Wikipedysta:Drewitz/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
redagowanie hasła
wprawki
Linia 5:
* militarnych – wielkie znaczenie miało przeniesienie za pomocą rejz ciężaru działań wojennych na tereny państw ościennych oraz zagospodarowanie nadmiernej ilości wojska. Wyprawy te miały również często charakter ekspedycji karnych i odwetowych.
* finansowych - rejzy były wyprawami łupieżczymi nastawionymi na zdobycie jak największych łupów.
 
Porażka militarna i polityczna IV krucjatay antyhusyckiej pchnęła husytów do zdecydowanych działań zaczepnych na terenach państw sąsiadujących z Czechami i biorących czynny udział w krucjatach. Rejzy husyckie w okresie pomiędzy IV a [[V krucjata antyhusycka|V krucjatą antyhusycką ]] określane są jako ''Spanile jizdy'' ([[język polski|pol.]] ''wspaniałe jazdy'').
 
== Ujęcie chronologiczne ==
Linia 24 ⟶ 26:
* maj – w przeddzień [[IV krucjata antyhusycka|IV krucjatay antyhusyckiej]] połączone oddziały taborytów i [[sierotki|sierotek]] wdarły się na Śląsk i Łużyce zdobywając [[Lubań (województwo dolnośląskie)|Lubań]] oraz [[Złotoryja|Złotoryję]]. Rejza ta spowodowała, że wśród zgromadzonej armii antyhusyckiej zabrakło oddziałów z atakowanych prowincji.
 
=== 1428 – 1431– Spanile jizdy===
Porażka militarna i polityczna IV krucjatay antyhusyckiej pchnęła husytów do zdecydowanych działań zaczepnych na terenach państw sąsiadujących z Czechami i biorących czynny udział w krucjatach. Rejzy husyckie w okresie pomiędzy IV a [[V krucjata antyhusycka|V krucjatą antyhusycką ]] określane są jako ''Spanile jizdy'' ([[język polski|pol.]] ''wspaniałe jazdy'').
 
==== 1428 ====
* styczeń i luty – miała miejsce wyprawa |Prokopa Wielkiego na teren [[Morawy|Moraw]]
* wiosna – siły husyckie pod dowództwem Prokopa Wielkiego wkroczyły na [[Śląsk]]. [[Bitwa pod Nysą|Pod Nysą]] doszło do starcia pomiędzy husytami a wojskami śląskimi dowodzonymi przez [[biskupi wrocławscy|biskupa wrocławskiego]] [[Konrad IV Starszy|Konrada]]. Husyci opanowali wówczas między innymi: [[Brzeg (miasto)|Brzeg]], [[Ząbkowice]] i [[Środa Śląska]]. W wyprawie tej czynny udział brali [[Dobiesław Puchała]], oraz książę [[Fedor Ostrogski]], a [[książęta opolscy|książe opolski]] [[Bolko V Husyta|Bolko]] opowiedział się jawnie po stronie haustów.
* maj i czerwiec – taboryci wraz z oddziałami [[Praga|praskimi]] najechali [[Górny Palatynat]] pustosząc rejon miast [[Bärnau]], [[Tirschenreuth]] i [[Falkenberg]]. W tym samym czasie oddziały taboryckie zaatakowały również [[Austria|Austrię]] docierając w rejon [[Wiedeń|Wiednia]].
 
==== 1429 ====
* czerwiec – oddziały sierotek zaatakowały Łużyce i sąsiadujące z nimi [[księstwo żagańskie]] niszcząc [[Frydland]]
* jesień - siły husyckie najechały Śląsk. Podczas tego najazdu łupem Czechów padła [[Niemcza]], [[Henryków (województwo dolnośląskie)|Henryków]] oraz [[Ziębice]]. Jesienią 1429 roku husyci zdołali jeszcze przeprowadzić dwie rejzy. Pierwsza skierowana była do Austrii, druga po raz kolejny tego roku na Łużyce. Podczas tej drugiej wyprawy husyci podjęli nieudaną próbę opanowania [[Budziszyn]]a oraz zdobyli i złupili [[Komenz]] a także [[Gubin]].
* grudzień – zimą 1429 roku celem husytów została Saksonia i [[Frankonia|Frankonii]]. Siłami husyckimi, podzielonymi na kilka kolumn, dowodzili: Prokop Wielki, [[Jakub Kromešin]] oraz [[Ondřej z Rimivlic]]. Oddziały kierujące się na miasto [[Grimma]], zostały podczas [[Bitwa nad Muldą|przeprawy przez Muldę]], zaatakowane Sasów, którzy po zaciętej walce wycofali się do [[Turyngia|Turyngii]]. Podczas wyprawy opanowane zostało [[Plauen]] i [[Kulmbach]]. Zniszczenia uniknął [[Bamber]], płacąc napastnikom okup oraz [[Lipsk]], który Czesi bezskutecznie oblegali.
 
==== 1430 ====
* marzec – husyci pod wodzą Jakuba Kromešina uderzył na [[Ślask]] zdobywając kolejno [[Strzelin]], [[Brzeg (miasto)|Brzeg]] i [[Niemcza|Niemczę]] oraz [[ [[Gliwice]], [[Bytom]] i [[Kluczbork]] na [[Górny Śląsk|Górnym Śląsku]]. Podczas tej wyprawy aktywny udział brali polscy husyci: [[Zygmunt Korybutowicz]], Dobiesław Puchała oraz książę opolski Bolko V. Z opanowanych Gliwic Korybtowicz uczynił swoją siedzibę, natomiast w Kluczborku rezydował Dobko Puchała.
* kwiecień – wiosną 1430 roku husyci po raz pierwszy przekroczyli granice [[Korona Królestwa Polskiego|Królestwa Polskiego]] dokonując grabieżczego ataku na [[Jasna Góra|klasztor jasnogórski]]. W ataku na klasztor brali między innymi polscy husyci w osobach księcia Fedora Ostrogskiego, [[Jan Kuropatwa|Jana Kuropatwy z Łańcuchowa]], czy [[Jakub Nadobny |Jakuba Nadobnego z Rogowa]]. W tym samym kwietniu sierotki pod przywództwem [[Velek z Březnic|Velka z Březnic]] dokonały nieudanego wypadu na zachodniej Słowacji. Podczas starć z siłami katolickimi zginął dowódca wyprawy a sierotkom z trudem i wielkimi stratami udało się wrócić do Czech.
 
==== 1431 ====
* styczeń – jeszcze w grudniu 1430 roku siły husyckie pod wodzą Prokopa Wielkiego rozpoczęły rejzę skierowaną na teren Śląska, Górnych Łużyc oraz Saksonii. Po rozbiciu [[Bitwa pod Horką|pod Horką]] rozbili oddziałów śląskich, siły prowadzone przez Prokopa Wielkiego rozpoczęły systematyczne łupienie okolic [[Budziszyn]]a.
* wrzesień – taboryci wtargnęli na teren śląska. Celem ich wyprawy była udana odsiecz obleganej przez [[ Książęta opawsko-raciborscy|księcia opawskiego]] [[Przemek I Opawski|Przemka]] Niemczy.
* jesień – taboryci wraz z oddziałami sierotek weszływtargneły zbrojnie na teren Moraw oraz Słowacji docierając w rejon [[Nitra (miasto)|Nitry]]
 
=== 1432 ===
* marzec i kwiecień – wiosną tego roku miała miejsce wspólna akcja taborytów i sierotek. Celem ataku były Łużyce oraz [[Marchia Brandenburska]], gdzie oddziały czeskie podjęły nieudaną próbę opanowania [[Bernau bei Berlin|Brenau]]
* marzec i kwiecień –
* maj – oddziały husyckie opanowały na Morawach [[Klasztor Hradisko]] koło ówczesnego[[Ołomuniec|Ołomuńca]].
* czerwiec – siły husyckie zdobyły [[Strzelno]] oraz splądrowany rejon [[Wrocław|Wrocławia]] i położone na prawym brzegu [[Odra|Odry]] tereny Śląska
 
=== 1433 ===
* marzec – siły husyckie kontynuowały ofensywę na Śląsku tocząc walki między innymi z [[Bernard niemodliński|Bernardem niemodlińskim]]
* marzec – oddziały Ślask
* kwiecień – oddziały Słowacjątaboryckie opanowanieprzechodząc przez teren Rzeczypospolitej zaatakowały teren Słowacji zdobywając [[Kieżmark]]. Kieżmarku
* lato – oddziały sierotek pod wodzą [[Jan Čapek z Sán|Jana Čapka]] poprzez [[Wielkopolska|Wielkopolskę]] dotarły na ziemie [[Nowa Marchia|Nowej Marchii]] i [[Pomorze Gdańskie]].
{{main|Wojna polsko-krzyżacka w latach 1431-1435}}
* wrzesień – podczas oblężenia [[Pilzno|Pilzna]] oddział husytów pod dowództwem [[Jan Řitka|Jana Řitka]] w celach aprowizacyjnych wszedł na teren Górnego Palatynatu. Rabujące przygraniczny teren siły husyckie zostały zaatakowane przez wojska cesarskie i rozbite [[Bitwa pod Hiltersried|pod Hiltersried]]
 
== Bibliografia ==
* Piotr Marczak, ''Wojny husyckie'', Agencja Wyd. „Egros”, I wydanie, str. 98-102.
* Robert Primke, Maciej Szczerepa, Wojciech Szczerepa "Wojny Husyckie na Śląsku, Łużycach i Pomorzu", wyd. TECHNOL, 2007, strony 87-89.