Wojna o niepodległość Niderlandów: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m szablon |
m drobne merytoryczne, drobne techniczne |
||
Linia 1:
{{
wojna infobox
|epoka = nowożytność
|nazwa = Rewolta w Niderlandach
|konflikt = w ramach [[Wojna osiemdziesięcioletnia|wojny osiemdziesięcioletniej]]
|grafika = WilliamOfOrange1580.jpg
|opis = Wilhelm I Orański
|data = [[1566]]-[[1609]]
|miejsce = [[Niderlandy]]
|wynik = Zwycięstwo Hiszpanów
|przyczyna =
|terytorium = [[Niderlandy]]
|strona1 = [[Image:Prinsenvlag.svg|25px]] [[Niderlandy]]
|strona2 = [[Image:Flag of New Spain.svg|25px]] [[Hiszpania]]
|dowódca1 = [[Wilhelm I Orański]]
|dowódca2 = [[Filip II Habsburg]]
|siły1 = nieznane
|siły2 = nieznane
|straty1 = nieznane
|straty2 = nieznane
}}
{{Rewolucje niderlandzkie}}
'''Rewolta w Niderlandach''' – walka o uniezależnienie się [[Niderlandy|Niderlandów]] od Hiszpanii mająca miejsce w trakcie wojny osiemdziesięcioletniej, która nasiliła się za brutalnych rządów księcia Alby.
[[Plik:Holbein-erasmus.jpg|thumb|'''Erazm z Rotterdamu''' na obrazie [[Hans Holbein (młodszy)|Hansa Holbeina młodszego]]]]▼
== Przyczyny buntu oraz walka o niepodległość ==
W [[1556]] r. zamieszki wywołane przez kalwinistów sprowokowały [[władcy Hiszpanii|króla Hiszpanii]] [[Filip II Hiszpański|Filipa II]] do nasilenia represji wobec buntowników religijnych w Niderlandach. W [[1568]] r. [[Wilhelm I Orański]] z dynastii Nassau, początkowo powiernik [[Karol V Habsburg|Karola V]] , przejął przywództwo nad niderlandzkimi protestantami. Niderlandy zawdzięczały swe istnienie zaangażowaniu Wilhelma w sprawę uniezależnienia się od [[Hiszpania|Hiszpanii]].
Wilhelm i jego bracia Jan VI, panujący książę Nassau, i Ludwik byli głównymi propagatorami walczącego kalwinizmu w cesarstwie. Ludwik podróżował po [[Czechy|Czechach]] i [[Węgry|Węgrzech]],aby nawiązać sojusze z radykalnymi protestantami. Od 1567 r. ok. 60 tys. prześladowanych na terenie cesarstwa kalwinistów tłumnie przybyło do Niderlandów wraz z protestanckimi wojskami i przejęło kilka miast od Hiszpanów. Wobec owych sukcesów w 1573 r. Filip II odwołał księcia Albę z funkcji generała-gubernatora. po negocjacjach dotyczących zaprzestania ognia w 1576 r. rozpoczęła się końcowa faza rewolty. Wilhelm uchwalił przepisy prawne dla prowincji północnych, ale unia z południowymi regionami nie doszła do skutku z powodu niechęci gezów do kompromisu w kwestiach religijnych. W 1579 r. siedem północnych prowincji Holandia, Geldria, Fryzja, Zelandia, Overijssel, Utrecht i Groningen czyli Zjednoczone Prowincje zawarły unię utrechcką, z Wilhelmem jako stadhouderem czyli namiestnikiem i w 1581 r. oficjalnie zerwały z Hiszpanią tworząc Republikę Zjednoczonych Prowincji. W 1579 r. regiony południowe połączyły się na mocy unii w [[Arras (Pas-de-Calais)|Arras]] i uznały władzę hiszpańskiego generała-gubernatora Aleksandra Farnese, księcia Parmy. W późniejszym czasie owe regiony przeistoczyły się w hiszpańskie Niderlandy, które znajdowały się pod władzą [[Habsburgowie|Habsburgów]]. Wojna trwała jednak nadal, gdyż Farnese wahał się między negocjacjami pokojowymi a dalszym prowadzeniem działań zbrojnych w 1580 r. Filip II wyznaczył nagrodę za głowę Wilhelma, który został zastrzelony przez katolickiego fanatyka w [[Delft]] w [[1584]] r.▼
Wilhelm i jego bracia Jan VI, panujący książę Nassau, i Ludwik byli głównymi propagatorami walczącego kalwinizmu w cesarstwie. Ludwik podróżował po [[Czechy|Czechach]] i [[Węgry|Węgrzech]],aby nawiązać sojusze z radykalnymi protestantami. Od [[1567]] r. ok. 60 tys. prześladowanych na terenie cesarstwa kalwinistów tłumnie przybyło do Niderlandów wraz z protestanckimi wojskami i przejęło kilka miast od Hiszpanów. Wobec owych sukcesów w [[1573]] r. Filip II odwołał księcia Albę z funkcji generała-gubernatora. po negocjacjach dotyczących zaprzestania ognia w [[1576]] r. rozpoczęła się końcowa faza rewolty. Wilhelm uchwalił przepisy prawne dla prowincji północnych, ale unia z południowymi regionami nie doszła do skutku z powodu niechęci gezów do kompromisu w kwestiach religijnych.
▲
▲[[Plik:Holbein-erasmus.jpg|thumb|'''Erazm z Rotterdamu''' na obrazie [[Hans Holbein (młodszy)|Hansa Holbeina młodszego]]]]
'''Literatura'''
*Geyl, Pieter. (1932), The Revolt of the Netherlands, 1555–1609. Williams & Norgate, UK.
*Israel, Jonathan I. (1998), The Dutch Republic. Its Rise, Greatness, and Fall 1477–1806, Clarendon Press, Oxford, ISBN 0-19-820734-4.
*Koenigsberger, H.G. (2001) Monarchies, States Generals and Parliaments. The Netherlands in the fifteenth and sixteenth centuries, Cambridge U.P., ISBN 928-0-521-04437-0 paperback
*Parker, Geoffrey (1977), The Dutch revolt, Penguin books, London
*Pepijn Brandon (2007), "The Dutch Revolt: a Social Analysis" from International Socialism journal 116, autumn 2007.
*Rodríguez Pérez, Yolanda, The Dutch Revolt through Spanish Eyes: Self and Other in historical and literary texts of Golden Age Spain (c. 1548-1673) (Oxford etc., Peter Lang, 2008) (Hispanic Studies: Culture and Ideas, 16).
*John Christoph Friedrich von Schiller. Geschichte des Abfalls der vereinigten Niederlande von der spanischen Regierung (or The Revolt of the Netherlands).
'''Zobacz'''
*[[Wojna osiemdziesięcioletnia]]
[[Kategoria:Historia Holandii]]
| |||