Soła: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Albo "o Sole", albo "o rzece Soła" - natomiast "o rzece Sole" jest niepoprawne, tak samo jak "o mieście Warszawie"
JDavid (dyskusja | edycje)
Potrzebne źródło kwestia biegów,, poprawa linków, WP:SK
Linia 19:
|rzeki_kontynent = Rzeki Polski
}}
'''Soła''' – [[rzeka]] w południowej [[Polska|Polsce]]. Przepływa kolejno przez: [[Kotlina Żywiecka|Kotlinę Żywiecką]], [[Beskid Mały]] i [[Pogórze Śląskie]] i jest pierwszym dużym prawobrzeżnym [[dopływ]]em [[Wisła|Wisły]]. {{fakt|Długość 88,9 km, powierzchnia dorzecza 1,4 tys. km². Średni przepływ 18,8 m³ na sekundę, przepływ minimalny 1 m³/s, przepływ maksymalny zarejestrowany w [[1958]] roku w [[Tresna|Tresnej]] 1382 m³/s.|data=2011-11}} [[Potencjał powodziowy]] Soły jest bardzo poważny i zajmuje ona drugie miejsce po [[Dunajec|Dunajcu]] wśród karpackich dopływów Wisły.
 
{{fakt|[[Dorzecze]] Soły leży w strefie wysokich opadów sięgających od 750 do 1300 mm. Hydrologiczne półrocze letnie skupia 64% opadów, zimowe 36%. Trzy miesiące letnie ([[czerwiec]], [[lipiec]], [[sierpień]]) dają w sumie blisko 39% opadu rocznego, natomiast trzy miesiące zimowe ([[grudzień]], [[styczeń]], [[luty]]) tylko 17% opadu rocznego. Z przeprowadzonych badań hydrologicznych w latach [[1891]]–[[1930]] oraz od roku [[1951]] wynika, że wysokie stany wody występowały w miesiącach [[marzec]]–[[kwiecień]] spowodowane wiosennym topnieniem śniegu i [[lipiec]]–[[sierpień]] spowodowane nawalnymi deszczami. Te same przyczyny, które wywołują wysokie kulminacje wezbrań, wpływają równocześnie na skrócenie czasu wezbrań. Wezbrania letnie w dorzeczu Soły są zazwyczaj gwałtowne, lecz krótkotrwałe.|data=2011-11}}
 
Rzeka zaczyna się jako połączenie kilku [[potok]]ówpotoków górskich [[Beskid Żywiecki|Beskidu Żywieckiego]] – {{fakt|najbardziej wyrazistym miejscem, od którego można mówić o rzece Soła, jest połączenie dwu dużych potoków górskich w miejscowości [[Rajcza]] (obok przystanku kolejowego), od którego to miejsca ciek o charakterze typowo górskim, potokowym, zmienia się bardziej w rzeczny. Potokami tworzącymi Sołę w tym miejscu są Potok[[Rycerka Rycerki(potok)|Rycerka]] (nazwa miejscowa: [[Rycerka]]Potok Rycerki) i [[Woda Ujsolska]] (nazwa miejscowa: [[Ujsoła]]). Na mapach można spotkać inne miejsce początku Soły, ok. 5 km w górę rzeki, gdzie w miejscowości [[Sól (województwo śląskie)|Sól]] do potoku [[Czerna ([[Czarnadopływ SołaSoły)|Czerna]]) wpada potok [[Solanka (potokdopływ Soły)|Solanka]]. Utworzony z nich potok jest jednak kilkakrotnie mniejszy od Rycerki, do której wpada ok. 0,5 km przed połączeniem Rycerki i Ujsoły. |data=2011-11}}
 
Górny bieg Soły zwany jest [[Solanka (dopływ Soły)|Solanką]] łączy się z potokiem [[Czerna (dopływ Soły)|Czerną]] tworząc Sołę<ref>{{cytuj książkę |autor=Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych |autor link=Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych |inni=Izabella Krauze-Tomczyk, Jerzy Ostrowski (oprac. red) |tytuł=Hydronimy |tom=1 |część=1 |tytuł części=Wody płynące, źródła, wodospady |url=http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/hydronimy1.pdf |rok=2006 |wydawca=Główny Urząd Geodezji i Kartografii |miejsce=Warszawa |isbn=83-239-9607-5}}</ref>.
Soła uchodzi do Wisły w okolicach [[Oświęcim]]ia, zwiększając jej przepływ o około 59% (najwięcej w skali kraju).
 
Soła uchodzi do Wisły w okolicach [[Oświęcim]]ia, {{fakt|zwiększając jej przepływ o około 59% (najwięcej w skali kraju).|data=2011-11}}
 
Częste powodzie powodujące duże szkody (szczególnie ta z [[1958]], która spowodowała zalanie centrum Żywca), spowodowały konieczność wybudowania zespołu [[zapora wodna|zapór]] na rzece w celu jej ujarzmienia. Zespół ten nazwano [[kaskada|Kaskadą]] Soły.
Linia 33 ⟶ 35:
* [[Jezioro Międzybrodzkie]] – z zaporą i elektrownią w [[Porąbka (województwo śląskie)|Porąbce]]
* zbiornika na górze Żar – z [[elektrownia szczytowo-pompowa|elektrownią szczytowo-pompową]]
* [[ZbiornikJezioro Czaniecki|Zbiornik wyrównawczy CzaniecCzanieckie]] – z zaporą w [[Czaniec|Czańcu]] (z uwagi na zasilanie w [[woda pitna|wodę pitną]] [[Bielsko-Biała|Bielska-Białej]] i [[GOP]]-u nie dozwolone jest wykorzystanie [[rekreacja|rekreacyjne]] zbiornika).
 
Od [[1937]] istniał już zbiornik międzybrodzki zamknięty od północy [[zapora Porąbka|zaporą w Porąbce]]. W latach [[1958]]-[[1966]] wybudowano zbiorniki zamknięte zaporami w Tresnej i Czańcu, a w latach [[1971]]-[[1979]] zrealizowano przedsięwzięcie inwestycyjne – [[Elektrownia Porąbka-Żar|elektrownię szczytowo-pompową ze sztucznym zbiornikiem na szczycie góry Żar (o mocy 500 MW)]]. Jest to pierwsza w Polsce pełna kaskada rzeki zbudowana według zasady najbardziej efektywnego i kompleksowego wykorzystania oraz ochrony zasobów wodnych.