Wersja z 14:32, 19 gru 2011 edytuj Jakubkaja (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 46 052 edycje drobne techniczne ← poprzednia edycja		Wersja z 15:09, 19 gru 2011 edytuj anuluj edycję Jakubkaja (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 46 052 edycje drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, drobne techniczne następna edycja →
Linia 1: [[Plik:Pappenheim Curassiers.PNG\|thumb\|Kirasjerzy [[Gottfried Heinrich von Pappenheim\|Pappenheima]]]][[Plik:2june 2007 609.jpg\|thumb\|Włoscy kirasjerzy w czasie parady w 2007 roku]]▼ ~~[[Plik:Italienischer kuerassier.jpg\|thumb\|150px\|Włoski kirasjer z XIX wieku]]~~ ▲[[Plik:Pappenheim Curassiers.PNG\|thumb\|Kirasjerzy [[Gottfried Heinrich von Pappenheim\|Pappenheima]]]] ~~[[Plik:2june 2007 609.jpg\|thumb\|Włoscy kirasjerzy w czasie parady w 2007 roku]]~~ '''Kirasjerzy''' (z [[Język francuski\|fran.]] ''cuirassier'' – pancerny) – rodzaj [[ciężka jazda\|ciężkiej jazdy]] (szturmowej) w zbrojach z metalowych płyt ([[kirys]]ach). ▼ ▲'''Kirasjerzy''' (z [[Język francuski\|fran.]] ''cuirassier'' – pancerny) – istniejący w [[XVI wiek\|XVI]]-[[XX wiek]]u, zachodnioeuropejski rodzaj [[ciężka jazda\|ciężkiej jazdy]] ~~(szturmowej)~~ w zbrojach z metalowych płyt ([[kirys]]ach lub [[Zbroja kirasjerska\|zbrojach kirasjerskich]]). Kirasjerzy stanowili uprzywilejowaną formację i byli zwolnieni z wielu obowiązkowych elementów służby. Jazda tego typu powstała w drugiej połowie [[XVI wiek\|XVI]] w. z przekształcenia w nią ciężkozbrojnej jazdy kopijniczej, choć nowożytnych kirasjerów poprzedzali w starożytności macedońscy ''hetairoi'' o zbliżonym przeznaczeniu bojowym i rynsztunku, co ich spadkobiercy. ▼ == Historia == Jednostka ta oznacza nowe stadium rozwoju europejskiej ciężkiej jazdy. Pancerz używany przez tych jeźdźców był znacznie lżejszy, zapewniając większą szybkość i zwinność. Znaczną uwagę poświęcano technikom jeździeckim. Kirasjerzy potrafili zadawać potężne, śmiercionośne uderzenia zarówno nieprzyjacielskiej konnicy, jak i piechocie. ▲Jazda tego typu powstała w drugiej połowie [[XVI wiek\|XVI]] w. z przekształcenia w nią ciężkozbrojnej [[kopijnicy\|jazdy kopijniczej]], choć nowożytnych kirasjerów poprzedzali w starożytności macedońscy ''hetairoi'' o zbliżonym przeznaczeniu bojowym i rynsztunku, co ich spadkobiercy. Jednostka ta oznaczała nowe stadium rozwoju europejskiej ciężkiej jazdy. Pancerz używany przez tych jeźdźców był znacznie lżejszy, zapewniając większą szybkość i zwinność. Znaczną uwagę poświęcano technikom jeździeckim. Kirasjerzy potrafili zadawać potężne, śmiercionośne uderzenia zarówno nieprzyjacielskiej konnicy, jak i piechocie. Wyposażenie kirasjera obejmowało stalowy kirys o wysokości około 47 cm, szerokości 44 cm (na wysokości piersi) i wadze 8-9 kg. Kirys ten chronił pierś i plecy jeźdźca przed ciosami broni białej i kulami muszkietowymi (wystrzelonymi z odległości nie mniejszej niż 50 kroków). Kula pistoletowa mogła go przebić tylko jeśli została wystrzelona z bardzo krótkiej odległości (2-3 kroki).▼ W [[XVI wiek]]u i w początku [[XVII wiek]]u kirasjerzy walczyli ogniem z konia, stosując tzw. [[karakol]]. Dopiero w [[wojna trzydziestoletnia\|wojnie trzydziestoletniej]] mający doświadczenie w [[I Rzeczpospolita\|polskiej]] armii [[Gottfried Heinrich von Pappenheim]] i wzorujący się na nim [[Octavio Piccolomini]] używali kirasjerów do szarż cwałem na białą broń. Odtąd kirasjerzy atakowali w zwartym szyku, galopem z odległości 1800-700 kroków. Do przełamywania linii nieprzyjaciela używali ~~pałaszy~~[[pałasz]]y, podczas gdy pistolety stanowiły broń rezerwową. Generał von Marvitz zapisał kiedyś: "Ta formacja przełamie wszystko, co jej stanie na drodze. Połowa z nich padnie pod kulami wroga lub wpadnie w okopy, a setki skręcą sobie kark. Ale oni się nie zatrzymają (a co dopiero mówić o zawróceniu), ponieważ przy całym tym zamęcie i łoskocie powodowanym przez setki koni rwących w zwartym szyku nawet najlepszy jeździec nie byłby w stanie kierować swoim wierzchowcem - są po prostu skazani na to, by się przebić.A nawet jeśli któryś z nich okiełzna konia i odzyska panowanie nad nim, niech lepiej zapomni o zatrzymywaniu się, bo zostałby powalony i stratowany przez gnających za nim. Nie ma zatem cienia wątpliwości, że po rozpoczęciu szarży może się ona zakończyć wyłącznie przełamaniem linii wroga lub śmiercią całego oddziału." ▼ Czasami kirasjerzy nosili [[Hełm kirasjerski\|stalowe, otwarte hełmy]] w kształcie kasku. Ten okazały hełm nawiązywał do hełmów hellenistycznych Greków i Rzymian. Posiadał otok z czarnego niedźwiedziego futra, ozdobiony był nadgrzebieniem z końskiego czarnego włosia i piórem pąsowym na lewym boku.▼ Obok typowych kirasjerów w XVII wieku występowali tzw. półkirasjerzy, używający lżejszych zbroi i walczący przy użyciu [[arkebuz]]ów. Stanowili oni specyficzny rodzaj jazdy, pośredni między kirasjerami i [[arkebuzer]]ami.▼ Wyposażenie kirasjera obejmowało zamszową kryzę, mundur, skórzane spodnie i buty z cholewami. Na jego uzbrojenie składały się [[pałasz]] (lub [[szpada]]), para [[pistolet]]ów i krótka kawaleryjska [[skałkówka]] lub [[Karabinek (broń)\|karabinek]]. ▼ Od połowy [[XIX wiek~~\|XIX~~]]u w. była to normalna jazda liniowa, która gdzieniegdzie zachowała nazwę kirasjerów. We [[Francja\|Francji]] kirasjerzy przetrwali do [[1914]] r. ▼ ▲W [[XVI wiek]]u i w początku [[XVII wiek]]u kirasjerzy walczyli ogniem z konia, stosując tzw. [[karakol]]. Dopiero w [[wojna trzydziestoletnia\|wojnie trzydziestoletniej]] mający doświadczenie w [[I Rzeczpospolita\|polskiej]] armii [[Gottfried Heinrich von Pappenheim]] i wzorujący się na nim [[Octavio Piccolomini]] używali kirasjerów do szarż cwałem na białą broń. Odtąd kirasjerzy atakowali w zwartym szyku, galopem z odległości 1800-700 kroków. Do przełamywania linii nieprzyjaciela używali pałaszy, podczas gdy pistolety stanowiły broń rezerwową. Generał von Marvitz zapisał kiedyś: "Ta formacja przełamie wszystko, co jej stanie na drodze. Połowa z nich padnie pod kulami wroga lub wpadnie w okopy, a setki skręcą sobie kark. Ale oni się nie zatrzymają (a co dopiero mówić o zawróceniu), ponieważ przy całym tym zamęcie i łoskocie powodowanym przez setki koni rwących w zwartym szyku nawet najlepszy jeździec nie byłby w stanie kierować swoim wierzchowcem - są po prostu skazani na to, by się przebić.A nawet jeśli któryś z nich okiełzna konia i odzyska panowanie nad nim, niech lepiej zapomni o zatrzymywaniu się, bo zostałby powalony i stratowany przez gnających za nim. Nie ma zatem cienia wątpliwości, że po rozpoczęciu szarży może się ona zakończyć wyłącznie przełamaniem linii wroga lub śmiercią całego oddziału." We [[Włochy\|Włoszech]] do chwili obecnej istnieje jeden pułk kirasjerów (''Reggimento Corazzieri''). Należy on do [[Carabinieri\|''Arma dei Carabinieri'']] i pełni funkcję gwardii honorowej prezydenta Włoch.▼ ▲Obok typowych kirasjerów w XVII wieku występowali tzw. półkirasjerzy, używający lżejszych zbroi i walczący przy użyciu [[arkebuz]]ów. Stanowili oni specyficzny rodzaj jazdy, pośredni między kirasjerami i [[arkebuzer]]ami. == Uzbrojenie i wyposażenie == ~~Kirasjerzy stanowili uprzywilejowaną formację i byli zwolnieni z wielu obowiązkowych elementów służby.~~ ▲Wyposażenie ochronne kirasjera obejmowało stalowy kirys o wysokości około 47 cm, szerokości 44 cm (na wysokości piersi) i wadze 8-9 kg. Kirys ten chronił pierś i plecy jeźdźca przed ciosami broni białej i kulami muszkietowymi (wystrzelonymi z odległości nie mniejszej niż 50 kroków). Kula pistoletowa mogła go przebić tylko jeśli została wystrzelona z bardzo krótkiej odległości (2-3 kroki). ▲Od połowy [[XIX wiek\|XIX]] w. była to normalna jazda liniowa, która gdzieniegdzie zachowała nazwę kirasjerów. We [[Francja\|Francji]] kirasjerzy przetrwali do [[1914]] r. ▲Czasami kirasjerzy nosili [[Hełm kirasjerski\|stalowe, otwarte hełmy]] w kształcie kasku., ~~Ten okazały hełm nawiązywał~~nawiązujące do hełmów hellenistycznych Greków i Rzymian. Posiadał otok z czarnego niedźwiedziego futra, ozdobiony był nadgrzebieniem z końskiego czarnego włosia i piórem pąsowym na lewym boku. ▲We [[Włochy\|Włoszech]] do chwili obecnej istnieje jeden pułk kirasjerów (''Reggimento Corazzieri''). Należy on do [[Carabinieri\|''Arma dei Carabinieri'']] i pełni funkcję gwardii honorowej prezydenta Włoch. ▲~~Wyposażenie kirasjera obejmowało zamszową kryzę, mundur, skórzane spodnie i buty z cholewami.~~ Na jego uzbrojenie składały się [[pałasz]] (lub [[szpada]]), para [[pistolet]]ów i krótka kawaleryjska [[skałkówka]] lub [[Karabinek (broń)\|karabinek]]. Umundurowanie kirasjera obejmowało zamszową kryzę, mundur, skórzane spodnie i buty z cholewami. == Polscy kirasjerzy == Linia 32 ⟶ 33: * [[14 Pułk Kirasjerów]] == ~~Literatura~~Bibliografia == {{Bibliografia start}} * ''Mała Encyklopedia Wojskowa'', wyd. MON, Warszawa 1967 * [[Jerzy Bordziłowski]] (red.): ''Mała encyklopedia wojskowa''. T.1. Warszawa: [[Ministerstwo Obrony Narodowej\|MON]], 1967 {{Bibliografia stop}} [[Kategoria:Historia wojskowości]]

Kirasjerzy: Różnice pomiędzy wersjami