Jean de Béthencourt: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (Robot poprawił es:Jean IV de Béthencourt
poprawa linków do ujedn. i przek. −linki do lat czy poszczególnych dni, WP:SK
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Jean de Béthencourt
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|grafika = Jean de Béthencourt.jpg
|opis grafiki =
|podpis =
|data urodzenia = [[1362]]
|miejsce urodzenia = [[Grainville-la Teinturière]], [[Francja]]
|imię przy narodzeniu =
|data śmierci = [[1425]]
|miejsce śmierci = [[Grainville-la Teinturière]], [[Francja]]
|przyczyna śmierci =
|miejsce spoczynku =
|zawód =
|odznaczenia =
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|www =
}}
'''Jean de Béthencourt''' (ur. w [[1362]] w [[Grainville-la Teinturière]], zm. w [[1425]] w Grainville-la Teinturièretamże), [[Francuzi|francuski]] [[żeglarz]], odkrywca i zdobywca połowy [[archipelag]]u [[Wyspy Kanaryjskie|Wysp Kanaryjskich]].
 
'''Jean de Béthencourt''' (ur. w [[1362]] w [[Grainville-la Teinturière]], zm. w [[1425]] w Grainville-la Teinturière), [[Francuzi|francuski]] [[żeglarz]], odkrywca i zdobywca połowy [[archipelag]]u [[Wyspy Kanaryjskie|Wysp Kanaryjskich]].
 
== Biografia ==
Urodził się w [[szlachta|szlacheckiej]] rodzinie z [[Normandia|Normandii]] jako syn Marie de Bracquemont i Jean'aJean’a de Béthencourta. W [[1392]] ożenił się z Jeanne de Fayel, ale to małżeństwo pozostało bezdzietne. Od [[1387]] rozbudował i umocnił rodzinny zamek w Grainville-la Teinturière. Jednak popadł w niełaskę u króla i sytuacja finansowa Béthencourta pogorszyła się znacznie. Z tego powodu nawiązał kontakty z królem [[Hiszpania|hiszpańskim]], który polecił mu podbój Wysp Kanaryjskich (m.in. z powodu występowania na tych wyspach [[owadowady|owadów]]ów, dostarczających naturalnego [[barwniksubstancje barwiące|barwnika]]a- [[purpuraPurpura (barwnik)|purpury]]). Béthencourt także zamierzał wzbogacić się na podboju wysp. Oficjalnym powodem wyprawy była [[chrystianizacja]] pogańskich mieszkańców wysp - [[Guanczowie|Guanczów]].
 
W [[1401]] Béthencourt sprzedał swój dom w [[Paryż]]u za 200 [[frank]]ówfranków w złocie, co pozwoliło mu w większej części sfinansować wyprawę. Statki wypłynęły z [[La Rochelle]] w maju [[1402]].
 
=== Podbój Wysp Kanaryjskich ===
Podbój wysp rozpoczął się [[1 czerwca]] [[1402]], kiedy Béthencourt wraz z towarzyszami wyprawy: Gadiferem de la Salle, ks. Pierre'emPierre’em Bontierem i ks. Jeanem Le Verrierem zajęli małą wyspę [[Graciosa|La Graciosa]].
 
==== Zdobycie [[Lanzarote]] ====
[[Plik:Canarien.gif|thumb|Jeden ze statków wyprawy Béthencourta]]
W końcu lipca [[1402]] Béthencourt wraz z niewielką liczbą żołnierzy przybił do wyspy Lanzarote. Początkowo kontakty z Guanczami miały pokojowy charakter, Béthencourt wziął nawet ze sobą 2 tubylców, którzy znali trochę [[język hiszpański]] i służyli mu jako tłumacze. Z pomocą króla Titeroygatra, Luisa de Guardafía, zbudował pierwszą twierdzę na wyspie: Fort Rubicón. Béthencourt pozostawił w niej niewielki garnizon, a sam wrócił do Hiszpanii, aby zebrać więcej zołnierzy. Tymczasem na Lanzarote Hiszpanie zaczęli porywać Guanczów i wysyłać ich jako [[niewolnikNiewolnictwo|niewolników]]ów do Hiszpanii. Wywołało to wrogość Guanczów, którzy zaczęli zabijać najeźdźców. Hiszpanie wykorzystali konflikty między Guanczami, aby opanować wyspę i skłonić jej króla do przyjęcia [[chrzest|chrztu]]. Gdy Béthencourt wrócił na wyspę, była ona już całkowicie w hiszpańskim posiadaniu. [[Antypapież Benedykt XIII]] ustanowił pierwsze [[biskupstwo]] na Lanzarote, którego [[biskup]]em został Alfonso Sanlúcar de Barrameda.
 
==== Zdobycie [[Fuerteventura|Fuerteventury]] ====
Ta wyspa, podobnie jak Lanzarote, była półpustynna, słabo zaludniona a ponadto podzielona na dwa królestwa Guanczów: Maxorata (z królem Guize) i Gandía (z królem Ayoze) i stanowiła łatwą zdobycz. Bazą do napaści na wyspę był Fort Rubicón na Lanzarote. W podboju pomagał były król Lanzarote- Guardafía i wielu jego Guanczów. W [[1404]] Béthencourt wylądował na wyspie z większym oddziałem wojska, pojmał wielu jeńców i zbudował tam dwa forty: Rico Roque i Valtarajal. [[18 stycznia]] [[1405]] król Guize i jego dworacy przyjęli chrzest, a [[25 stycznia]] uczynił to samo król Ayoze i jego poddani. Béthencourt zbudował nowe miasto, nazwane od jego nazwiska [[Betancuria]], które wiele lat było stolicą wyspy. W 1405 Béthencourt wrócił do [[Francja|Francji]], żeby zebrać fundusze na rozwój nowej kolonii; jeszcze w tym samym roku wrócił na Lanzarote.
 
==== Podbój [[La Gomera|La Gomery]] ====
Wyspa La Gomera, chociaż niewielka i słabo zaludniona, była szczególnie trudna do opanowania z powodu trudnego, górzystego terenu, w którym łatwo ukrywali się Guanczowie, należący do czterech tubylczych [[klan (antropologia)|klanów]]-królestw: Agana (z królem Alguabozeque), Hipalán (z królem Alhagal), Malaqua (z królem Aberbequeye) i Orone (z królem Masege). Z wielką trudnością Béthencourt w [[1404]] podbił terytorium Agany i Hipalán. Pozostałe dwa królestwa zachowały niepodległość przez następnych 80 lat i zostały przyłączone do Hiszpanii pokojowo.
 
==== Zdobycie [[El Hierro]] ====
W [[1405]] Béthencourt przybił do zatoki Bahía de Naos. Najmniejsza i słabo zaludniona wyspa archipelagu została szybko zdobyta bez walki. Béthencourt przywiózł ze sobą króla tej wyspy- Armiche, którego wcześniej porwali [[Pirat|piraci]]. Béthencourt obiecał mu wolność, jeśli zgodzi się oddać wyspę. Jednak zaraz po sporządzeniu paktu kazał uwięzić króla i jego poddanych jako niewolników.
 
==== Pozostałe wyspy ====
W ciągu zaledwie 4 lat Béthencourt podbił połowę Wysp Kanaryjskich. Niezdobyte pozostały największe i najbogatsze wyspy. W październiku [[1405]] Béthencourt próbował podbić [[Gran Canaria|Gran Canarię]] i [[La Palma (wyspa)|La Palmę]] jednak opór Guanczów był zbyt silny. Te dwie wyspy oraz [[Teneryfa|Teneryfę]] zdobył dopiero [[Alonso Fernández de Lugo]] po wielu krwawych walkach, które całkowicie zniszczyły kulturę Guanczów.
 
=== Po podboju ===
Béthencourt wrócił do Europy [[15 grudnia]] [[1406]] jako człowiek praktycznie zrujnowany, który na podbojach nie zdobył spodziewanego bogactwa. Musiał jednak zapłacić swoim żołnierzom. W tym celu za pomocą intryg zdobył dla siebie wyłączne prawa do wysp. Jego siostrzeniec Maciot de Béthencourt zarządzał El Hierro i Lanzarote i ożenił się z córką (Teguise) byłego króla Guardafíi. Jednak już w [[1415]] Maciot stracił władzę nad wyspami na rozkaz króla Hiszpanii.
 
Jean de Béthencourt próbował sprzedać swoje prawa do wysp (z wyjątkiem Fuerteventury, która miała pozostać jego ziemią dziedziczną). W [[1419]] przekazał wyspy w [[lenno]] królowi [[Anglia|Anglii]]. Po audiencji u [[papież]]a wrócił do [[Paryż]]a, a następnie do swojej rodzinnej miejscowości, gdzie zmarł i został pochowany w miejscowym kościele.
 
{{DEFAULTSORT:Béthencourt, Jean de}}
[[Kategoria:Francuscy podróżnicy i odkrywcy]]
[[Kategoria:Francuscy żeglarze]]
[[kategoriaKategoria:ludzieLudzie związani z Wyspami Kanaryjskimi]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1362]]
[[Kategoria:Zmarli w 1425]]
[[kategoria:ludzie związani z Wyspami Kanaryjskimi]]
 
[[ca:Jean de Bethencourt]]