Wikipedysta:Drewitz/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
wprawki |
wprawki |
||
Linia 1:
'''Rejzy husyckie''' – zbrojne wyprawy na tereny krajów sąsiadujących z [[Czechy|Czechami]], organizowane i przeprowadzane przez wyznawców nauki [[Jan Hus|Jana Husa]] w okresie [[wojny husyckie|wojen husyckich]].
Po odparciu [[I krucjata antyhusycka|I krucjatay]] i [[II krucjata antyhusycka|II krucjatay anyhusyckiej]] i okrzepnięciu politycznym oraz militarnym ruchu husyckiego w Czechach, dowódcy husyccy rozpoczęli zaczepne akcje zbrojne. Atakowane były najczęściej: [[Morawy]], będące w granicach [[Królestwo Czech|królestwa czeskiego]] jednak pozostające w władaniu [[Albrecht II Habsburg|Albrechta Habsburga]], [[Śląsk]], [[Łużyce]], [[Austria]], [[Bawaria]], [[Saksonia]], północne [[Węgry]], a także [[Nowa Marchia]] i [[Pomorze Gdańskie]]. Organizowano je najczęściej z trzech powodów:
* politycznych – związane były z rozprzestrzenianiem idei husyckich oraz wzmacnianiem istniejących już ośrodków husyckich poza granicami Czech
* militarnych – wielkie znaczenie miało przeniesienie za pomocą rejz ciężaru działań wojennych na tereny państw ościennych oraz zagospodarowanie nadmiernej ilości wojska. Wyprawy te miały również często charakter ekspedycji karnych i odwetowych.
* finansowych - rejzy były wyprawami łupieżczymi nastawionymi na zdobycie jak największych łupów.
== Ujęcie chronologiczne ==
===
* wrzesień – po przekazaniu Moraw Albrechtowi Habsburskiemu przez [[Zygmunt Luksemburski|Zygmunta Luksemburskiego]], siły husyckie pod dowództwem [[Jan Žižka|Jana Žižki]] wkroczyły na teren Moraw. Husyci podjęli wówczas nieudane próby zdobycia [[Igława|Jihlawy]], [[Moravský Krumlov|Morawskiego Krumlowa]] oraz [[Ivančice|Ivančic]], a idące z odsieczą siły katolickie rozbiły oddziały dowodzone przez [[Jan Hvězda z Vicemilic|Jana Hvězdę]] [[Bitwa pod Horni Dubenką| pod Horni Dubenką]].
===
* jesień – po podpisaniu [[14 września]] ugody na Szpitalnym Polu pomiędzy [[Utrakwiści|utrakwistami]] a Janem Žižką stojącym na czele oddziałów oblegających [[Praga|Pragę]], zjednoczone siły husyckie podjęły wspólną wyprawę na Morawy. Celem rejzy był zamek w miejscowości [[Přibyslav]], który zdobyto i spalono. Podczas tej wyprawy [[11 października]] zmarł Jan Žižka, przywódca i strateg [[taboryci|taborytów]] w czasie wojen husyckich.
=== [[1425]] ===
* listopad – oddziały husyckie uderzyły na Morawy oraz po raz pierwszy przekroczyły granice Królestwa Czeskiego atakując Austrię. Podczas udanego oblężenia miasta [[Retz]] poległ [[Bogusław ze Švamberka]], jeden głównych dowódców husyckich po śmierci Jana Žižki.
* grudzień – [[taboryci]] zorganizowali wyprawę na Śląsk, gdzie ich łupem padło [[Bardo (województwo dolnośląskie)|Bardo]]
=== [[1426]] ===
* marzec – wiosną tego roku miały miejsce dwie wyprawy husyckie. Pierwsza na teren Bawarii, gdzie bezskutecznie próbowano opanować miasto [[Geissmünchen]]. Druga na Morawy, gdzie siły husyckie zdobyły [[Podivín]], [[Mikulov]] oraz [[Valtice]].
===
* zima i wiosna – na przełomie 1426 i 1427 roku husyci zorganizowali zbrojną wyprawę na teren Austrii, za cel obierając sobie [[Zwettl]] w [[Dolna Austria|Dolnej Austrii]]. W marcu do oblegających miasto husytów dołączył z oddziałami [[taboryci|taborytów]] [[Prokop Wielki]]. Miasto oblężenie wytrzymało, natomiast pomiędzy husytami a siłami austriackimi doszło do [[Bitwa pod Zwettlem| starcia]], które z wielkimi problemami wygrali Czesi.
* maj – w przeddzień [[IV krucjata antyhusycka|IV krucjatay antyhusyckiej]] połączone oddziały taborytów i [[sierotki|sierotek]] wdarły się na Śląsk i Łużyce zdobywając [[Lubań (województwo dolnośląskie)|Lubań]] oraz [[Złotoryja|Złotoryję]]. Rejza ta spowodowała, że wśród zgromadzonej armii antyhusyckiej zabrakło oddziałów z atakowanych prowincji.
===
Porażka militarna i polityczna
====
* styczeń i luty – miała miejsce wyprawa [[Prokop Wielki|Prokopa Wielkiego]] na teren [[Morawy|Moraw]]
* wiosna – siły husyckie pod dowództwem Prokopa Wielkiego wkroczyły na [[Śląsk]]. [[Bitwa pod Nysą|Pod Nysą]] doszło do starcia pomiędzy husytami a wojskami śląskimi dowodzonymi przez [[biskupi wrocławscy|biskupa wrocławskiego]] [[Konrad IV Starszy|Konrada]]. Husyci opanowali wówczas między innymi: [[Brzeg (miasto)|Brzeg]], [[Ząbkowice]] i [[Środa Śląska]]. W wyprawie tej czynny udział brali [[Dobiesław Puchała]], oraz książę [[Fedor Ostrogski]], a [[książęta opolscy|książe opolski]] [[Bolko V Husyta|Bolko]] opowiedział się jawnie po stronie haustów.
* maj i czerwiec – [[taboryci]] wraz z oddziałami [[Praga|praskimi]] najechali [[Górny Palatynat]] pustosząc rejon miast [[Bärnau]], [[Tirschenreuth]] i [[Falkenberg]]. W tym samym czasie oddziały taboryckie zaatakowały również [[Austria|Austrię]] docierając w rejon [[Wiedeń|Wiednia]].
====
* jesień -
| |||