Rewolucja 11 września 1922: Różnice pomiędzy wersjami

Przyczyną wybuchu rewolucji była frustracja, jaka pojawiła się w społeczeństwie po klęsce armii greckiej w [[wojna grecko-turecka (1919-1922)|wojnie grecko-tureckiej]] i załamaniu się koncepcji [[Megali Idea]]. Poczuciu temu towarzyszyła chęć wyciągnięcia konsekwencji wobec osób bezpośrednio odpowiedzialnych za katastrofę kampanii anatolijskiej i oczyszczenia sceny politycznej kraju. Decydującą rolę w przewrocie odegrali oficerowie bezpośrednio dotknięci skutkami przegranej wojny<ref name="pog19">{{cytuj książkę | autor = Czekalski T.| tytuł = Pogrobowcy Wielkiej Idei. Przemiany społeczne w Grecji w latach 1923-1940| wydawca = Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagiellonica"| miejsce = Kraków| rok = 2007| strony = 19-20| isbn = 978-83-88737-58-9}}</ref>. We wrześniu 1922 zbuntował się garnizon [[Saloniki|Salonik]]; organizatorzy protestu zażądali zrzeczenia się korony przez króla [[Konstantyn I Grecki|Konstantyna I]] oraz uwięzienia byłych premierów [[Dimitrios Gunaris|Dimitriosa Gunarisa]] i [[Nikolaos Stratos|Nikolaosa Stratosa]]. Jako następne zbuntowały się jednostki stacjonujące na [[Chios]] i [[Mytilene]], w tym oddziały, które brały udział w wojnie z Turcją. Na Mytilene ukonstytuował się Komitet Rewolucyjny, na czele którego stanął pułkownik [[Nikolaos Plastiras]], gen. [[Stylianos Gonatas]] oraz kpt. [[Dimitrios Fokas]]. Komitet przygotował ulotki, które rozrzucono następnie z samolotu nad Atenami; zawarto w nich postulaty abdykacji króla, powołania rządu, jaki byłby w stanie ograniczyć efekty klęski w Anatolii oraz rozwiązania parlamentu<ref name="pog19"/>. Wprowadzenie stanu wyjątkowego, ogłoszone 26 września 1922 w Atenach, nie zmieniło sytuacji; zbuntowani wojskowi zyskali znaczne poparcie i dwa dni później weszli do stolicy, entuzjastycznie witani<ref name="pog19"/>. Rząd złożył dymisję, zaś Konstantyn I zrzekł się (po raz drugi) korony na rzecz syna, [[Jerzy II Grecki|Jerzego II]]<ref name="pog19"/>.

Członkowie Komitetu Rewolucyjnego zwrócili się do przebywającego w [[Paryżu]] [[Eleuterios Venizelos|Eleftheriosa Wenizelosa]] z prośbą o powrót do kraju, ten jednak odmówił, twierdząc, że chce bronić interesów Grecji na arenie międzynarodowej. W związku z tym na czele nowego rządu stanął gen. Gonatas<ref name="pog19"/>. W ten sposób ukonstytuowała się junta wojskowa, która postawiła sobie za cel odbudowę armii i dokonanie rozliczeń politycznych. Ich najważniejszym aktem był przeprowadzony w listopadzie 1922 proces, po którym trzej byli premierzy (Gunaris, [[Petros Protopapadakis]] i [[Nikolaos Stratos]]), dwaj byli ministrowie i ostatni głównodowodzący armią grecką w Anatolii [[Jeorjos Hadzianestis]] zostali skazani na śmierć i [[rozstrzelanie|rozstrzelani]]<ref>{{cytuj książkę | autor = Bonarek J., Czekalski T., Sprawski S., Turlej S.| tytuł = Historia Grecji| wydawca = Wydawnictwo Literackie| miejsce = Kraków| rok = 2005| strony = 551| isbn = 83-08-03819-0}}</ref>