7892
edycje
m
→Rozwój konstrukcji
m (→Odmiany) |
|||
|
Wszystkie czynności konieczne do wytworzenia tkaniny wykonywane są ręcznie przez tkacza. Przy obsłudze warsztatu tkackiego, tkacz używa rąk przy wprowadzaniu [[wątek tkacki|wątku]] w [[przesmyk tkacki|przesmyk]] i przybijania (dociskania) go do [[krawędź tkaniny|krawędzi tkaniny]] oraz nóg podczas zmiany przesmyku. Po utworzeniu kilkunastu centymetrów tkaniny, tkacz musi zwolnić zapadkę na wałku osnowowym i obrócić go o kilka stopni, następnie nawinąć tkaninę na wałek tkaninowy i odpowiednio ją naprężyć. Z tego powodu obecnie w odniesieniu do warsztatu tkackiego często używa się nazwy ''krosno ręczne''.
====Rozwój konstrukcji====
Trudno określić datę powstania pierwszej tkaniny, ale prawdopodobnie pierwsze wyroby przypominające tkaniny powstawały już ponad 7500 lat temu. Warsztaty miały wówczas prymitywną formę. Były to dwa pionowe słupy, do których w górnej części przymocowana była pozioma belka. Do tej belki przywiązywano pasma [[skóra|skórzanych]] rzemieni, [[liana|lian]] lub [[łyko|łyka]]
[[Przędzenie]] pierwotnie odbywało się ręcznie przy użyciu bardzo prymitywnych narzędzi: [[kądziel]] i [[wrzeciono]]. Powstanie ok. [[XI]] wieku [[kołowrotek|kołowrotka]] pozwoliło przyspieszyć proces przędzenia i uzyskać [[przędza|przędzę]] lepszej jakości – bardziej równomierną. Opanowanie techniki przędzenia pozwoliło na wykonanie osnów o znacznej długości nawijanych na wał osnowowy, co z kolei umożliwiło tworzenie wyrobów, mających już wszystkie cechy tkaniny.
W ten sposób powstał poziomy warsztat tkacki, który był pierwowzorem późniejszych [[krosno tkackie|krosien tkackich]]. Dzięki nicielnicom powstał prosty [[mechanizm przesmykowy]] ale wątek wprowadzano nadal przekładając [[czółenko]] przez przesmyk ręcznie. W roku [[1733]] John Kay skonstruował urządzenie, które częściowo zmechanizowało proces wprowadzania wątku do przesmyku. Był to pierwszy [[mechanizm przerzutowy]] znacznie przyspieszający proces tkania. Mechanizm ten napędzany był ręcznie przez tkacza za pomocą układu sznurów i dźwigni. Powstały już wyrzutnie czółenkowe, które w zmodyfikowanej formie zastosowane w [[krosno mechaniczne|krosnach mechanicznych]] przetrwały do późnych lat siedemdziesiatych [[XX wiek]]u.
Warsztat tkacki, mimo zbudowania w [[1786]] roku krosna mechanicznego i późniejszej znacznej jego rozbudowy, nie został wycofany z użytku. Służył jeszcze wiele lat w rzemiośle, a dzisiaj chętnie wykorzystywany przez twórców ludowych i artystów do wykonywania tkanin dekoracyjnych i artystycznych.
====Odmiany====
| |||