Sztuka starożytnej Mezopotamii: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m szablon |
m poszerzenie |
||
Linia 1:
'''Sztuka starożytnej Mezopotamii''' – przejaw działalności artystycznej człowieka na obszarze, położonym w dorzeczu [[Tygrys (rzeka)|Tygrysu]] i [[Eufrat]]u, w okresie od VI tysiąclecia p.n.e., tj. początków rolnictwa, do VI wieku p.n.e., tj. do upadku ostatniego niezależnego państwa na tym terenie.
Teren [[Mezopotamia|Mezopotamii]] to miejsce, gdzie rozwinęło się wiele kultur i starożytnych cywilizacji. Pierwotnie znane były one jedynie z przekazów pozostawionych przez [[starożytna Grecja|starożytnych Greków]]. Pierwsze badania archeologiczne, prowadzone początkowo przez amatorów i poszukiwaczy skarbów, miały miejsce w XIX wieku. Jednym z najcenniejszych znalezisk były gliniane tabliczki pokryte [[
Międzyrzecze było zamieszkane już w okresie [[paleolit]]u. W VI tysiącleciu p.n.e., gdy osiadły tryb życia zastąpił koczowniczy, na tym obszarze powstawały kolejno takie państwa, jak: [[Sumer]], [[Imperium akadyjskie|Akad]], [[Asyria]], [[Babilonia]] i in. Tak więc sztukę tego rejonu świata reprezentują:
Linia 8 ⟶ 7:
* [[sztuka babilońska]]
* [[sztuka asyryjska]].
== Odkrywanie Mezopotamii ==
Najstarszym świadkiem kultur, istniejących na terenie Mezopotamii jest [[Biblia]], przekazująca informacje o potędze i okrucieństwach wschodnich sąsiadów [[Starożytny Izrael|Izraela]] i [[Królestwo Judy|Judy]]. Dzieła autorów hellenistycznych dostarczyły o kulturach Mezopotamii kilka skąpych wzmianek i anegdot. Dla [[Cesarstwo rzymskie|Rzymian]] [[Babilonia]] była ojczyzną wróżbitów i magów, zaś wczesne opisy podróżników europejskich do Mezopotamii nie wpływają bezpośrednio na poznanie charakteru sztuki mezopotamskiej.
Początki naukowych badań nad Mezopotamią sięgają XVIII wieku, gdy po raz pierwszy została opisana [[Niniwa]]. Pierwszy znany zabytek starożytnej Mezopotamii pojawił się w Europie w 1786 roku. Był to ''[[kudurru]]'', którego przeznaczenia nikt wówczas nie potrafił ustalić (tzw. kamień Michaux). Od XIX wieku w Mezopotamii zaczęto prowadzić wykopaliska. Prace archeologiczne rozpoczęli niemal jednocześnie Francuzi i Anglicy. Kolejno odkrywano [[Dur-Szarrukin]], Niniwę, [[Kalchu]], a do muzeów europejskich zaczęły napływać zabytki sztuki asyryjskiej i babilońskiej.
Prace archeologiczne, prowadzone na szeroką skalę, zbiegły się w czasie z odczytaniem pisma klinowego, co ułatwiało identyfikację zamieszkanych ośrodków starożytnej Mezopotamii. Wykopaliska w drugiej połowie XIX wieku w południowej Mezopotamii zaowocowały odkryciem nieznanej dotąd kultury sumeryjsko-akadyjskiej. Na przełomie XIX i XX wieków niemieccy archeolodzy wprowadzili do badań archeologicznych metodyczność w opisywaniu znalezisk, co ograniczyło w dużym stopniu dotychczasowy rabunkowy charakter wykopalisk. Upowszechnili również [[Stratygrafia|metodę stratygraficzną]], pomocną podczas ustalenia chronologii. W dwudziestoleciu międzywojennym do ekspedycji europejskich dołączyli Amerykanie, którzy badali tereny nad górnym Tygrysem.
Po drugiej wojnie światowej zmieniono stosunek do badań nad kulturą Mezopotamii. Przedtem duży wpływ na jej poznanie miało poszukiwanie korzeni opowieści biblijnych, co doprowadziło niektórych uczonych do przekonania, że wszystko, co zostało opisane w Biblii, wywodziło się z Mezopotamii. Szczególnie do utrwalenia podobnych poglądów przyczyniło się odkrycie i odczytanie ''[[Epos o Gilgameszu|Eposu o Gilgameszu]]''. Współcześnie kulturę Mezopotamii bada się dla niej samej, przy tym nie neguje się jej wpływu na kultury sąsiednie<ref>K. Gawlikowska, ''Sztuka Mezopotamii'', Warszawa 1975, s. 10–19.</ref>.
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
| |||