Wikipedia

Hamm: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Bulwersator: bot (dyskusja | edycje)
28 696 edycji
Bot zamienia flagi wstawione jako pliki na szablony w ramach projektu WP:CHECK
Cojan (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
130 384 edycje
szablon, wikizacja, poprawa linków
Linia 1:
{{disambigR|miasta w Nadrenii Północnej-Westfalii|[[Hamm (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
{{RFN miasto powiat infobox|
| nazwa=Hamm|
| herb=Stadtwappen der kreisfreien Stadt Hamm.svg|
| mapa=Lage der kreisfreien Stadt Hamm in Deutschland.png|
| land=Nadrenia Północna-Westfalia|
| burmistrz=Thomas Hunsteger-Petermann|
| pow=226,26|25
| ludn=182181 459|783
| ludn_z_roku=31.12.2008| grudnia 2010
| gest_zalud=806|803
| N=51°4041'|
| E=00707°49'|
| tabl_rej=HAM|
| url=http://www.hamm.de/
}}
'''Hamm''' ([[łacina|łac.]] ''Hammona'') to– miasto na prawach powiatu w zachodniej części [[Niemcy|Niemiec]], w kraju związkowym [[Nadrenia Północna-Westfalia]], w rejencji [[Rejencja Arnsberg|Arnsberg]]. w [[Zagłębie Ruhry|Zagłębiu Ruhry]], portPort nad rzeką [[Lippe (rzeka)|Lippe]] i kanałem [[Kanał Datteln-Hamm|Datteln-KanalHamm]]. Miasto leży między [[Autostrada A1 (Niemcy)|autostradą A1]] i [[Autostrada A2 (Niemcy)|autostradą A2]]. Dnia 1 stycznia [[1975]] r. do miasta dołączono okoliczne gminy. W związku z tym liczba mieszkańców przekroczyła 100.000. Obecnie miasto liczy 181 783 mieszkańców (2010).
 
Miasto znajduje się między [[Autostrada A1 (Niemcy)|autostradą A1]] i [[Autostrada A2 (Niemcy)|autostradą A2]]. Dnia 1 stycznia [[1975]] r. do miasta dołączono okoliczne gminy. W związku z tym liczba mieszkańców przekroczyła 100.000. Dziś miasto ma około 180.849 mieszkańców.
== Toponimika nazwy ==
Nazwa miasta oznacza "kąt" w starym [[język dolnoniemiecki|dolnoniemieckim]] dialekcie. Pochodzi od położenia miasta w kącie utworzonym przez rzekę [[Lippe (rzeka)|Lippe]] i jej wąski dopływ [[Ahse]].
 
== Geografia ==
Linia 22 ⟶ 24:
 
== Historia ==
Nazwa Hamm oznacza "kąt" w starym [[język dolnoniemiecki|dolnoniemieckim]] dialekcie. Pochodzi od położenia miasta w kącie utworzonym przez rzekę [[Lippe]] i jej wąski dopływ [[Ahse]]. Miasto zostało założone w [[Środa PopielcowaPopielec|Środę Popielcową]], w marcu [[1226]] r. przez [[Adolf I. von der Mark|Adolfa I, hrabiegovon der Mark]], który zaproponował okolicznej bezdomnej ludności osiedlenie się na jego ziemiach. [[Plik:Pauluskirche Hamm.jpg|right|thumb|250 px|Kośćiół św. Pawła ''(Pauluskirche)'', główny kościół Hamm]]
[[Plik:Gruendungsprivileg Hamm.jpg|left|thumb|250 px|"Gründungsprivileg" prawaPrawa miejskie Hamm "Gründungsprivileg"]]
=== Kalendarium ===
* [[1350]] - miasto ogarnęła [[dżuma]]. Zarazę przeżyło tylko 7siedem rodzin.
* [[1398]] - [[hrabstwo Mark]] Markwraz (z Hamm), połączyło się z hrabstwem [[księstwo Kleve|księstwem Kleve]]. Hamm straciło na znaczeniu, gdyż było stolicą hrabstwa Mark.
* [[1469]] - Hamm stało się członkiem [[Hanza|Hanzy]]. Było jednym z najpotężniejszych miast regionu, podczas gdy inne miasta [[Zagłębie Ruhry|Zagłębia Ruhry]] były małymi osadami.
* [[1609]] - Hamm zostało wcielone do [[Prusy Książęce|Prus]]. Jednakże wywołało to spór między hrabstwem [[Palatynat|Palatynu]], a [[BrandenburgiaMarchia Brandenburska|Brandenburgią]]. Właściwe wcielenie do [[Brandenburgia-Prusy|Prus]] nastąpiło w [[1666]] r.
* latach [[1618]]-[[1648]] Hamm uczestniczyło w [[Wojna trzydziestoletnia|wojnie trzydziestoletniej]]. Miasto było kilkakrotnie zdobywane i musiało znosić zmieniające się garnizony. Niemal wszystkie budynki zostały zniszczone oprócz kościoła św. Jerzego (dzisiaj: ''Pauluskirche'') i kościoła św. Agnieszki ''(St. Agnes)''
* [[1734]] - pożar zniszczył więcej niż 200 budynków.
* [[17411734]] - kolejny pożar niszczyzniszczył więcej niż 346200 budynków.
* [[17691741]] - założonokolejny browarypożar Isenbeck.niszczy 346 budynków
* [[1769]] - założono browary [[Isenbeck]]
* [[1820]] - regionalny sąd apelacyjny przenosi się z Kleve do Hamm.
* [[18471820]] - pierwszyregionalny [[pociąg]]sąd zatrzymujeapelacyjny przenosi się naz stacji kolejowej[[Kleve]] wdo Hamm.
* [[1847]] - pierwszy pociąg zatrzymuje się na stacji kolejowej w Hamm
* [[1901]] - kopalnia [[węgiel kamienny|węgla]] de Wendel w Herringen zaczyna wydobycie (później Heinrich-Robert, teraz Verbundberwerk Ost).
* [[19021901]] - kopalnia [[węgiel kamienny|węgla]] Maximilian''de Wendel'' w Werries/OstwennemarHerringen zaczyna wydobycie (później ''Heinrich-Robert'', teraz Verbundbergwerk Ost).
* [[19051902]] - kopalnia węgla Radbod''Maximilian'' w Bockum-HövelWerries/Ostwennemar zaczyna wydobycie.
* [[19121905]] - kopalnia węgla Sachsen''Radbod'' w HeessenBockum-Hövel zaczyna wydobycie.
* [[1912]] - kopalnia węgla ''Sachsen'' w Heessen zaczyna wydobycie
* [[1914]] - budowa kanału [[Kanał Datteln-Hamm|Datteln-KanalHamm]] zostaje ukończona.
* [[1938]] - autostrada [[Autostrada A2 (Niemcy)|A2]] dochodzi do Hamm.
* Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] miasto zostało zbombardowane przez 55 nalotów, które zniszczyły 60% Hamm. Na początku kwietnia [[1945]] r. miasto zajmują wojska [[Stany Zjednoczone|amerykańskie]].
[[Plik:HammApril1945.jpg|thumb|200px|right|Dworzec kolejowy w Hamm, 6 kwietnia 1945r]]
* [[1944]] - następuje zamknięcie kopalni Maximilian z powodu powtarzających się problemów z osuszaniem kopalni z wody.
* [[1965]] - autostrada [[Autostrada A1 (Niemcy)|A1]] dochodzi do Hamm.
* [[1976]] - następuje zamknięcie kopalni ''Sachsen.''
* [[1984]] - stary obszar kopalni ''Maximilian'' zostaje przekształcony w pierwszy ''Landesgartenschau'' (pewnegowystawa rodzaju parkogrodnicza) w Nadrenii Północnej-Westfalii. Największą atrakcją MaximilianparkMaximilianparku jest wielki szklany słoń ''(Glaselefant)'', który stał się jednym z symboli miasta.
* [[1990]] - następuje zamknięcie kopalni ''Radbod.''
* [[1986]] - rodacy z Gdańska[[Gdańsk]]a wprowadzają się do Hamm.
* [[2002]] - następuje wyświęcenie świątyni hinduskiej [[Sri -Kamadchi Ampal-TempleAmpal]]. Jest ona największą świątynią [[hinduizm]]u w Europie.
 
== Herb ==
Herb Hamm jest w użyciu od 750 lat. Przedstawia on czerwono-srebrną szachownicę na złotym tle.
Początkowo był to herb założyciela miasta, hrabiego [[Hrabstwo Mark|Mark]] - taką samą szachownicę i kolory można często znaleźć w herbach innych miast założonych przez hrabiów z tej rodziny. Stąd barwami miasta są czerwony i biały.
 
== Dzielnice ==
Miasto podzielone jest na 7siedem dzielnic: Hamm-Mitte (centrum), Uentrop, Rhynern, Pelkum, Herringen, Bockum-Hövel i Heessen. Dla celów statystycznych każdą dzielnicę podzielono na tak zwane "dzielnice statystyczne", które oznaczane są za pomocą dwóch cyfr i specjalnej nazwy. Dzielnice z ich dzielnicam statystycznymi:
# '''Hamm-Mitte:''' City, Innenstadt-Süd, Innenstadt-Ost, Süden östlich Werler Straße, Süden westlich Werler Straße, Westen nördlich Lange Straße, Westen südlich Lange Straße, Bahnhof einschließlich Ortsgüterbahnhof
# '''Uentrop:''' Kurpark, Mark, Braam, Werries, Geithe, Ostwennemar, Norddinker, Vöckinghausen, Frielinghausen, Uentrop Ortskern
Linia 65 ⟶ 68:
 
== Demografia ==
W [[1890]] r. Hamm miało 25. 000 mieszkańców, w [[1925]] r. przekroczono 50 000. 1 stycznia [[1975]] r. liczba ludności wzrosła z 83 000 do 173 000. Taki skok nastąpił dzięki
przyłączeniu się Bockum-Hövel (26. 274 mieszkańców w 1974), Pelkum (25. 496 mieszkańców w 1974) i innych gmin.▼
1 stycznia [[1975]] r. liczba ludności wzrosła z 83.000 do 173.000. Taki skok nastąpił dzięki
▲przyłączeniu się Bockum-Hövel (26.274 mieszkańców w 1974), Pelkum (25.496 mieszkańców w 1974) i innych gmin.
{|
| valign="top" |
Linia 74 ⟶ 76:
! style="background:#efefef;" | Ludność
|-
| [[1618]] || align="right" | 1. 000
|-
| [[1719]] || align="right" | 3. 250
|-
| [[1798]] || align="right" | 3. 065
|-
| [[1818]] || align="right" | 4. 680
|-
| [[1832]] || align="right" | 6. 272
|-
| 3 grudnia [[1861]] || align="right" | 11. 600
|-
| 3 grudnia [[1867]] || align="right" | 16. 000
|-
| 1 grudnia [[1871]] || align="right" | 16. 924
|-
| 1 grudnia [[1875]] || align="right" | 18. 877
|-
| 1 grudnia [[1880]] || align="right" | 20. 800
|-
| 1 grudnia [[1885]] || align="right" | 22. 523
|-
| 1 grudnia [[1890]] || align="right" | 24. 969
|-
| 2 grudnia [[1895]] || align="right" | 28. 589
|-
|}
Linia 106 ⟶ 108:
! style="background:#efefef;" | Ludność
|-
| 1 grudnia [[1900]] || align="right" | 31. 371
|-
| 1 grudnia [[1905]] || align="right" | 38. 429
|-
| 1 grudnia [[1910]] || align="right" | 43. 663
|-
| 1 grudnia [[1916]] || align="right" | 40. 776
|-
| 5 grudnia [[1917]] || align="right" | 40. 516
|-
| 8 października [[1919]] || align="right" | 45. 756
|-
| 16 czerwca [[1925]] || align="right" | 49. 777
|-
| 16 czerwca [[1933]] || align="right" | 53. 532
|-
| 17 maja [[1939]] || align="right" | 59. 035
|-
| 31 grudnia [[1945]] || align="right" | 50. 971
|-
| 29 października [[1946]] || align="right" | 49. 751
|-
| 13 września [[1950]] || align="right" | 59. 866
|-
| 25 września [[1956]] || align="right" | 66. 327
|-
|}
Linia 138 ⟶ 140:
! style="background:#efefef;" | Ludność
|-
| 6 czerwca [[1961]] || align="right" | 70. 641
|-
| 31 grudnia [[1965]] || align="right" | 73. 520
|-
| 27 maja [[1970]] || align="right" | 84. 942
|-
| 31 grudnia [[1975]] || align="right" | 172. 210
|-
| 31 grudnia [[1980]] || align="right" | 171. 869
|-
| 31 grudnia [[1985]] || align="right" | 166. 379
|-
| 25 maja [[1987]] || align="right" | 171. 170
|-
| 31 grudnia [[1990]] || align="right" | 179. 639
|-
| 31 grudnia [[1995]] || align="right" | 183. 408
|-
| 31 grudnia [[2000]] || align="right" | 181. 197
|-
| 31 grudnia [[2005]] || align="right" | 180. 849
|}
|}
Linia 168 ⟶ 170:
* [[Socjaldemokratyczna Partia Niemiec|SPD]]: 20 radnych
* [[Związek 90/Zieloni|Zieloni]]: 3 radnych
* [[PartiaWolna WolnychPartia DemokratówDemokratyczna|FDP]]: 2 radnych
* Inne partie i inicjatywy łącznie: 5 radnych
 
== Religie ==
Według danych z roku [[2005]]:
# 39,0% (70. 515) mieszkańców to [[katolicyzm|katolicy]]
# 33,3% (60. 253) mieszkańców to [[protestantyzm|protestanci]]
# 27,7% (50. 081) mieszkańców ma inne wyznanie.
 
== Sport ==
* [[HSG Ahlen-Hamm]] - klub [[Piłka ręczna|piłki ręcznej]] [[Mężczyzna|mężczyzn]]
 
== Imprezy w mieście ==
Od wielu lat na terenie Hamm regularnie odbywa się największa w Europie giełda terrarystyczna – "[[Terraristika Hamm"]]. Każda kolejna giełda, odbywająca się w marcu, wrześniu czy grudniu, przyciąga tysiące hodowców z całej Europy, którzy spotykają się by wymieniać informacje oraz przede wszystkim by zakupić nowe zwierzęta do swoich kolekcji, lub sprzedać swoje własne przychówki.
 
== Miasta partnerskieWspółpraca ==
Miejscowości partnerskie:
Miastami partnerskimi Hamm są:
* {{flaga|FrancjaTurcja}} [[NeufchâteauAfyon]], ([[FrancjaTurcja]]), od 19672006
* {{flaga|StanyWielka ZjednoczoneBrytania}} [[Santa MonicaBradford]], [[Kalifornia]]Wielka ([[Stany Zjednoczone|USABrytania]]), od 19691976
* {{flaga|WielkaStany BrytaniaZjednoczone}} [[BradfordChattanooga (Tennessee)|Chattanooga]], ([[WielkaStany BrytaniaZjednoczone]]), od 19761977
* {{flaga|Stany ZjednoczonePolska}} [[Chattanooga (Tennessee)|ChattanoogaKalisz]], Stan [[TennesseePolska]] ([[Stany Zjednoczone|USA]]), od 19771991
* {{flaga|Meksyk}} [[Mazatlán]], ([[Meksyk]]), od 1978
* {{flaga|Francja}} [[ToulNeufchâteau]], ([[Francja]]), od 19871967
* [[Plik:Flag of Brandenburg.svg{{flaga|25px]]Niemcy}} [[Oranienburg]], ([[Brandenburgia]]), od 1990
* {{flaga|PolskaStany Zjednoczone}} [[Kalisz]]Santa ([[PolskaMonica]]), Stany Zjednoczone od 19911969
* {{flaga|TurcjaFrancja}} [[AfyonToul]] (Turcja), Francja od 20061987
 
{{Rejencja Arnsberg}}
{{Nadrenia Północna-Westfalia}}
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Hamm”