Gabriel Rzączyński: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
m drobne merytoryczne, uzupełnienie życiorysu, +podsekcja Twórczość, +1 bibliografia
Linia 1:
'''Gabriel Rzączyński''' [[jezuici|SJ]], herbu [[Ślepowron (herb szlachecki)|Ślepowron]] (ur. [[6 lipca]] [[1664]] na [[Podlasie|Podlasiu]], zm. [[12 listopada]] [[1737]] w [[Gdańsk]]u) – [[Polacy|polski]] [[jezuici|jezuita]], przyrodnik, wierszopisarz, [[prekursor]] [[Zoologia|zoologii]] w [[Polska|Polsce]].
 
== Życiorys ==
Urodził się na Podlasiu. W roku 1682 wstąpił do zakonu jezuitów. W latach 1687-1691 uczył gramatyki i poetyki w [[Lublin]]ie i Lwowie, a na przełomie wieków XVII i XVIII (w latach 1697-1708) retoryki w Toruniu, Lublinie i Poznaniu. Do roku 1710 filozofię w [[Łuck]]u. Przez kilka następnych lat (do roku 1717) przebywał we Lwowie, gdzie wykładał filozofię, teologię moralną, sprawując jednocześnie funkcję prefekta nauk. W kolejnych latach był prefektem szkół gdańskich, następnie pełnił funkcję regensa seminarium w [[Sandomierz]u, a w latach 1721-1724 rektora w Ostrogu. W latach 1725-1737 był spowiednikiem w kolegium gdańskim na Starych Szkotach. Zmarł 12 listopada roku 1737 w Gdańsku.
 
== Twórczość ==
Wiele podróżował po kraju i jego najważniejszym dziełem jest ''Historia naturalis curiosa Regni Poloniae, Magni Ducatus Lithuaniae XX divisa'' wydane w roku 1721 w [[Sandomierz]]u. Innym jego dziełem jest ''Auctuarium historiae naturalis'' wydane w [[Gdańsk]]u w roku 1736. Dwa następne wydania tego dzieła miały miejsce w latach 1742 i 1745 już po śmierci autora.
 
Linia 6 ⟶ 10:
 
Dzieło Rzączyńskiego jest nie tyle dziełem naukowym, co raczej kompilacją opisów z różnych źródeł. Opisy ptaków odbiegały swoją jasnością i trafnością od opisów ptaków dokonanych przez [[Mateusz Cygański|Mateusza Cygańskiego]], który będąc myśliwym odznaczał się większym doświadczeniem i trafniejszymi obserwacjami. Z pewnością Gabriel Rzączyński wniósł do polskiej ornitologii wiele wkładu, lecz jego prace w chwili obecnej uznawać można za ciekawe zabytki przeszłości o znacznych wartościach historycznych, jednakże wpływu na stan obecnej nauki one nie mają. Na jego dziełach kończy się pierwszy okres ornitologii polskiej. W okresach następnych żyli i tworzyli uczeni, których prace znamy o wiele lepiej, a których dzieła cytujemy jeszcze dzisiaj.
 
=== Ważniejsze dzieła ===
*''Gemmae antiquiorum quinquaginta et trium poetarum, stemmatibus Polonorum omnibus'', Poznań 1700, wyd. następne: wyd. 2 pt. ''Gemmae antiquiorum sexaginta poetarum, stemmatibus Polonorum omnibus'', Poznań 1702; wyd. 3 pt. ''Armamentarium Regni Poloniae seu Gentilitia nobilitatis Lechicae, Magnique Ducatus Lituaniae arma'', Poznań 1715
*''Fortuna campi-domina in gentilitio campo virtutibus, meritis, fama, gloria fertili'', (Poznań) 1712
*''Historia naturalis curiosa Regni Poloniae, Magni Ducatus Lituaniae annexarumque provinciarum in tractatus XX divisa'', Sandomierz 1721; cz. 2 pt. ''Auctarium historiae naturalis Regni Poloniae Magnique Ducatus Lituaniae annexarumque provinciarum in puncta XX'', brak miejsca wydania (1742); wyd. tytułowe cz. 2, Gdańsk 1745
 
== Bibliografia ==
*''Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut'', t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 197
 
{{DEFAULTSORT:Rzączyński, Gabriel}}
 
[[Kategoria:Polscy jezuici]]
[[Kategoria:Polscy biolodzy]]