciennym]]. Dopiero wykonanie prostej struny nicielnicowej z mocnego cienkiego sznurka pozwoliło na zbudowanie nicielnic, które wykonywane były w postaci ram o znacznej objętości (liczba strun), co umożliwiało wykonywanie tkanin o dowolnej szerokości. Sznurkowe struny impregnowane były [[olej lniany\|olejem lnianym]] lub ([[pokost\|pokostem]]). Był to układ, najczęściej występujący w typowym warsztacie tkackim. Później sznurkowe struny zastąpiono metalowymi, takimi samymi jak w krosnach mechanicznych. ▲Następnym ułatwieniem było odkrycie tzw. [[bardko\|bardka]]. Umożliwiało ono tworzenie przesmyku a więc znacznie ułatwiało wprowadzanie wątku i przyspieszało proces tkania. Poprawił się również wygląd tkaniny. Na drewnianej konstrukcji (ramie) zamocowane były dwa wałki: na jednym była nawinięta osnowa, na drugim nawijano utworzoną tkaninę. Pomiędzy tymi wałkami umieszczone było bardko, wątek przybijano najpierw cienką listwą później wielozębnym grzebieniem lub samym bardkiem. Był to już układ, podobny do występującego w typowym warsztcie tkackim i we współczesnych krosnach. ~~Kolejnym~~W ~~etapem tego rozwoju~~ten ~~było~~sposób ~~zbudowanie~~powstał ~~poziomego~~poziomy ~~warsztatu~~warsztat ~~tkackiego~~tkacki, który był pierwowzorem późniejszych [[krosno tkackie\|krosien tkackich]]. ~~Powstał~~Dzięki ~~już~~nicielnicom powstał prosty [[mechanizm przesmykowy]] ale wątek wprowadzano nadal przekładając [[czółenko]] przez przesmyk ręcznie. W roku [[1733]] John Kay skonstruował urządzenie, które częściowo zmechanizowało proces wprowadzania wątku do przesmyku. Był to pierwszy [[mechanizm przerzutowy]] znacznie przyspieszający proces tkania. Mechanizm ten napędzany był ręcznie przez tkacza za pomocą układu sznurów i dźwigni. Powstały już wyrzutnie czółenkowe, które w zmodyfikowanej formie zastosowane w [[krosno mechaniczne\|krosnach mechanicznych]] przetrwały do późnych lat ~~70-tych~~siedemdziesiatych [[XX wiek]] ~~wieku~~u. Warsztat tkacki, mimo zbudowania w [[1786]] roku krosna mechanicznego i późniejszej znacznej jego rozbudowy, nie został wycofany z użytku. Służył jeszcze wiele lat w rzemiośle, a dzisiaj chętnie wykorzystywany przez twórców ludowych i artystów do wykonywania tkanin dekoracyjnych i artystycznych. Linia 20: poziomy warsztat tkacki – do produkcji tzw. tkanin metrażowych, tj. tkanin o znacznej długości. Warsztat taki ma następującą konstrukcję: # drewniany szkielet w kształcie prostopadłościanu # ~~specjalna~~ ławka dla tkacza. # wałek osnowowy # nitki osnowy # przewał – belka lub wałek zmieniający kierunek biegu osnowy # przewał # drążki rozdielcze -– rozdzielające nitki osnowy # rama nicielnicy # struna nicielnicowa Linia 30: # przesmyk # tkanina # przedpiersień – belka zmieniająca kierunek biegu tkaniny # bidło – możliwe są dwie konstrukcje: wiszące (rysunek) lub stojące (foto). # bidło # ułożyskowanie bidła # belka bidła # podnóżki nicielnicowe # wałek tkaninowy # w niektórych konstrukcjach stosuje się jeszcze proste drewniane rozpinki naprężające tkaninę poprzecznie i pozwalające utrzymać stałą jej szerokość. *[[pionowy warsztat tkacki]] – do wytwarzania głównie tkanin dekoracyjnych o ograniczonej długości np. [[gobelin\|gobelinów]]. Tkanie gobelinu przypomina malowanie obrazu, a pionowy układ tkaniny ułatwia twórcy wykonywanie ~~tkaniny~~ i obserwowanie efektów swojej pracy, dlatego artyści chętnie używają tego typu warsztatów. [[Kategoria:Tkactwo]]

Warsztat tkacki: Różnice pomiędzy wersjami