Ziemiaństwo: Różnice pomiędzy wersjami

W [[język staropolski|języku staropolskim]] termin "ziemiaństwo" oznaczał [[szlachta|szlachtę]] zamieszkującą określoną [[Ziemia (administracja)|ziemię]], ale także wszystkich, którzy zajmowali się [[rolnictwo|rolnictwem]] - uprawiali [[Gleba|ziemię]] - (a więc również [[chłopi|chłopów]]). Tak szeroki zakres pojęcia był używany jeszcze do połowy [[XIX w.]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://biznes.pwn.pl/haslo/4001468/ziemianie.html| tytuł = ''Ziemianie'' w PWN Biznes| data dostępu = 2012-04-04}}</ref> Najczęściej jednak ''ziemianami'' nazywano szlachtę-posesjonatów. Od połowy XIX w. do ziemiaństwa zaliczano posiadaczy majątków powyżej 50 [[hektar|ha]]. Byli to najczęściej przedstawiciele dawnej [[Magnateria polska|magnaterii]] (często posiadający [[Tytuły szlacheckie|tytuły arystokratyczne]]) oraz częściowo [[średnia szlachta|średniej szlachty]]. W wyniku przemian gospodarczych (np. [[rewolucja przemysłowa]]), społecznych ([[uwłaszczenie chłopów]]) i politycznych (represje po [[powstaniupowstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]]) do warstwy ziemiaństwa nie weszły liczne rzesze średniej i [[drobna szlachta|drobnej szlachty]] – część z nich zasiliła szeregi [[Inteligencja (społeczeństwo)|inteligencji]], część [[chłopi|schłopiała]]<ref>Por. Jolanta Sikorska-Kulesza, [http://otworzksiazke.pl/images/ksiazki/deklasacja_drobnej_szlachty_na_litwie_i_bialorusi_w_XIX_wieku/deklasacja_drobnej_szlachty_na_litwie_i_bialorusi_w_XIX_wieku.pdf Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Białorusi w XIX wieku]</ref>, a pewna grupa szlachty weszła w szeregi [[proletariat]]u [[Robotnik|robotniczego]]. Z drugiej strony zniesienie barier [[Stan (zbiorowość społeczna)|stanowych]] (takich jak na przykład [[Statuty piotrkowskie (XV wiek)|statuty piotrkowskie]] z [[1496]] r.) spowodowało, że w szeregach ziemiaństwa pojawili się także przedstawiciele [[burżuazja|burżuazji]], którzy przejmowali styl życia szlacheckich ziemian, nabywali tytuły arystokratyczne i wchodzili w koligacje z członkami rodów szlacheckich. Silne ziemiaństwo pozostało ważną grupą społeczną jeszcze w [[Dwudziestolecie międzywojenne w Polsce|dwudziestoleciu międzywojennym]], zachowując w kontaktach prywatnych szlachecką tytulaturę. Na mocy [[konstytucja marcowa|Konstytucji marcowej]] z [[1921]] roku państwo polskie zaprzestało uznawania przywilejów rodowych i stanowych. Jednak zwłaszcza na [[Kresy Wschodnie|Kresach Wschodnich]] zachowały się specyficzne stosunki stanowe. Znane były sytuacje typowe dla dawnej szlachty, jak np. całowanie "pana" w rękę, odnoszenie się ziemian do pracowników (bez względu na ich wiek) na "Ty", a w świadomości ludności wiejskiej zachował się stary, postfeudalny podział na "chłopów" i "panów". Wytworzył się również swoisty zrost kulturowy, co można zilustrować chociażby przez przykład obecności samochodów obok powozów w bogatszych majątkach.