Koine: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m disambigR
m szablon, poprawa linków, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Źródła|data=2011-11}}
{{DisambigR|odmiany języka greckiego|[[Koine (językoznawstwo)|koine - termin językoznawczy]]}}
'''Koine''' (od [[greka|gr.]] {{grc|ἡ κοινὴ διάλεκτος}}, ''he koine dialektos'' - wspólny [[dialekt]]) - określenie powszechnej formy [[język grecki|języka greckiego]], która zastąpiła [[Język grecki klasyczny|klasyczny język starogrecki]] i pozostawała w użyciu od początków [[Epoka hellenistyczna|epoki hellenistycznej]] do czasów późnoantycznych (ok. 300 pnep.n.e. - 300 nen.e.). Greka koine stała się [[lingua franca]] wschodniej części basenu [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]] i nieoficjalnie drugim po [[łacina|łacinie]] językiem [[Cesarstwo rzymskie|Cesarstwacesarstwa Rzymskiegorzymskiego]]. W koine powstało wiele znanych dzieł literackich, m.in. [[Septuaginta]] i [[Nowy Testament]].
 
''Koine'' stanowiła produkt [[Epoka hellenistyczna|epoki hellenistycznej]] zapoczątkowanej podbojami [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskiego]]. Od [[III w. p.n.e.|III]]/[[II w. p.n.e.|II wieku p.n.e.]] była potocznym językiem [[Grecy|Greków]] zamieszkałych w basenie [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]] oraz językiem międzynarodowym w większej części [[cesarstwocesarstwa rzymskie|Cesarstwa Rzymskiego]]rzymskiego. Była używana szeroko w [[Starożytny Egipt|Egipcie]], [[Azja Mniejsza|Azji Mniejszej]] i na [[Starożytny Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]], stanowiąc język handlu, dyplomacji, nauki i literatury. Za koniec okresu tej fazy rozwoju języka greckiego zwykło się przyjmować rok 330, w którym [[KonstantynopolKonstantyn Wielki|cesarz Konstantyn]] został ufundowany przezufundował [[Konstantyn Wielki|cesarza KonstantynaKonstantynopol]]. Od tego momentu koine stała się podstawą [[język średniogrecki|greki bizantyjskiejbizantyńskiej]].
 
== Pochodzenie ==
Linia 8 ⟶ 9:
Z kolei takie autorytety jak m.in. Willamowitz popierały przekonanie, iż koine zawierająca olbrzymią ilość elementów [[dialekt attycki|dialektu attyckiego]] stanowi uproszczoną formę dialektu jońskiego. Obecnie większość uczonych akceptuje pogląd sformułowany przez greckiego lingwistę G. N. Hatzidakisa, wedle którego rdzeń greki koine, mimo naleciałości czterech dialektów greki klasycznej, stanowi dialekt attycki.
 
== [[Fonologia]] ==
Charakterystyczne przemiany prowadzące do formy koine to przede wszystkim:
* stopniowy zanik różnicy między długimi i krótkimi samogłoskami;
* zmiana natury akcentu;
* wymawianie dyftongów ει, αι jako samogłoski i;
* dyftongi αυ, ευ zaczynają być wymawiane jako av, ev;
* spółgłoski β, γ, δ wymawiane dotychczas jako b, g, d, zaczynają być artykułowane jako v, gh, dh;
 
W sensie przenośnym określeniem ''koine'' bywa nazywany każdy wspólny język lub dialekt służący do komunikacji międzyszczepowej ([[lingua franca]]).