Księstwo ziębickie: Różnice pomiędzy wersjami

|nazwa_polska = Księswoksięstwo Ziębickieziębickie

|nazwa_dopełniacz = Księstwaksięstwa Ziębickiegoziębickiego

'''Księstwo Ziębickieziębickie''' ([[Łacina|łac.]] ''Ducatus Monsterbergensis'', niem. ''Herzogtum Münsterberg'') - dawne [[księstwa śląskie|księstwo śląskie]] ze stolicą w [[Ziębice|Ziębicach]], istniejące na obszarze obecnego [[Dolny Śląsk|Dolnego Śląska]] w latach [[1321]]/[[1322|22]]-[[1742]]. Obszar dawnego Księstwaksięstwa Ziębickiegoziębickiego zbliżony był do obecnego [[powiat ząbkowicki|powiatu ząbkowickiego]].

Po śmierci księcia [[Henryk IV Probus|Henryka IV Probusa]] w 1290 r., w związku z podziałem dzielnicowym Księstwa Wrocławskiego, [[Ziębice]] i okolice znalazły się w granicach [[Księstwo Świdnickie|Księstwa Świdnickiego]], rządzonego przez księcia [[Bolko I Surowy|Bolka I Surowego]]. Po śmierci Bolka I w 1301 roku, zgodnie z zasadą podziałów dynastycznych, księstwo świdnickie przypadło w udziale nieletnim synom Bolka I: [[Bernard Świdnicki|Bernardowi]], Henrykowi i [[Bolko II Ziębicki|Bolkowi]]. W 1322 r. najmłodszy z synów Bolko otrzymał we władanie wschodnią część Księstwa Świdnickiego z [[Ziębice|Ziębicami]] i [[Ząbkowice Śląskie|Ząbkowicami]], a Ziębice obrał za swoją siedzibę przybierając imię [[Bolko II Ziębicki|Bolka II]]. Powstało w ten sposób samodzielne piastowskie Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie. W latach 1327-1329 król Czech - [[Jan Luksemburski]] zmusił do złożenia [[hołd lenny|hołdu lennego]] większość książąt śląskich. Bolko II początkowo opierał się naleganiom czeskim, lecz uległ ostatecznie 1336 r., składając hołd lenny królowi Czech. Od tego momentu aż po 1742 r. Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie oraz cały [[Śląsk]] znajdowało się przy koronie czeskiej. Piastowskie Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie, istniało jeszcze do 1428 r. do czasu śmierci ostatniego Piasta ziębickiego - [[Jan ziębicki|Jana ziębickiego]], który poległ w bitwie z [[husyci|husytami]] pod [[Stary Wielisław|Starym Wielisławiem]]. Po wojnie obszar księstwa włączono do posiadłości koronnych i utworzono ziębicki [[dystrykt|dystrykt miejski]]. W 1454 r. [[Władysław Pogrobowiec]] przekazał księstwo namiestnikowi i wielkorządcy królestwa czeskiego [[Jerzy z Podiebradów|Jerzemu z Podiebradów]]. W 1455 roku od cesarza [[Fryderyk III Habsburg|Fryderyka III Habsburga]] Jerzy z Podiebradów uzyskał nadanie Księstwaksięstwa Ziębickiegoziębickiego jako lenno dla swoich synów. Od 1455 roku aż do 1569 roku księstwo było własnością [[Podiebradowie|Podiebradów]] (jedynie z niewielką przerwą, gdy w latach 1480-1489 [[Maciej Korwin]] podporządkował sobie księstwo wraz z innymi księstwami śląskimi). Książę [[Karol I Podiebradowicz|Karol I]] z rodu [[Podiebradowie|Podiebradów]] w 1524 roku obrał Ząbkowice Śląskie za swoją siedzibę i rozpoczął budowę rezydencji - pierwszego renesansowego zamku na Śląsku. Od tego czasu Ząbkowice stały się stolicą Księstwaksięstwa Ziębickiegoziębickiego i siedzibą władzy administracyjnej i sądowniczej. Panowanie [[Podiebradowie|Podiebradów]] trwało do 1569 roku. Po 1569 roku księstwo ponownie stało się własnością koronną. W dniu 30 maja 1570 roku na zamku w Pradze stany Księstwaksięstwa Ziębickiegoziębickiego złożyły hołd lenny cesarzowi [[Maksymilian II Habsburg|Maksymilianowi II Habsburgowi]]. Cesarz nadał księstwu konstytucję krajową, w której zobowiązał się do zachowania wszystkich dotychczasowych przywilejów, oraz przyrzekł stanom, że Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie z Ziębicami i Ząbkowicami Śl. na zawsze pozostanie przy koronie czeskiej i nie będzie przedmiotem zastawu ani sprzedaży. Od 1570 roku księstwem w imieniu cesarza administrował starosta krajowy. W 1654 r cesarz [[Ferdynand III Habsburg]] za zasługi dla dworu habsburskiego w [[wojna trzydziestoletnia|wojnie trzydziestoletniej]] nadał Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie w dziedziczne posiadanie księciu [[Johann Weikhard von Auersperg|Johannowi Weikhardowi von Auerspergowi]]. Auerspergowie rządzili w księstwie aż do 1791 roku. W 1740 r. wojska pruskie pod dowództwem króla [[Fryderyk II Wielki|Fryderyka II]] niespodziewanie zajęły Śląsk rozpoczynając trwające do 1763 roku [[wojny śląskie]]. Na mocy [[pokój wrocławski|pokoju wrocławskiego z 11 czerwca 1742]] roku niemal cały Śląsk znajdujący się dotąd w Królestwie Czeskim został włączony do [[Królestwo Prus|Prus]]. W 1742 roku Fryderyk II w nowej prowincji dokonał zmian w administracji, dzieląc dotychczasowe księstwo na dwa powiaty - ziębicki i ząbkowicki, zgodnie z wcześniejszym podziałem na dystrykty miejskie. Po podziale księstwo przestało istnieć jako jednostka administracji państwowej. Taki podział, oraz granice Księstwaksięstwa Ziębickiegoziębickiego, którego nazwę stosowano do 1815 r., pozostały praktycznie aż do 1932 r. mimo podejmowanych kilku reform administracyjnych.

[[Plik:Podebradovci.jpg|thumb|150px|<center>Herb rodu Podiebradów w XVI wieku. Herb Księstwaksięstwa Ziębickiegoziębickiego jest w 1. poli.]]

W połowie [[XVIII wiek]]u skrystalizowały się granice Księstwaksięstwa Ziębickiegoziębickiego, które w dużej mierze przypominają granice powiatu ząbkowickiego. Granica zachodnia przechodziła grzbietami [[Góry Sowie|Gór Sowich]], [[Góry Bardzkie|Bardzkich]] i [[Góry Złote|Złotych]], przez które księstwo graniczyło z Hrabstwem Kłodzkim. Granica południowo-wschodnia z [[Księstwo Nyskie|Księstwem Nyskim]] - księstwem biskupów wrocławskich - przebiegała od szczytu Jawornika Wlk. w Górach Złotych aż po miejscowość [[Szklary (województwo opolskie)|Szklary]] w pobliżu [[Ziębice|Ziębic]]. Fragment tej granicy w pobliżu Ziębic stanowiła [[Granica świętego Jana|granica św. Jana]]. Od wschodu i północnego wschodu Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie graniczyło przez [[Wzgórza Strzelińskie]] i Dolinę Oławy z Księstwem Legnicko-Brzeskim. Najbardziej płynną była granica północno-zachodnia i północna na [[Nizina Śląska|Nizinie Śląskiej]] z Księstwem Świdnickim.

: 1290-1322 - Ziębice w granicach Księstwaksięstwa Świdnickiegoświdnickiego

: 1322-1336 - Samodzielne piastowskie Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie

: 1336-1569 - Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie lennem korony czeskiej (podobnie jak cały Śląsk).

: 1569-1654 - Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie pod bezpośrednim panowaniem królów czeskich.

: 1654-1791 - Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie pod panowaniem Auerspergów

: od 1741 - Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie przechodzi pod panowanie Prus.

: 1742 - Księstwoksięstwo Ziębickieziębickie zostało podzielone na dwa powiaty: ziębicki i ząbkowicki.