Pieter Retief: Różnice pomiędzy wersjami

'''Pieter Retief''' znany jako '''Piet Retief''' (ur. 12 listopada 1780, zm. 6 lutego 1838<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.sahistory.org.za/pages/people/bios/retief-p.htm| tytuł = ''Piet Retief 1780 - 1838''| data dostępu = 25 kwietnia 2011| opublikowany = Sahistory.org.za | język = en}}</ref>) – [[Burowie|burski]] polityk i wojskowy, jeden z przywódców [[Wielki trekTrek|wielkiego treku]].

Pochodził z zamożnej, trudniącej się winiarstwem rodziny, osiadłej w zachodniej części [[Kolonia Przylądkowa|Kolonii Przylądkowej]]. Od 1811 mieszkał na pograniczu. Pełnił funkcję [[veldkornet]]a, brał udział w walkach z [[Xhosa]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniewski | imię = Michał | tytuł = Afrykanie, Burowie, Brytyjczycy : studium wzajemnych relacji 1795-1854 | data = 2008 | wydawca = BEL Studio | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-61208-15-0 | strony = 298}}</ref>. Zajmował się działalnością gospodarczą, angażując się w różnorodne przedsięwzięcia. Nie przyniosły mu one jednak spodziewanych zysków, w czerwcu 1836 musiał ogłosić bankructwo. Podczas jednej z wojen stracił całe bydło, był również niechętny wprowadzanemu przez władze kolonialne równouprawnieniu Koloredów. Wymienione czynniki wpłynęły na podjęcie przez niego decyzji o emigracji, choć początkowo był sceptycznie nastawiony do tej idei<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniewski | imię = Michał | tytuł = Afrykanie, Burowie, Brytyjczycy : studium wzajemnych relacji 1795-1854 | data = 2008 | wydawca = BEL Studio | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-61208-15-0 | strony = 285}}</ref>. 2 lutego 1837, na łamach ''Grahamston Journal'', opublikował manifest, w którym przedstawiał główne przyczyny treku<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Balicki | imię = Jan | tytuł = Historia Burów : geneza państwa apartheidu | data = 1980 | wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydaw. | miejsce = Wrocław | isbn = 83-04-00007-5 | strony = 88}}</ref>. Wskazywał w nim na straty poniesione przez Burów podczas wcielania w życie ustawy znoszącej niewolnictwo w [[Imperium Brytyjskiebrytyjskie|Imperium Brytyjskim]], brak ochrony przed plemionami tubylczymi ze strony odpowiedzialnych za te kwestie urzędów i niekorzystną dla społeczności burskiej działalność europejskich misjonarzy, a także wyrażał sprzeciw wobec wobec niewolnictwa. Podkreślał przy tym konieczność zachowania ''właściwych stosunków między panem a służącym''<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Bernaś | imię = Franciszek | tytuł = Na wzgórzach Transwalu | data = 1986 | wydawca = Wydawnictwo ALFA | miejsce = Warszawa | isbn = 83-7001-097-0 | strony = 75-6}}</ref>. W kwietniu 1837 przybył, wraz z prowadzoną przez siebie około 400-osobową grupą, do zespołu obozowisk trekkerów wokół Tchaba Nchu. Został też wybrany gubernatorem i głównodowodzącym kształtującej się społeczności<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Balicki | imię = Jan | tytuł = Historia Burów : geneza państwa apartheidu | data = 1980 | wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydaw. | miejsce = Wrocław | isbn = 83-04-00007-5 | strony = 91}}</ref>. Jego pozycja została prawnie usankcjonowana przez przyjęte 6 czerwca 1837 Dziewięć Artykułów. Dokument ten nie został uznany przez [[Andries Hendrik Potgieter|Andriesa Hendrika Potgietera]] (który wraz ze swoimi zwolennikami udał się w 1838 na północ<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniewski | imię = Michał | tytuł = Afrykanie, Burowie, Brytyjczycy : studium wzajemnych relacji 1795-1854 | data = 2008 | wydawca = BEL Studio | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-61208-15-0 | strony = 300}}</ref>), sprzeciwił mu się również [[Pieter Uys|Piet Uys]]. Skupiając w swoich rękach większość władzy, przejawiał skłonności dyktatorskie, co było powodem krytyki, między innymi ze strony początkowo popierającego go [[Gerrit Maritz|Gerrita Maritza]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniewski | imię = Michał | tytuł = Afrykanie, Burowie, Brytyjczycy : studium wzajemnych relacji 1795-1854 | data = 2008 | wydawca = BEL Studio | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-61208-15-0 | strony = 299}}</ref>. Opowiadał się za dalszą migracją w kierunku [[NatalRepublika Natalii|Natalu]]u<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Bernaś | imię = Franciszek | tytuł = Na wzgórzach Transwalu | data = 1986 | wydawca = Wydawnictwo ALFA | miejsce = Warszawa | isbn = 83-7001-097-0 | strony = 83}}</ref>. Przybył tam w październiku 1837, wraz z kilkunastoma ludźmi. 19 października 1837 udał się do obsadzonego przez Brytyjczyków Fortu Natal, zależało mu bowiem na utrzymaniu dobrych stosunków z Kapsztadem<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniewski | imię = Michał | tytuł = Afrykanie, Burowie, Brytyjczycy : studium wzajemnych relacji 1795-1854 | data = 2008 | wydawca = BEL Studio | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-61208-15-0 | strony = 312}}</ref>. Następnie skierował do [[Królowie Zulusów|władcy Zulusów]] [[Dingane|Dingaana]] prośbę o zgodę na osiedlenie się voortrekkerów na jego ziemiach. Zuluski monarcha, świadomy zagrożenia, jakie mogliby dla jego władzy stanowić liczni, wyposażeni w broń palną osadnicy, oskarżył Burów o ataki na jego poddanych. Obciążył ich również odpowiedzialnością za kradzież należącego do niego bydła (najprawdopodobniej dokonał jej wódz BaTlokwa, Sikonyela<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Balicki | imię = Jan | tytuł = Historia Burów : geneza państwa apartheidu | data = 1980 | wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydaw. | miejsce = Wrocław | isbn = 83-04-00007-5 | strony = 94}}</ref>). W końcu Dingaan zaproponował rozpoczęcie rozmów o przydziale ziemi Afrykanerom pod warunkiem odzyskania przez nich uprowadzonych zwierząt<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniewski | imię = Michał | tytuł = Afrykanie, Burowie, Brytyjczycy : studium wzajemnych relacji 1795-1854 | data = 2008 | wydawca = BEL Studio | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-61208-15-0 | strony = 313}}</ref>. Oddziały trekerskie realizując to życzenie, zmusiły Sikonyelę do oddania 700 sztuk bydła i przekazania kilkudziesięciu koni oraz strzelb. Mimo, że zobowiązywała go do tego zawarta wcześniej umowa, Retief odmówił wydania Zulusom zdobytych koni a także broni. Na przyjęcie wydane przez Dingaana przyjechał w asyście 70 towarzyszy i 30 ''giermków''. Najprawdopodobniej zawarł z nim wówczas porozumienie, w wyniku którego obszar między rzekami Tugela a Umzimvubu został przekazany Burom<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Balicki | imię = Jan | tytuł = Historia Burów : geneza państwa apartheidu | data = 1980 | wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydaw. | miejsce = Wrocław | isbn = 83-04-00007-5 | strony = 84}}</ref>. Został zamordowany wraz z całą świtą 6<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Leśniewski | imię = Michał | tytuł = Afrykanie, Burowie, Brytyjczycy : studium wzajemnych relacji 1795-1854 | data = 2008 | wydawca = BEL Studio | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-61208-15-0 | strony = 314}}</ref> lub 8 lutego 1838<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Balicki | imię = Jan | tytuł = Historia Burów : geneza państwa apartheidu | data = 1980 | wydawca = Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydaw. | miejsce = Wrocław | isbn = 83-04-00007-5 | strony = 84}}</ref>.